220915 1D GRAMMATICA - PV, ZD EN WW

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1E: Grammatica - pv, zd en ww

WAT GAAN WE DOEN?

• Grammatica p.204, 205 en 214
• Maken opdracht 1-4 

LESDOEL

Aan het einde van de les kun je:

• de persoonsvorm en de zinsdelen in een zin vinden
• zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden herkennen

VOLGORDE LES VANDAAG

• Lestijd 1e uur: 8:20 - 8.40
• Welkom en Lezen in leesboek
• Grammatica uitleg
• Maken opdrachten (deels in quiz)
• Afsluiting les + Plenda

LEZEN IN JE LEESBOEK

Persoonsvorm (PV)

Een persoonsvorm is een werkwoord in een zin. Dit werkwoord geeft aan in welke tijd of welk getal een zin staat.

De persoonsvorm kun je vinden door de zin te veranderen van getal of van tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

Persoonsvorm (PV)

Zoek de persoonsvorm door de zin te veranderen van

• tijd
• getal

Vraag maken kan ook, maar.... soms zitten er in een zin twee pv's. Dus gebruik vanaf nu tijd en getal.

Persoonsvorm (PV)

Bekijk de volgende zinnen en zoek de persoonsvorm door de zin te veranderen van tijd of van getal. 

1. Ik ga fietsen naar school. 

Ik ging fietsen naar school.

2. De kinderen lopen weg van huis.

Het kind loopt weg van huis. 

Pv: ga

Pv: lopen

Zet de zin in een andere tijd:
Wouter kreeg een bericht van Job.

Verander de zin van getal:
Morgen moet je hem helpen.

Wat voor soort woord is een persoonsvorm?

1. Lidwoord
2. Werkwoord
3. Zelfstandig naamwoord
4. Hulpwerkwoord

Welke twee dingen kan je aan een zin veranderen om de pv te vinden?

Zinsdelen

Zinsdelen -> de bouwstenen van een zin

Zinsdeel: één woord of een groepje woorden

Verplaatsingsproef:

• Wat je maximaal voor de PV kunt zetten -> zinsdeel    Maximaal (met zoveel mogelijk woorden tegelijk)

Zinsdelen

• De kok heeft vandaag een lekker toetje gemaakt. 

• De kok heeft vandaag een lekker toetje gemaakt. 
• Vandaag heeft de kok een lekker toetje gemaakt.
• Een lekker toetje heeft de kok vandaag gemaakt. 

• De kok / heeft / vandaag / een lekker toetje / gemaakt. 

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de zin: "Pieter eet vandaag in het atrium."

1. 3
2. 4
3. 5
4. 6

Pieter eet vandaag in het atrium.

• Pieter                              (Pieter eet vandaag in het atrium.)
• eet                                   ( Eet Pieter vandaag in het atrium?)
• vandaag                        (Vandaag eet Pieter in het atrium.)
• in het atrium               (In het atrium eet Pieter vandaag.)

Zelfstandig werkwoord

• Geeft aan wat het onderwerp 'doet'.
• Er zit altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.
• Is het belangrijkste werkwoord van een zin. 
• Je kunt het niet weglaten in de zin.
• Eén werkwoord in de zin? Dan is dat altijd het zww.

Ik loop naar school.

Ik ben naar school gelopen.

Hulpwerkwoord

• Helpt het zelfstandig werkwoord in de zin.
• Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin zitten.
• Meer dan één werkwoord in de zin? Dan is de pv hulpwerkwoord.
• Je kunt hulpwerkwoorden uit de zin weglaten (en dan kun je de zin nog begrijpen).

Noteer de werkwoorden uit de zin:
De schilder zou het raam donkergroen hebben geverfd.

Wat is het belangrijkste ww?
'De schilder zou het raam donkergroen hebben geverfd.'

1. zou
2. hebben
3. geverfd
4. de schilder

De schilder zou het raam donkergroen hebben geverfd.

De schilder zou het raam donkergroen hebben geverfd.

De schilder heeft het raam donkergroen geverfd.

De schilder heeft het raam donkergroen geverfd.

De schilder verft het raam donkergroen.

Wat is het zelfstandig werkwoord?
Ik heb mijn spreekbeurt goed kunnen voorbereiden.

Wat zijn de hulpwerkwoorden?
Ik heb mijn spreekbeurt goed kunnen voorbereiden.

Persoonsvorm

Wat is in de volgende zinnen de persoonsvorm?

Opdracht 4 p.205

4.1 Vanwege het slechte weer moesten we de jaarlijkse buurtbarbecue afgelasten.

4.1 Na het zwemmen van vijftig baantjes klom Vayen uit het zwembad.

4.1 Alle vrienden kochten een klein cadeautje voor de verjaardag van Esmee.

Zinsdelen

Wat is zijn in de volgende zinnen de zinsdelen?

Opdracht 4 p.205

4.2 Vanwege het slechte weer moesten we de jaarlijkse buurtbarbecue afgelasten.

4.2 Na het zwemmen van vijftig baantjes klom Vayen uit het zwembad.

4.2 Alle vrienden kochten een klein cadeautje voor de verjaardag van Esmee.

AAN DE SLAG

Maken: p.205 opdracht 4 en 5

of bezig met de folder.

Dit doe je voor jezelf en dus stil. 

EVEN HERHALEN

Lesdoel: Aan het einde van de les kun je:

• de persoonsvorm en de zinsdelen in een zin vinden
• zelfstandige werkwoorden en hulpwerkwoorden herkennen 

HUISWERK

Maken: p.205 opdracht 4 en 5

Woordenschrift elke donderdag!