Movies that Matter - TKT (voorbereiding bioscoopbezoek) - MBO

• Maatschappijleer
• Burgerschap
• +4
• MBO
• Studiejaar 1-4

Introductie

Welkom bij deze les ter voorbereiding op het bioscoopbezoek van de film TKT (2024) . Deze les kan in 45-50 minuten worden behandeld. Het goed voorbereiden van het bioscoopbezoek draagt bij aan een betere leerervaring in de zaal en meer participatie. We bedanken je graag voor je betrokkenheid!

Instructies

Movies that Matter
De missie van Movies that Matter is om maatschappelijke onderwerpen (als onderdeel van mensenrechten) onder de aandacht te brengen. We gebruiken film als middel om het gesprek op gang te brengen en leerlingen en studenten bewust te maken van hun eigen perspectief – en van het feit dat er meerdere perspectieven naast elkaar bestaan. We hopen dat jongeren leren genuanceerd naar maatschappelijke onderwerpen te kijken en te beseffen dat diversiteit vanzelfsprekend is binnen de Nederlandse samenleving.

TKT (2024)
Terwijl Emma, 16 jaar, wordt opgenomen op de intensive care van het ziekenhuis, wachten haar ouders angstig op nieuws van de dokter. Vreemd genoeg is Emma zich volledig bewust van de wereld om haar heen, maar is ze niet in staat om ermee te communiceren. Om te begrijpen wat er aan de hand is, moet Emma graven in haar verleden en het mysterie rond haar plotselinge opname ontrafelen. Langzaam wordt ze geconfronteerd met de harde werkelijkheid van wat haar is overkomen.

Gevoelige content
TKT bevat scènes van cyberpesten en de verspreiding van privébeelden, maar laat geen expliciete scenes zien van de suïcide. Het is echter van belang te realiseren dat deze film een zeer gevoelig onderwerp raakt: mentale gezondheid en suïcide. Hoewel deze scènes met grote zorg en respect zijn vormgegeven, kunnen ze alsnog confronterend zijn, zeker voor leerlingen met persoonlijke ervaringen rond pesten of mentale gezondheid.

We raden aan deze film altijd te bekijken binnen een duidelijke educatieve en zorgvuldige context. Dat betekent dat we adviseren om vooraf de zorgcoördinator of het zorgteam te informeren over de inhoud van de film, zodat zij alert kunnen zijn op signalen en eventueel extra ondersteuning kunnen bieden aan leerlingen die hier behoefte aan hebben. Ook raden we aan dat er in de klas vooraf helder gecommuniceerd wordt over de inhoud, zodat leerlingen en studenten bewust kunnen kiezen of ze willen deelnemen aan de vertoning. Het is uitermate belangrijk dat er een duidelijke opt-out is: niemand mag verplicht worden om te kijken. De mogelijkheid om niet mee te gaan, of op een alternatieve manier deel te nemen, moet expliciet worden benoemd.

Door deze voorbereiding, in combinatie met een verdiepingsprogramma en de mogelijkheid tot nagesprek of doorverwijzing, zorgen we ervoor dat TKT niet alleen raakt, maar ook veilig en verantwoord ingezet kan worden als aanleiding tot gesprek, bewustwording en empathie.


Over de les

• Per slide is een toelichting te vinden met bijvoorbeeld begeleidende vragen;
• Het gebruik van mobiele telefoons is niet nodig, maar kan wel bij enkele vragen. Je kunt dit aan- of uitzetten door na het openen van de lespresentatie, het vinkje onder in het scherm van de les te deactiveren;
• Naast de voorbereidende les en het programma in de zaal bieden we ook een nabesprekingsles aan, om meer diepgang te bieden over de thematiek in de film.

