Emancipatie en individualisering

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

Onze maatschappij evolueert en verandert

INDIVIDUALISERING
 

Wat heeft deze afbeelding met individualisering te maken?

Wat heeft deze afbeelding met 

individualisering te maken?

Antwoord: Vroeger werd er vaak met losse koffie een pot koffie gezet, voor meerdere mensen. Op de afbeelding zie je cupjes waarmee een kopje koffie tegelijk kan worden gezet. Daarin zie je de nadruk op het individu in plaats van op het collectief.

Lesdoelen

• Je kunt uitleggen wat emancipatie en individualisering zijn. 
• Je kunt minimaal 2 dingen benoemen wat dit heeft betekend voor de Belgische samenleving. 

België vroeger

• Geloof speelde een grote rol in het dagelijks leven. 
• Vader werkte en moeder zorgde voor het gezin, vrouwen waren handelingsonbekwaam. Oftewel, de vrouwen mocht niets doen zonder de man, zelfs geen bankrekening openen. (tot 1956)
• Gehoorzaamheid en volgzaamheid belangrijke waarden. 

De gezinnen van vroeger

Vroeger

Vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw veranderde de maatschappij snel. De culturele diversiteit nam toe.

Dit komt onder andere door:

• Gastarbeiders
• Individualisering
• Emancipatie

Individualisering

De invloed van de kerk/familie/politieke verzuiling neemt af. Mensen maken vaker eigen keuzes. Dit heet individualisering: de ontwikkeling waarbij mensen meer vrijheid krijgen om eigen keuzes te maken.

De nadruk ligt op:

• persoonlijke ontwikkeling
  
• individuele vrijheid

Nadeel? Keuzestress!!

Verzuiling

Verzuiling

De verzuiling van België verwijst naar de periode in de Belgische geschiedenis waarin de maatschappij verdeeld was in verschillende zuilen op basis van religie, politieke overtuiging en sociale klasse. Deze verzuiling had een grote invloed op de politiek, de media, het onderwijs en het sociale leven in België gedurende de 19e en 20e eeuw.

De verzuiling begon in de 19e eeuw, toen België een onafhankelijke staat werd. De katholieke kerk en de liberale beweging waren de twee belangrijkste politieke en maatschappelijke krachten in het land. Deze twee groepen vormden de basis voor de verzuiling, waarbij ze hun eigen politieke partijen, vakbonden, scholen, ziekenhuizen en media oprichtten. Hierdoor ontstonden er gescheiden sociale en politieke structuren voor katholieken en liberalen.

De verzuiling werd versterkt door de komst van nieuwe politieke stromingen, zoals de socialisten en later de communisten. Ook zij richtten hun eigen organisaties op, waardoor de maatschappij verder verdeeld raakte. Deze verdeling had invloed op alle aspecten van het leven in België, van de manier waarop mensen stemden bij verkiezingen tot de scholen waar hun kinderen naartoe gingen.

De verzuiling had zowel positieve als negatieve gevolgen. Aan de ene kant zorgde het ervoor dat mensen zich verbonden voelden met hun eigen gemeenschap en dat ze steun konden vinden binnen hun eigen zuil. Aan de andere kant zorgde het ook voor verdeeldheid en polarisatie binnen de samenleving, wat soms tot conflicten leidde.

Na de Tweede Wereldoorlog begon de verzuiling langzaam af te brokkelen. Er ontstond een groeiende roep om meer eenheid en samenwerking tussen de verschillende zuilen. Dit leidde tot de ontzuiling, waarbij de scheidslijnen tussen de verschillende groepen in de maatschappij begonnen te vervagen.

Tegenwoordig is de verzuiling in België grotendeels verdwenen, maar de erfenis ervan is nog steeds zichtbaar in de politiek, het onderwijs en de maatschappij als geheel. Het heeft een blijvende invloed gehad op de manier waarop Belgen zichzelf zien en op de politieke en sociale structuren van het land.

Secularisatie 

Secularisatie: religie minder prominent in wetgeving en normen

Secularisering

In de jaren '60 beginnen mensen zich los te maken van de kerk. Vooral de leden van de protestgeneratie zeggen hun lidmaatschap van de kerken op. Het geloof gaat een minder belangrijke rol spelen in de samenleving

De verzuiling begon in de 19e eeuw, toen België een onafhankelijke staat werd. De katholieke kerk en de liberale beweging waren de twee belangrijkste politieke en maatschappelijke krachten in het land. Deze twee groepen vormden de basis voor de verzuiling, waarbij ze hun eigen politieke partijen, vakbonden, scholen, ziekenhuizen en media oprichtten. Hierdoor ontstonden er gescheiden sociale en politieke structuren voor katholieken en liberalen.

