Paragraaf 7.2/7.3: Voedselproductie en duurzame landbouw

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Welkom allemaal!

Let op de volgende punten:

• Pak je laptop erbij (lesson up app)
• Schrift en pen voor aantekeningen
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling Paragraaf 7.1: De mens en het milieu
• Paragraaf 7.2/7.3: Voedselproductie en duurzame landbouw
• Zelfstandig werken

Wat betekent biodiversiteit?

1. Variatie aan soorten in de natuur
2. Verdwijnen van een soort
3. Individuen van een soort hebben moeite om in leven te blijven
4. Individuen hebben moeite zich voort te planten

Hoe kun je biodiversiteit vergroten?

1. Overal een climax ecosysteem laten ontstaan
2. Variatie in het landschap aanbrengen
3. Het land versnipperen
4. Veel kleine natuurgebieden maken

Waar is de biodiversiteit het grootst

1. In een maisveld
2. In een betegelde achtertuin
3. In een bos
4. In een supermarkt

Paragraaf 7.2: Voedselproductie

Lesdoelen

1. Ik kan manieren noemen om een grotere productie van voedsel te verkrijgen.
   
2. Ik kan beschrijven hoe veredeling en DNA-technieken worden gebruikt om de voedselproductie te vergroten.

Begrippenlijst

• Landbouwgewassen
• Landbouwhuisdieren
• Monocultuur
• Plaag
• Bestrijdingsmiddelen
• Bemesting
• Bodembewerking
• Verdeling
• Kunstmatige inseminatie
• In-vitro fertilisatie

Soorten landbouw

Door het klimaat is Europa geschikt voor landbouw. Er zijn verschillende soorten landbouw.

Akkerbouw                      Veeteelt                                 Tuinbouw

Voedingsgewassen

(akkerbouw & tuinbouw)

Landbouwhuisdieren

(veeteelt)

Monocultuur

monocultuur

• een stuk grond -> maar één gewas wordt verbouwt
  
• voordeel: snel en makkelijk
  
• nadeel: grote kans op een plaag

Plaag

Er zijn veel dieren van één soort die voedselgewassen aantast

Bestrijdingsmiddelen

Chemisch of biologisch

Bodembewerking

Bemesting 

blz 118

Bemesting

Bemesting: stalmest/kunstmest: productieverhoging

mineralen (nitraat + fosfaat) toevoegen

Nadeel: niet alle mineralen worden opgenomen en komen in het milieu terecht -> verzuring of vermesting

Bodembewerking

Ploegen/eggen

Meer O2 in de grond,

meer H2O en mineralen

opnamen. 

Bodem verstoring 

*niet-kerende grondbewerking

Het bodem leven wordt niet verstoord.

Veredeling (planten)

Genetische modificatie

Veredelen

Een veredelaar kruist planten met gunstige eigenschappen tot er planten uitkomen met een combinatie van deze gunstige eigenschappen

Goed tegen droge/zoute grond

Genetische modificatie

Erfelijke eigenschappen worden veranderd.

Aardappels die worden gekweekt met bepaalde genen ->  eigenschap: bestand zijn tegen ziektes en plagen

GMO

Bang voor transgene die een gevaar zijn voor de natuur.

Intensieve veeteelt?

Krachtvoer --> voer met extra bouwstoffen 

Intensieve veeteelt

0

in-vitrofertilisatie

(ivf)

Kunstmatige inseminatie

(ki)

Paragraaf 7.3: duurzame landbouw

Maak tijdens de les aantekeningen:
die heb je zo nodig voor een opdracht!

Lesdoelen

1. Ik kan de kenmerken van bestrijdingsmiddelen en biologische bestrijding noemen.
   
2. Ik kan vormen van landbouw beschrijven waarbij minder stoffen aan het milieu worden onttrokken of toegevoegd.

Begrippenlijst

• Pesticiden
• Niet-selectieve bestrijdingsmiddelen
• Selectieve bestrijdingsmiddelen
• Bioaccumulatie
• Resistentie
• Vruchtwisseling
• Biologische landbouw
• Kringlooplandbouw
• Precisielandbouw
• Verticale landbouw

Gangbare landbouw

• Gangbaar: gebruiken van kunstmest / monoculturen (= €€€)
• Intensief -> Bio-industrie
• Voordeel: veel voor weinig! 

• Grote kans op ziektes en plagen

Bestrijding ziekten & plagen

Ziekte: bacterie, virus of schimmel
Plaag: insect of ander dier (ook konijnen, ganzen, etc.)

• Bestrijdingsmiddelen: pesticiden

(niet selectief)

• Problemen: resistentie, ophoping (bioaccumulatie) in voedselketen

• Duurzame alternatieven?

Oplossing 1: Vruchtverwisseling

Een boer plant nooit twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas op een bepaald stuk grond.

Ziekteverwekkers verdwijnen uit de grond door deze afwisseling

Oplossing 2:
Natuurlijke bestrijding

In de natuur zoeken naar 'natuurlijke vijanden' van een plaag en die opkweken voor gebruik in de land- en tuinbouw.

Biologische landbouw

• Voldoende voedsel produceren met oog voor milieu en dierenwelzijn
• Akkerbouw: geen kunstmest, vruchtwisseling en kleinere oppervlaktes

-> + minder ziekten en plagen 

• Veeteelt: meer ruimte, geen preventieve antibiotica etc.

Kringslooplandbouw

Alle grondstoffen en eindproducten worden hergebruikt in een kringloop.
Vaak akkerbouw en veeteelt.

• + In tegenstelling tot gangbare landbouw: minder tot geen kunstmest nodig

Precisielandbouw

• Gebruik van speciale meetapparatuur
  
  
• Per deel van de akker wordt bekeken wat de behoefte is.
  
  
• + Onnodig veel gebruik van bestrijdingsmiddel wordt voorkomen

Verticale landbouw

• Gewassen worden verbouwd in grote gebouwen (in verschillende lagen)
• + Geen bemesting of bestrijdingsmiddelen 
• + Weinig transport

Begrippenlijst 7.1

• Landbouwgewassen
• Landbouwhuisdieren
• Monocultuur
• Plaag
• Bestrijdingsmiddelen
• Bemesting
• Bodembewerking
• Verdeling
• Kunstmatige inseminatie
• In-vitro fertilisatie

Begrippenlijst 7.2

• Pesticiden
• Niet-selectieve bestrijdingsmiddelen
• Selectieve bestrijdingsmiddelen
• Bioaccumulatie
• Resistentie
• Vruchtwisseling
• Biologische landbouw
• Kringlooplandbouw
• Precisielandbouw
• Verticale landbouw

Check lesdoelen

Kan jij:

- manieren noemen om een grotere productie van voedsel te verkrijgen?

- beschrijven hoe veredeling en DNA-technieken worden gebruikt om de voedselproductie te vergroten?

- de kenmerken van bestrijdingsmiddelen en biologische bestrijding noemen?

- vormen van landbouw beschrijven waarbij minder stoffen aan het milieu worden onttrokken of toegevoegd?

Aan de slag!

Wat:

Paragraaf 7.2: opdrachten 1 t/m 7

Paragraaf 7.3: opdrachten 1 t/m 8

Hoe:

Alleen of in tweetallen

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar?  oefen op biologipagina.nl voor de toets

Nabespreking:

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!