Leerdoelen

Leerlingen of studenten leren in deze les:

• om naar anderen te kijken zonder oordeel
• over allerlei vormen van pesten, zowel online als offline
• over de impact van (cyber)pesten

Deze voorbereidende les hoort bij de film TKT (2024) gemaakt door Solange Cicurel. De les is in delen opgedeeld:

1. Introductie (5 min)
2. Gespreksregels (5 min)
3. Thema's in de film & trailer (30 min)
   
4. Voorbereiding bioscoopbezoek (10 min)

Na deze les kun je:

• uitleggen wat mensenrechten zijn en waarom mensenrechten belangrijk zijn;

• uitleggen dat er verschillende redenen zijn om te migreren;

• uitleggen wat het voordeel is van je paspoort;

• een mening vormen over de asielprocedure in Nederland

In deze les leer je: 
✅ om naar anderen te kijken zonder oordeel
✅ over allerlei vormen van pesten, zowel online als offline
✅ over de impact van (cyber)pesten

Positief kijken naar anderen (5 min)

Doel: Het is essentieel dat er eerst een klimaat is van vertrouwen, veiligheid en positief waarderen van verschillen voorafgaand het bespreken van een onderwerp zoals pesten. Hiermee probeer je te voorkomen dat te veel, te snel — en dat kan juist leiden tot ongemak, schaamte of terugtrekgedrag, vooral bij kwetsbare leerlingen. Met een complimentenronde willen we leerlingen of studenten leren anders te kijken naar elkaar en de veiligheid te bevorderen. Er hoeft nog niets persoonlijks gedeeld te worden, maar er wordt wel geoefend met elkaar 'zien'. 

Instructie

• Laat leerlingen in tweetallen tegenover elkaar zitten of staan (afhankelijk van de veiligheid in de groep)

• Ze krijgen de opdracht: “Noem iets positiefs aan de ander — iets wat je leuk, mooi, grappig of bijzonder vindt.”

• Tip: dit mag iets kleins zijn (zoals lach, kledingstijl, uitstraling, houding, stem).

Als het spannend is, mogen ze ook zeggen:

• “Ik denk dat jij goed bent in…”
• “Ik zie aan jou dat je…”

Opbouwend zou je na de opdracht nog een tweede opdracht kunnen geven over iets wat minder zichtbaar is, bijvoorbeeld:
Deel iets waar je ooit een compliment over hebt gekregen, wat anderen misschien een beetje 'gek' vinden
Geef eventueel een (eigen) voorbeeld: “Iemand heeft ooit tegen mij gezegd: Je zegt altijd dingen die niemand anders durft te zeggen.” als compliment. Dat vond ik mooi, want anderen hebben juist wel eens gezegd "Pfff heb je haar weer."

Maak na deze opdracht de brug naar het thema van vandaag: vriendschap, hoe we respectvol met elkaar omgaan en pestgedrag.

Werkvorm: gespreksregels opstellen (2 min)

Om een veilige sfeer te bevorderen in de klas, vraag je leerlingen of studenten in gesprek te gaan over: Hoe willen we dit soort gesprekken met elkaar voeren? Laat ze met elkaar praten tot er overeenstemming is bereikt over alle regels. Zorg ervoor dat je de regels visualiseert op het bord of op een groot vel papier. Enkele voorbeelden van regels waar je op zou willen uitkomen zijn:

• Wat er hier besproken wordt, blijft hier;
• Luister actief en laat elkaar uitpraten;
• Probeer niet meteen te oordelen;
• Soms stil zijn en ruimte geven aan anderen (iedereen krijgt spreektijd);
• Respecteer andere meningen;
• Enzovoorts

Toelichting

Deel ook dat er veel jongeren zijn die pesten hebben meegemaakt. Daarom is het belangrijk dat je vandaag, als je zelf nooit gepest bent, rekening houdt met anderen die dit wel hebben ervaren. Je kan als je zelf die ervaring niet hebt, misschien snel denken "Dat valt toch wel mee...", maar, als je zelf die ervaring niet hebt kun je daar eigenlijk geen mening over hebben. Wees respectvol en realiseer je dat pesten echt pijn kan doen en dat erover praten soms ook vervelende herinneringen naar boven kan brengen.

