4.5 voorkomen van SOA's en zwangerschap

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

4.5

Voorkomen van soa's en zwangerschap

Leerdoelen 4.5

-Je kunt de oorzaken en gevolgen van besmetting met een soa en de middelen om een soa te bestrijden noemen

-Je kunt de effectiviteit van verschillende methoden van anticonceptie uitleggen

-Je kunt de mogelijkheden die er zijn om een ongewenste zwangerschap te voorkomen of te beeindigen benoemen en je kunt deze keuze onderbouwen met argumenten

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Bacterieel:

Chlamydia (meest voorkomend bij jongeren)

Gonorroe ('druiper')

Syfilis (onbehandeld kan het ernstige klachten veroorzaken)

Goed te behandelen met antibiotica.

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Parasitair:

Trichomonas vaginalis

Schaamluis

Beiden goed te behandelen

SOA (seksueel overdraagbare aandoening)

Viraal:

-HPV (genitale wratten -> baarmoederhalskanker/ anuskanker/ keelkanker)

Meisjes en jongens worden ingeënt, veilige seks helpt niet.

-Hepatitis B (leverinfectie, gaat meestal vanzelf over)

-Herpes Genitalis, gaat net als koortslip (Herpes Simplex) nooit weg.

-

HIV (alleen besmettelijk via lichaamsvocht/ bloed). Medicijn: virusremmers. Vaak geen genezing mogelijk.

Besmettingen

Besmetting via

Onveilige/onbeschermde seks (ook oraal!)

Vuile injectienaald

Ziekteverwekkers in lichaamsvocht

Bloed

Sperma (ook voorvocht)

Vaginaal vocht

HIV

Human Immunodeficiency Virus 

tast het afweersysteem aan.

Het is een RNA virus (zie BINAS 77C).

Veroorzaakt AIDS: Acquired Immune Deficiency Syndrome.

Approximately 39.9 million people worldwide are living with HIV.

CD4 receptoren zitten op witte bloedcellen

Anticonceptie

periodieke onthouding

coïtus interruptus

condoom

de pil

nuvaring

prikpil

anticonceptiepleister

implanon

vrouwencondoom

pessarium

spiraaltje

sterilisatie (man/vrouw)

Voorbehoedmiddelen/anticonceptie

Middelen om te voorkomen dat je een SOA krijgt:

(Vrouwen) condoom

Anticonceptiemiddelen

Middelen om te voorkomen dat je zwanger wordt.

Deze middelen koppelen seks los van voortplanting.

Zwanger ben je zodra de zygote is ingenesteld in de baarmoederwand.

Tijdlijn tot zwangerschap

Anticonceptiemiddelen

Zonder middelen:

Voor het zingen de kerk uit (coitus interruptus)

Periodieke onthouding (controle via bijv. lichaamstemp)

Anticonceptiemiddelen

Tegenhouden zaadcellen

(Vrouwen)condoom

Pessarium met zaaddodende pasta

Sterilisatie

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen rijping eicel

anticonceptiepil
/ prikpil / implantaat

Anticonceptiemiddelen

Voorkomen innesteling

Spiraaltje (koper of hormonen)

Noodmaatregelen

Na bevruchting

Morning after pil/ morning after spiraaltje

Afbreken zwangerschap:

Overtijdbehandeling (tot 16 dagen na verwachte menstruatie)

Abortus (zuigcurettage/ abortuspil. Tot 22 (in praktijk) / 24 (strafrecht) weken na bevruchting).

PEARL index

De PEARL index zegt iets over de betrouwbaarheid van anticonceptiemiddelen. De index is de kans op een zwangerschap in een jaar. Zonder anticonceptie: 85%

Maakt onderscheid in perfecte/ theoretische betrouwbaarheid en normale betrouwbaarheid. 

Condoom 2%/ 18%

Pil 0,3%/ 9%

Veiligste anticonceptiemiddel?

Belangrijk om te weten

Een huisarts mag tegen niemand vertellen waarvoor je langs bent geweest (vanaf 16 jaar).

De anticonceptiepil wordt door de basisverzekering vergoed zonder eigen risico (tot 21 jaar). 

Condooms kun je bij elke drogist kopen en online.