De verzuiling werd versterkt door de komst van nieuwe politieke stromingen, zoals de socialisten en later de communisten. Ook zij richtten hun eigen organisaties op, waardoor de maatschappij verder verdeeld raakte. Deze verdeling had invloed op alle aspecten van het leven in België, van de manier waarop mensen stemden bij verkiezingen tot de scholen waar hun kinderen naartoe gingen.

De verzuiling had zowel positieve als negatieve gevolgen. Aan de ene kant zorgde het ervoor dat mensen zich verbonden voelden met hun eigen gemeenschap en dat ze steun konden vinden binnen hun eigen zuil. Aan de andere kant zorgde het ook voor verdeeldheid en polarisatie binnen de samenleving, wat soms tot conflicten leidde.

Na de Tweede Wereldoorlog begon de verzuiling langzaam af te brokkelen. Er ontstond een groeiende roep om meer eenheid en samenwerking tussen de verschillende zuilen. Dit leidde tot de ontzuiling, waarbij de scheidslijnen tussen de verschillende groepen in de maatschappij begonnen te vervagen.

Tegenwoordig is de verzuiling in België grotendeels verdwenen, maar de erfenis ervan is nog steeds zichtbaar in de politiek, het onderwijs en de maatschappij als geheel. Het heeft een blijvende invloed gehad op de manier waarop Belgen zichzelf zien en op de politieke en sociale structuren van het land.

Invloed familie neemt af

• Terwijl je vroeger vaak in de professionele voetsporen van je ouders trad, is dat vandaag niet meer vanzelfsprekend.
• Ook vrienden (peers) worden steeds belangrijker bij de socialisatie.

Wij-cultuur

Een wij-cultuur of collectivistische cultuur:

• het belang van de groep voor het eigen belang
• groep is hecht en familiebanden zijn belangrijk
  
• mensen zorgen voor elkaar en letten op elkaar

Door individualisering veranderde de een eerder collectivistische samenleving  naar een meer individualistische samenleving.

Vanaf de jaren ´60

Twee ontwikkelingen:

1. Individualisering

2. Emancipatie:

- Vrouwenemancipatie;

- LHBTIQ+-emancipatie; 

- Emancipatie van etnische minderheden.

Bekijk de papieren bijlage over vrouwenemancipatie.

Markeer het feit dat je het meest opvalt.

Vandaag

• Vrijheid en gelijkwaardigheid zijn basiswaarden in de huidige samenleving.
• Maar er is nog geen volledige gelijkwaardigheid.
• Keerzijde (nadeel) is dat in een ik-cultuur mensen minder met elkaar verbonden zijn.

           eenzaamheid
           mensen houden minder rekening met elkaar
           sneller egoïstisch en asociaal gedrag

Vrouwen verdienen minder dan mannen voor hetzelfde werk.

Lhbtiq+-personen gemiddeld vaker slachtoffer van discriminatie en geweld.

Mensen met een migratie-achtergrond ervaren nog steeds discriminatie.

Verklaringen voor individualisering

• Toename van de welvaart, waardoor mensen zelfstandiger werden.
• Stijging van het opleidingsniveau van arbeidskrachten, waardoor partners minder afhankelijk van elkaar werden.

Hoe uit de individualisering je in jouw leven?

Op welk vlak zou je graag meer solidariteit ondervinden?

OPDRACHT

Bespreek de volgende trend in kader van gelijkwaardigheid en verklaar deze trend met de nadelen van de individualisering als context.

Sociale instituties

Sociale structuren (zoals het gezin) verdwijnen niet door de individualisering, maar schuiven naar de achtergrond. Het individu als eenheid komt naar de voorgrond.

Mensen voelen zich vrij om zelf hun leven in te richten. Er wordt verwacht dat zij zelf verantwoordelijk zijn voor hun handelen en het aangaan van sociale contacten .

Voordelen

• Toegenomen individuele vrijheden
• Toegenomen emancipatie en sociale mobiliteit
• Vrijheid om eigen weg te gaan
• Onbeperkt van het leven te kunnen genieten

Nadelen

• Een verminderde maatschappelijke integratie
• Toenemend egoïsme
• Losraken bindingen / minder sociale cohesie
• Toename van eenzaamheid

OPDRACHT

Bespreek de voor- en nadelen die op de volgende slide staan in je groep van 4

Lesdoelen behaald?

* Je kunt uitleggen wat emancipatie en individualisering zijn.

* Je kunt minimaal 2 dingen benoemen wat dit heeft betekend voor de Nederlandse samenleving.