Voorkennis activeren (4 min)

Start met een korte klassikale brainstorm. Noteer kernwoorden op het bord. Vraag eventueel om voorbeelden, maar bewaak de veiligheid: benadruk dat het niet persoonlijk hoeft te zijn. Doel is om voorkennis te activeren.

Eventuele vervolgvragen

• Heb je het wel eens meegemaakt of gezien?
• Hoe ziet het eruit op sociale media of in groepsapps?

Bespreek met de klas (4 min)

Cyber pesten is een vorm van pesten die plaatsvindt via het internet, sociale media, berichtenapps, e-mail of andere digitale platforms. Het kan net zo kwetsend en schadelijk zijn als "gewoon" pesten, maar het gebeurt online en vaak buiten het zicht van ouders, leerkrachten of andere volwassenen

Laat de leerlingen onder elkaar wat voorbeelden bespreken van dit soort pest gedrag:

• Het sturen van kwetsende of bedreigende berichten.
• Het verspreiden van roddels of leugens via sociale media.
• Het delen van gênante/ongepaste/privé foto's of video's zonder toestemming.
• Iemand buitensluiten in groepsgesprekken of online gemeenschappen.
• Nepaccounts aanmaken om iemand te belachelijk te maken.

Tekstslide over verschillende soorten pestgedrag (2 min)

Doel van deze slide: De leerlingen leren dat pesten meer is dan alleen ‘gemeen doen’. Het gaat om herhaald gedrag dat iemand buitensluit, schaadt of onder druk zet – óók als het digitaal gebeurt. Deze slide laat zien dat pestgedrag veel verschillende vormen kan aannemen, en niet altijd direct zichtbaar is.

Aanpak in de klas

• Vraag bij elk punt een voorbeeld: “Wie weet wat dit betekent of heeft hier een voorbeeld van (zonder namen te noemen)?”

Benadruk dat pesten:

• vaak structureel is (niet één keer),
• soms onzichtbaar gebeurt (zoals roddelen of negeren),
• ook onbedoeld kwetsend kan zijn.

Toelichting bij de termen (voor als verduidelijking nodig is):

• Cyberpesten: kwetsen of pesten via sociale media, apps, foto’s/video’s, memes, groepschats. Bijvoorbeeld door iemand uit een groepsapp te gooien of nare comments te plaatsen.
• Bewust buitensluiten: iemand niet meenemen, negeren, of buitensluiten bij activiteiten of gesprekken.
• Continu belachelijk maken: steeds spotten of iemand kleineren, ook als het ‘grapjes’ worden genoemd.
• Kwetsende woorden: scheldwoorden, opmerkingen over uiterlijk, afkomst, seksualiteit, gender, enz.
• Roddelen: verhalen verspreiden die schadelijk of kwetsend zijn – ook als ze niet waar zijn.
• Discriminatie: iemand anders behandelen op basis van huidskleur, religie, gender, beperking, geaardheid, enz.
• Ongewenst (seksueel) gedrag: opmerkingen, aanrakingen, of het delen van beelden zonder toestemming.
• Lichamelijke intimidatie: opdringerig gedrag, iemand bang maken met houding of fysiek contact (zoals blokkeren, duwen, etc.).

Verdiepende vraag
Eventueel plenair of in tweetallen: “Welke van deze vormen komen volgens jullie het vaakst voor op school of online? Waarom denk je dat?”

Belangrijke nuance
Maak duidelijk: soms bedoelt iemand iets niet als pesten, maar is de impact toch heel pijnlijk. Het gaat niet alleen om wat je bedoelt, maar vooral om wat het doet met de ander.

Trailer (2 min)

Terwijl Emma, 16 jaar, wordt opgenomen op de intensive care van het ziekenhuis, wachten haar ouders angstig op nieuws van de dokter. Vreemd genoeg is Emma zich volledig bewust van de wereld om haar heen, maar is ze niet in staat om ermee te communiceren. Om te begrijpen wat er aan de hand is, moet Emma graven in haar verleden en het mysterie rond haar plotselinge opname ontrafelen. Langzaam wordt ze geconfronteerd met de harde werkelijkheid van wat haar is overkomen.

