KA 25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

KA 25: Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

KA 23:
'Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.'

Kenmerken

Verkorte versie: Handelskapitalisme en begin wereldeconomie

Tijdvak: Tijd van Regenten & Vorsten

Jaartallen: 1600-1700

Periode: Vroegmoderne Tijd

Samenleving: Landbouwstedelijke samenleving

Invalshoek: economie

Mindmap: wereldeconomie, VOC & WIC, driehoekshandel, handelskapitalisme, commerciële landbouw

Inleidend verhaal

De Opstand viel in de Noordelijke Nederlanden samen met een periode van economische groei.  Deze bloeiperiode duurde tot ver in de zeventiende eeuw en werd bekend als de Gouden Eeuw, een geïdealiseerde benaming die later aan deze periode is gegeven. De economie van het gewest Holland lag aan de basis van deze bloeiperiode. De Nederlandse Republiek ontwikkelt zich tot een wereldmacht. Niet alleen dankzij de typische handelsgeest, maar vooral door roof en oorlog. Een kleine elite wordt steenrijk door middel van uitbuiting en onderdrukking van anderen. 

 

Leerdoel

• De leerling kan benoemen dat de opbloei van de handel (nijverheid, landbouw) zorgt voor de opbloei van de gehele economie (Gouden Eeuw)
• De leerling kan uitleggen waarom de Val van Antwerpen (1585) een oorzaak is voor de economische groei van de Republiek (handelskapitalisme, stapelmarkt).
• De leerling kan benoemen dat de Oostzeehandel (moedernegotie) de belangrijkste handel van de Republiek was.
• De leerling kan aan de hand van de VOC (1602) en WIC/driehoekshandel (1621) uitleggen hoe de Republiek deelneemt aan de wereldeconomie.
• De leerling kan uitleggen welke  politieke en economische voorrechten de VOC en WIC hadden.

trans-Atlantische slavenhandel / driehoekshandel

Test jezelf

Zet de gebeurtenissen in de chronologische volgorde

Van vroeg (links) naar laat (rechts) 

Boeren kunnen niet genoeg 

graan produceren. Ontstaan

moedernegotie

1585 Val van Antwerpen, Amsterdam

groeit. 

Boeren richten zich op de 

commerciële landbouw, 

kooplieden importeren 

producten uit Europa en 

verkopen het in het Oostzeegebied

De vergrootte 

welvaart zorgt

voor de Gouden

Eeuw

Oorzaken van de economische groei in de Republiek: wat maakte de Gouden Eeuw mogelijk?

De Nederlandse arts Jacobus de Bondt (1592-1631) was als geneesheer in dienst van de Verenigde Oost-
Indische Compagnie (VOC). Hij schreef zijn observaties van tropische ziekten en hield aantekeningen bij van zijn pogingen om zieken onder VOC-personeel in India te genezen.
2p. - Verklaar dat de regenten in het bestuur van de VOC het onderzoek van De Bondt noodzakelijk vonden voor hun onderneming, waarbij je je antwoord met een kenmerkend aspect uit de zeventiende eeuw ondersteunt.

De bron is geschikt als illustratie bij twee kenmerkende aspecten van de vroegmoderne tijd.
2p Licht dit toe door:
- het kenmerkende aspect van de zestiende eeuw te noemen waarbij deze bron past en
- uit te leggen welk kenmerkend aspect van de zeventiende eeuw al in de bron herkenbaar is.

Bartjens sluit met zijn sommen aan op de actuele situatie in de Republiek in de 16e én de 17e eeuw.
4p Leg voor beide sommen apart uit welke actualiteit dit is, waarbij je je antwoord voor de eerste som ondersteunt met een kenmerkend aspect uit de zestiende eeuw en voor de tweede som met een kenmerkend aspect uit de zeventiende eeuw.

Verdieping

Val van Antwerpen
Oostzeehandel
VOC
WIC