Palliatieve sedatie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Persoonlijke verzorging 4

Palliatieve sedatie

Lesinhoud

• Lesdoelen
• Palliatieve sedatie 
• Lichamelijke kenmerken bij sterven
• Quiz
• Deelopdracht 2
• Les evalueren 

Wat is palliatieve sedatie?

Palliatieve sedatie

• Is het opzettelijk verlagen van het bewustzijn van een patiënt in de laatste levensfase

• Doel is het lijden te verlichten

• Het bewustzijn verlagen is een middel om dat te bereiken

• De keuze voor palliatieve sedatie is een medische beslissing (van de arts) in overleg met cliënt (of naaste).

• Het leven wordt niet verkort! De patiënt komt te overlijden aan de onderliggende ziekte. 

Wat is het doel van palliatieve sedatie?

Doel palliatieve sedatie

Het bereiken van maximaal comfort van de patiënt in de stervensfase

De mate van bewustzijnsdaling die hiervoor tijdens de sedatie noodzakelijk blijkt te zijn, varieert van oppervlakkig tot diep.

Comfort!!!

De dosering en de keuze van de middelen wordt aangepast aan de

hand van het comfort van de patiënt en niet aan de hand van

de mate van bewustzijnsdaling.

Wanneer sedatie

• Er is sprake van één of meer refractaire (onbehandelbare) symptomen, die een ondragelijk lijden veroorzaken
• Onrust (delier), kortademigheid of pijn

Voorwaarden

De levensverwachting bedraagt dagen tot maximaal twee weken (bij continue diepe sedatie)

Andere mogelijkheden tot verlichten van het lijden zijn zorgvuldig onderzocht (zoals pijn, benauwdheid en angst)

Als deze symptomen op geen enkele andere manier behandelt kunnen worden noem je dat refractaire symptomen

Er is sprake van één of meer refractaire symptomen, die een ondragelijk lijden veroorzaken (zoals pijn, benauwdheid en angst)

Palliatieve sedatie

Niet- levensverkortend

Er wordt gestorven, niet gedood

Normaal medisch handelen

Er is sprake van een natuurlijke dood

Vormen palliatieve sedatie

• Continu palliatieve sedatie:  kortdurend (uren tot een dag) 
• Intermitterend palliatieve sedatie: worden ingezet voor het creëren van een time-out of in afwachting van het effect van behandeling van een symptoom. 

Bij continue palliatieve sedatie:
infusen en voedingssondes gestopt, en zeker niet gestart (verlenging van het lijden)  

Altijd een blaaskatheter
 

Continue palliatieve sedatie

• overlijden op redelijk korte termijn, dat wil zeggen binnen één tot twee
  
• weken wordt verwacht
• infusen en voedingssondes gestopt, en zeker niet gestart (verlenging van het lijden)  
• altijd een blaaskatheter
   
• afscheid nemen

Palliatieve sedatie doe je met morfine

1. Ja
2. Nee

Medicatie (intermitterend)sedatie

1e keuze: Midazolam (Dormicum®)

2de keuze: Levomepromazine (Nozinan®),

3 de keuze: Propofol bv Diprivan en Recofol )

Combineer Midazolam met morfine bij aanwezigheid van pijn of dyspneu

Bij onvoldoende effect elke 2 uur bolus van 5mg.

Bij onvoldoende effect na 4 uur dosering in pomp met 50% verhogen in combinatie met een bolus van 5 mg s.c.

Medicatie (intermitterende)sedatie

Medicatie (continue)sedatie

Welke rol heb jij als verpleegkundige?

Welke rol heb jij ?

Uitleg geven over: 

• sedatie zelf
• geen levensbekorting
• communicatie
• waken
• bereikbaarheid arts
• verzorging: de zorg gaat door!
• vertegenwoordiger van de patiënt
• Nicotine pleister
• Blaaskatheter
• Goede verslaglegging

Zorg voor de  zorgende!

Lichamelijke kenmerken bij het sterven?

Lichamelijke kenmerken bij het sterven

• Problemen met slikken
  
• Reutelen
  
• Verandering van de ademhaling
  
• Doodsmasker en blauwe vlekken
  
• Lijkvlekken
  
• Terminale koorts/ overmatige transpiratie
  
• Urine- en stoelgangverlies
  
• Onwillekeurige bewegingen

Lichamelijke kenmerken bij het sterven

Zintuigen: meestal vermindert het gevoel als eerst, waardoor de cliënt geen pijn meer voelt. Dat kan voor een opleving zorgen.

Het gezichtsvermogen vermindert: staren, troebele blik, uitdrogen van de ogen

Gehoor blijft heel lang intact. 

Verandering van de ademhaling =Cheyne-Stokes-ademhaling.

De AH gaat soms sneller, langzamer en houdt af en toe

zelfs enkele ogenblikken op. Soms heel luid en dan weer zwak en

rustig. = uitvallen van de levensfunctie in de kleine hersenen.    

Palliatieve zorg is gericht op....

1. enkel fysieke pijn
2. de totale mens
3. de omgeving van de ZV
4. genezing

Mondzorg:

1. minstens 1 keer per dag 's avonds
2. minstens 1 keer per dag 's ochtends
3. minstens 2 keer per dag
4. niet meer nodig in de palliatieve fase

Iemand is wilsonbekwaam als hij

1. dement is
2. verward is
3. in coma is
4. al de voorgaande zijn juist

Palliatieve sedatie...

1. als men nog maar enkele weken (2tal) meer te leven heeft.
2. is verkort het leven
3. dan ben je je bewust dat je sterft
4. kan altijd

EUTHANASIE

PALLIATIEVE SEDATIE

Levensverkortend

Niet levensverkortend

In de terminale fase

kan ook in niet- terminale fase

Lijden verlichten

Lijden stoppen

Doden

Bewustzijn verlagen

Deelopdracht 2

Je kan werken aan de volgende opdrachten: 

• Deelopdracht 2.1
• Deelopdracht 2.2

Lesdoelen

Aan het einde van de les:

• Kan de student benoemen wat palliatieve sedatie is
• Kan de student benoemen hoe de stervensfase eruit ziet