Stelling (5 min)

Lees de stelling hardop voor. Laat leerlingen eerst even nadenken.

• Nodig enkele leerlingen uit om hun mening te delen. Stimuleer hen om elkaars meningen te respecteren, bewaak de veiligheid van het gesprek.
• Je hoeft geen oordeel te geven over wie 'gelijk' heeft. Het doel is nadenken over het onderwerp.
• Sluit af met een korte toelichting over de impact die pesten en buitensluiten kunnen hebben, voordat je overgaat naar de trailer van TKT.

Mogelijke impact van pesten en buitensluiten
Gebruik (een selectie van) deze bullets als afsluitende samenvatting of als input voor het klassengesprek:

• Jongeren kunnen het gevoel krijgen dat ze er niet bij horen of niet goed genoeg zijn.
• Angst om fouten te maken of zichzelf te laten zien neemt toe.
• Vertrouwen in anderen neemt af – zelfs in vrienden of volwassenen.
• Slachtoffers durven minder snel hulp te vragen.
• Zelfvertrouwen en eigenwaarde kunnen sterk afnemen.
• Pesten kan leiden tot eenzaamheid, somberheid of depressieve gevoelens.
• Digitale pesterijen kunnen constant aanwezig zijn – je kunt er niet aan ontsnappen.
• Soms hebben jongeren het gevoel dat er “geen uitweg” meer is.
• De gevolgen blijven vaak lang hangen, ook als het pesten stopt.

Casus bespreken (15 min)
Doel van de oefening: Leerlingen helpen om zich in te leven in de impact van (online) pesten en seksueel grensoverschrijdend gedrag, zonder de nadruk te leggen op schuld of oordeel. De focus ligt op empathie, bewustwording en verantwoordelijkheid binnen een groep. Belangrijk is dat duidelijk wordt dat vrouwen en meiden hier vaker slachtoffer van zijn en dat er géén ruimte is voor victim blaming (“het ligt aan haar” of “ze had het zelf moeten weten”).

Voorbereiding: Lees de tekst op de slide zelf voor of laat een leerling het rustig voorlezen. Vraag expliciet of iedereen even stil wil luisteren, en benoem dat het een gevoelig voorbeeld is dat écht kan gebeuren. Zeg er nadrukkelijk bij dat dit vaker meisjes en vrouwen overkomt.

Werkvorm:

• Laat leerlingen/studenten eerst de vragen individueel opschrijven. Stimuleer hen om gevoelens te benoemen zonder te oordelen.
• Laat ze de tweede en derde vraag in tweetallen bespreken (3–4 minuten).
• Vraag daarna enkele duo’s om (als ze willen) iets te delen wat ze besproken hebben.

Let op als docent:

•  Als er lacherigheid ontstaat, grijp rustig in: “Dit onderwerp kan ongemakkelijk voelen. Maar voor degene die dit overkomt is het heel serieus. Laten we respectvol blijven.”
•  Benadruk dat het hier niet gaat om de vraag of het “wel meevalt” of “bij jongens ook gebeurt”, maar dat dit probleem structureel vaker voorkomt bij meisjes en vrouwen.
•  Maak duidelijk dat victim blaming nooit oké is. Het slachtoffer treft geen schuld; de verantwoordelijkheid ligt altijd bij degene die het beeld misbruikt of verspreidt.
•  Zorg dat er ruimte is voor verschillende perspectieven over gevoelens en gevolgen, maar wees duidelijk over de machtsdynamiek.

Afsluiting: Sluit het gesprek af met een korte reflectie:

• Wat zou het verschil kunnen maken in zo’n situatie?
• Wat zou jij kunnen doen als je dit bij iemand ziet gebeuren?

Tip: Laat leerlingen opschrijven wat zij zelf zouden willen dat iemand tegen hén zou zeggen of doen als ze in zo’n situatie terechtkomen. Dat maakt de oefening persoonlijk zonder dat ze eigen ervaringen hoeven te delen.

