Examentraining 2021 Opgave 1

• MAW
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Maatschappijwetenschappen Havo 2021 CSE vavo

Opgave 1

Irene de Valk

Welke kernconcepten ken je bij het hoofdconcept Vorming?

Wat is socialisatie?

Lees tekst 1 van de bijlage van het examen havo 2021

Welke concepten kom je al tegen?

3p
a Leg uit dat burgers door de maatregelen op de kruispunten in Shenzhen gesocialiseerd kunnen
worden. Gebruik in je uitleg:
− de omschrijving van het kernconcept socialisatie;
− de omschrijving van het kernconcept cultuur;
− informatie uit tekst 1 waaruit socialisatie blijkt.
b Geef aan wie in dit geval de socialisator is.

Om welk type binding gaat het?

'Bij deze binding gaat het om collectieve goederen en diensten.'

1. Affectieve binding
2. Cognitieve binding
3. Economische binding
4. Politieke binding

Uit tekst 1 blijkt dat er sprake is van een vorm van sociale controle door de (lokale) overheid.
3p − Geef een omschrijving van het begrip sociale controle.
− Leg vervolgens uit of uit tekst 1 blijkt dat er sprake is van formele sociale
controle of van informele sociale controle. Gebruik in je uitleg het verschil tussen formele en
informele sociale controle.

Vorming

Binding

Verandering

Verhouding

Globalisering

Acculturatie

Cultuur

Rationalisering

(politieke) socialisatie

Ideologie

Groepsvorming

Conflict

Gebruik tekst 1.
2p 2
Leg uit dat in de wijze waarop de Chinese politie de opsporing van kinderontvoeringen aanpakt, een
gerationaliseerde aanpak te herkennen is. Gebruik in je uitleg:
− de omschrijving van het kernconcept rationalisering;
− de woorden ‘systematiseren’ en ‘doelstelling’;
− informatie uit tekst 1 waaruit het kernconcept
rationalisering blijkt.

Gebruik tekst 1.
Er zijn verschillende functies van socialisatie, zoals de functie ‘continuering van de cultuur van
de samenleving’ en de functie ‘verandering van de cultuur van de samenleving’.
2p
Leg uit welke andere functie van socialisatie de maatregelen op de kruispunten in Shenzhen kunnen
hebben. Gebruik in je uitleg informatie
uit tekst 1 waaruit deze functie van socialisatie blijkt.

In tekst 1 staat dat de voetgangers in Shenzhen positief reageren op de
camera’s met gezichtsherkenning.
1p
Leg uit dat de hoge mate van goedkeuring van camera’s met gezichtsherkenning onder burgers erop kan wijzen dat de (lokale) Chinese overheid gezag heeft. Gebruik in je uitleg de omschrijving van het
kernconcept gezag.

Gelegenheidstheorie

Bindingstheorie

Anomietheorie

Ettiketeringstheorie

De overheid doet te weinig om allochtone jongeren aan het werk te krijgen.

Als zij mij niet had, was ze al lang in de gevangenis beland.

Die fiets stond niet op slot, dus kon ik 'm wel meenemen.

Jongens die in Noord wonen en op straat hangen zijn vaak crimineel.

Gebruik tekst 1.
Er zijn verschillende theorieën die crimineel gedrag verklaren.
2p 3
Geef met behulp van de rationele-keuzetheorie een verklaring voor het feit dat de maatregelen van
de (lokale) overheid op de kruispunten in Shenzhen tot gevolg hebben dat er nauwelijks mensen door
het rode licht zullen lopen. Gebruik in je verklaring:
− een omschrijving van de rationele-keuzetheorie;
− aan de hand van informatie uit tekst 1 een voorbeeld van kosten en
een voorbeeld van baten.

De camera’s met gezichtsherkenning in Shenzhen maken deel uit van het zogenaamde Sociaal
Kredietsysteem in China. Het Sociaal Kredietsysteem is een verzameling van commerciële en
overheidssystemen, zowel lokaal als nationaal, die worden ingevoerd om het gedrag van Chinese
individuen, bedrijven, maatschappelijke organisaties en overheidsinstanties te sturen. De Vrije
Universiteit Berlijn heeft in 2018 onderzoek gedaan naar de publieke opinie in China over het
Sociaal Kredietsysteem. Het onderzoek is via internet gehouden onder ruim 2000 respondenten. Het
onderzoek is representatief voor de populatie in China met een internetaansluiting in de leeftijd
van
14-65 jaar, gebaseerd op leeftijd, sekse en regio. Het onderzoek was alleen niet representatief wat
betreft sekse in de hoogste leeftijdscategorie.
2p Leg uit wat het betekent dat het onderzoek niet representatief was wat betreft
sekse in de hoogste leeftijdscategorie Chinezen met een internetaansluiting. Gebruik in je uitleg:
− een omschrijving van het begrip representativiteit als eis van
sociaalwetenschappelijk onderzoek;
− een eigen cijfermatig voorbeeld om te illustreren wanneer er wel representativiteit zou zijn
geweest in de hoogste leeftijdscategorie.

Figuur 1 is afkomstig uit het onderzoek naar de publieke opinie in China over het Sociaal
Gebruik tekst 1 en figuur 1.
Kredietsysteem (zie de inleiding bij vraag 7). De onderzoekers hadden van tevoren bepaalde
verwachtingen over de mate waarin mensen met een bepaald opleidingsniveau het Sociaal
Kredietsysteem goedkeuren. Deze verwachtingen zijn niet uitgekomen.
2p − Formuleer een hypothese over de mate van goedkeuring van het
Sociaal Kredietsysteem, die op grond van figuur 1 verworpen moet worden.
− Benoem de afhankelijke en de onafhankelijke variabele in deze
hypothese.