Les 4: Voorspellen en skimmen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

TRAJECT LEZEN

Les 4: Voorspellen en skimmen

Je leert voorspellen wat een tekst zal vertellen op basis van titel, tussentitels, afbeeldingen en voorkennis.

Je leert via skimmen snel de  structuur van een tekst achterhalen.

Lezen: actief denkproces

Mogelijke denkstappen afhankelijk van welke leesstrategie.

• Voorspellen: Wat denk je dat je zal lezen?
  
• Skimmen: Waarover gaat deze tekst ongeveer?
  
• Onbekende woorden ophelderen: Wat betekent dit woord?
  
• Vragen stellen: Wat wil je weten? Waar ben je benieuwd naar?
  
• Verbanden leggen: Hoe zit de tekst in elkaar? Wat hoort bij elkaar?
  
• Samenvatten: Wat is de hoofdgedachte?
  
• Visuale informatie: Wat zie je voor je?

Wat doe je bij voorspellen?

Je denkt vóór het lezen na over inhoud en opbouw

Je stelt jezelf vragen als:

• Wat weet ik al over dit onderwerp?

• Wat verwacht ik? (bv. topische vragen, bouwstenen)

• Waarop moet ik letten?

Bouwstenen + topische vragen

Gebruik bij het voorspellen ook de bouwstenen en de topische vragen.

• Bouwsteen: definitie, ontstaan, soorten, kemerken, voor-en nadelen, oorzaken en gevolgen, vergelijkingen, voorbeelden,... 
• Topische vragen: 5W + Hoe

Waarom voorspellen?

✔️ Activeer je je voorkennis

✔️ Lees je gerichter en begrijp je meer

✔️ Word je een snellere, kritischere lezer

Je voorspelt ook:

Het tekstdoel (informeren, overtuigen, activeren...)

Het tekstvorm (artikel, interview, recensie...)

De tekstsoort (informerende, overtuigende, activerende...)

Dat helpt je de toon, structuur en bedoeling van de tekst beter begrijpen.

Opdracht 1

Voorspel hardop. Gebruik deze vragen:

- Wat is de titel?

- Welke kopjes lees ik?

- Welke foto's en plaatjes zie ik?

- Staan er opvallende woorden of getallen in?

- Wat weet ik er zelf al van?

- Waar gaat de tekst dan over?

- Wat is mijn voorspelling?

Opdracht 2

Voorspel hardop. Gebruik deze vragen:

- Wat is de titel?

- Welke kopjes lees ik?

- Welke foto's en plaatjes zie ik?

- Staan er opvallende woorden of getallen in?

- Mogelijke bouwstenen en topische vragen?

- Wat weet ik er zelf al van?

- Waar gaat de tekst dan over?

- Wat is mijn voorspelling?

Skimmen

Skimmen = een tekst vluchtig lezen om snel een globaal beeld te krijgen.

Je checkt of je voorspelling klopt en ontdekt de structuur zonder alles woord voor woord te lezen.

Wat doe je bij skimmen?

• Lees de titel en tussentitels
• Scan de eerste en laatste zinnen van alinea’s
• Let op vetgedrukte woorden, opsommingen en cursieve tekst
• Bekijk beelden, schema’s, grafieken
• Lees diagonaal: je ogen glijden snel over de tekst

Doel: in één oogopslag de inhoud, structuur en toon van de tekst begrijpen.

Waarom skimmen?

✔️ Je verspilt geen tijd aan onbruikbare teksten

✔️ Je leest efficiënter en doelgerichter

✔️ Je weet beter waar je wél diep moet lezen

✔️ Je begrijpt sneller hoe de tekst in elkaar zit

Oefenen

Maak de Bookwidgetoefeningen voorspellen en skimmen uit de cursus.