Fragment – Moeder Maëlle (2 min)

Leg uit dat de film TKT is geïnspireerd op een waargebeurd verhaal: Maëlle, een Frans meisje dat zelfmoord pleegde na ernstig cyberpesten. In dit fragment vertelt haar moeder hierover. Benoem dat dit een heftig onderwerp kan zijn.

Bespreek met de klas: voorbereiding bioscoopbezoek (1 min)

• Vertel studenten dat de film TKT ingaat op cyberpesten en het delen van intieme beelden zonder toestemming, en dat dit heftige thema’s kunnen zijn.
• Geef duidelijk aan dat er een opt-out is: studenten die dit te zwaar vinden, hoeven niet verplicht mee naar de film.
• Leg uit dat een opt-out betekent dat een student op een veilige manier kan aangeven niet mee te willen; zij hoeven hiervoor geen persoonlijke reden te delen.
• Bespreek vooraf met de klas hoe studenten dit praktisch kunnen aangeven (bijv. persoonlijk bij de docent, via een mailtje of een vertrouwenspersoon).
• Zorg dat studenten weten dat het serieus genomen wordt en dat er een alternatief of andere begeleiding beschikbaar is.

Instructie

• Toelichting bij de rol van de moderator: Leg uit dat een goede moderator het gesprek begeleidt en ervoor zorgt dat iedereen de kans krijgt om zijn of haar mening te delen. De moderator zorgt ervoor dat het gesprek gestructureerd blijft en dat iedereen in de groep zich gehoord voelt.

• Stellingen en reflectie: Geef aan dat de stellingen bij het bioscoopbezoek aansluiten bij de thema's uit de film en de leerlingen aan het denken zetten over maatschappelijke kwesties. Moedig ze aan om niet alleen hun eigen standpunten te delen, maar ook open te staan voor nieuwe ideeën van anderen.

• Sfeer creëren: Benadruk dat het belangrijk is dat iedereen zich comfortabel voelt om te praten, luisteren of even na te denken zonder druk. Het doel is een open, respectvolle discussie, waar verschillende meningen naast elkaar kunnen bestaan.

• Unieke ervaring: Maak duidelijk dat het verbinden van film en maatschappelijke thema's een krachtige manier is om meer inzicht te krijgen in de wereld om ons heen. De film biedt niet alleen vermaak, maar ook waardevolle inzichten over de samenleving.

• Nieuwe perspectieven: Moedig de leerlingen aan om actief te luisteren en te reflecteren op wat anderen zeggen. Dit kan helpen om nieuwe perspectieven te ontdekken en verder te denken dan hun eigen standpunt.

Laat de leerlingen de ruimte om zich voor te bereiden op de activiteit en geef aan dat ze het gesprek mogen starten door eerst kort na te denken over de stellingen voordat ze reageren.

Instructie

• Open mindset: Moedig leerlingen en studenten aan om open te staan voor verschillende ideeën en meningen zonder oordeel.
• Meedoen: Actief deelnemen aan het gesprek, maar ook goed luisteren naar anderen.
• Respect: Respecteer elkaars meningen, niemand heeft altijd gelijk of ongelijk.
• Geen mobiel: Vraag leerlingen of studenten hun telefoon in hun zak te houden om afleiding te voorkomen.
• Niet eten of drinken: Geen eten of drinken (behalve water) tijdens de film of het gesprek.
• Blijf zitten: Laat leerlingen of studenten vooraf naar de wc gaan om verstoringen te voorkomen.

Zorg ervoor dat de leerlingen en studenten begrijpen dat deze regels bijdragen aan een rustige en respectvolle sfeer.

We horen graag van leerlingen en studenten hoe ze deze les vonden. Eventuele reacties, feedback of suggesties horen we graag. Dit mag naar [e-mail].

Dank je wel! We hopen dat de film en het gesprek je hebben geïnspireerd om verder na te denken over belangrijke maatschappelijke thema’s.

Wil je graag feedback geven op het lesmateriaal of heb je vragen? Mail ons op [e-mail]. Een leerzaam bioscoopbezoek gewenst!