Les 21 Grammatica: Lastig te benoemen woorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, mavo
• Leerjaar 3,4

Grammatica

Bedrijvende en 

lijdende vorm

Ga zitten op je plaats

Pak je spullen

Laptop in tas

Programma:

• Uitleg over bedrijvende en lijdende vorm

• Z.s/huiswerk controle

• Nakijken die, dat, wie, wat

• Afsluiten

Vorige les:

Volgende week maandag boek mee in tweetallen.

Die, dat, wie, wat

Wie heeft jou al wat verteld over dat feestje met die bekende dj?

Per zin kunnen deze voornaamwoorden verschillen van functie.

Die, dat, wie, wat

vragend voornaamwoord 

verwijst naar personen, dieren of dingen en hier iets over 'vraagt'.

onbepaald voornaamwoord

verwijst naar iets vaags. Dat kan zowel een persoon als een ding zijn.

aanwijzend voornaamwoord

een woord dat iets of iemand aanwijst.

Die, dat, wie, wat

Betrekkelijk voornaamwoord

Een betrekkelijk voornaamwoord verbindt twee zinnen met elkaar

Onderschikkend voegwoord

Na een onderschikkend voegwoord krijg je de volgorde van een bijzin.

Telwoord

Geeft een aantal aan

Kunnen/kennen

• De woordsoort benoemen van die, dat, wie, wat tot verschillende woordsoorten kunnen behoren

Startopdracht

Lees de volgende zinnen en beantwoord de vragen.

1. De schilder schildert het huis.

2. Het huis wordt geschilderd door de schilder.

Vragen:

1. Wie voert de handeling uit in zin 1?

2. Wie voert de handeling uit in zin 2?

3. Welke zin vind je actiever klinken? Waarom?

4. Wat is het verschil tussen deze twee zinnen?

Startopdracht

Wie voert de handeling uit in zin 1?

➤ De schilder.

Wie voert de handeling uit in zin 2?

➤ Ook de schilder, maar hij staat nu achteraan in de zin.

Welke zin vind je actiever klinken? Waarom?

➤ Zin 1 klinkt actiever, omdat de handelende persoon (de schilder) vooraan staat en direct iets doet.

Wat is het verschil tussen deze twee zinnen?

➤ In zin 1 staat de doener van de handeling vooraan: dit is de bedrijvende vorm.

➤ In zin 2 staat het onderwerp waar iets mee gebeurt vooraan: dit is de lijdende vorm.

Bedrijvende/

lijdende vorm

Een zin kan in de bedrijvende of lijdende vorm staan. 

Bedrijvende vorm wordt een actieve zin genoemd. 

Lijdende vorm wordt een passieve zin genoemd.

Bedrijvende vorm

Het onderwerp doet iets:

1. De leraar legt de opdracht uit.

2. De hond bewaakt het huis.

3. Mijn broer repareert zijn fiets.

4. De journalist schrijft een artikel.

5. De kinderen bouwen een hut in het bos.

Lijdende vorm

Het onderwerp ondergaat iets:

1. De opdracht wordt uitgelegd door de leraar.

2. Het huis wordt bewaakt door de hond.

3. De fiets wordt gerepareerd door mijn broer.

4. Een artikel wordt geschreven door de journalist.

5. Een hut wordt gebouwd in het bos door de kinderen.

Aan de slag met:

• Blz. 226 - 227 Alle opdrachten

Hoe? Per boek/schrift

Vragen:

Ik loop door door het lokaal. Vragen mag je alleen stellen als ik bij je ben.

Wat te doen als je wacht/klaar bent:

• Afmaken blz. 224 - 225

Voor hoe lang?

Groen: Overleggen met je klasgenoten mag. Heb je vragen? Wacht op de docent, of vraag je klasgenoot.

Oranje: We werken op fluisterniveau, vragen? Wacht op de docent.

Rood: We zijn stil aan het werk. Je vragen mag je op een later moment stellen.

Nakijken: