D2BTh6 B4 Heel kort De evolutietheorie - lln

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

D2B Erfelijkheid en evolutie 

B4 De evolutietheorie

Info gebruikt van:

Malmberg methode Biologie en verzorging voor jou

Biologiepagina.nl

Bioplek.org

Biologieweb.nl

e.a. 

Leer eerst de lesstof van het boek

Eerst  zie je de oefenvragen

(Als je wilt kun je nog wat extra uitleg 

over de basisstof bekijken )

Oefenvragen.... wat weet je (niet)?

Als je fouten maakt, het niet snapt:

STEL VRAGEN

NOTEER IN JE SCHRIFT DE VRAAG EN HET JUISTE ANTWOORD

Je hebt er helemaal niets aan om de vragen 

'even snel'  te maken ... als jij er niet over nadenkt: 

                                              De evolutietheorie gaat uit van:

1. variatie in        .................. 

2.      ......................             selectie

3. het       .....................           van nieuwe soorten en    ..........................       van soorten

Bij evolutie speelt ook  de     ..................................   in het genotype bij een soort een rol.

                        In elk soort komen in het genotype  ................................     verschillen voor. 

Soms is zo'n verschil handig om te ................................ 

ontstaan

natuurlijke

overleven

verandering

verdwijnen

genotype

toevallige

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Variatie in genotypen
Wat is waar?

1. Ontstaan door verandering in het fenotype
2. Ontstaan in de nakomelingen door geslachtelijke voortplanting

Welk dier heeft een grotere kans op veel nakomelingen?

1. Het dier met een gunstig (beter) genotype
2. Het dier met een gunstig (beter) fenotype
3. Dat maak niet uit
4. A, B en C zijn onjuist

Waarbij behoren organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen?

1. hetzelfde soort
2. dezelfde stam
3. alleen hetzelfde ras
4. Hetzelfde rijk

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Vul de tekst in

geloven dat de

afstammen van andere

Zo'n langzame

noemen we 

................................

..........................

....................

..................

................

ontwikkeling

diersoorten

evolutie

biologen

mensen

Fossielen spelen een rol als argument voor de evolutietheorie
Wat is NIET waar?

1. hierdoor kan men zien dat soorten zijn verdwenen
2. hierdoor kan men zien dat soorten zijn ontstaan
3. hierdoor kan men zien dat soorten zijn veranderd
4. hierdoor kan men zien hoe soorten er in de toekomst uit gaan zien

Fossielen
Wat is NIET waar?

1. Versteende overblijfselen van organismen
2. Afdrukken van organismen in gesteenten
3. Er bestaan levende fossielen
4. Fossielen zijn levende fossielen van heel vroeger

Natuurlijke selectie

1. individuen met een betere aanpassing aan het milieu hebben een grotere overlevingskans en een grotere kans op nakomelingen
2. Twee soorten worden raken eerst geisoleerd van elkaar en komen daarna weer samen.
3. Natuurlijke selectie vindt plaats in dierentuinen
4. In MH2J vindt natuurlijke selectie plaats door de eeuwen heen

Variatie in genotypen
Wat is waar?

1. Ontstaan door verandering in het fenotype
2. Ontstaan in de nakomelingen door geslachtelijke voortplanting

Rassen
Wat is waar?

1. Rassen van 1 soort kunnen onderling geen vruchtbare nakomelingen krijgen
2. verschillende vormen van één soort organisme

Evolutie

1. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen

Evolutietheorie

1. De theorie die uitgaat van dezelfde genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten

Bij een diersoort komen veel variaties in genotypen voor. Wat is waar?

1. Dat soort heeft een grotere overlevingskans
2. Dit is een probleem bij verandering in de milieuomstandigheden

Als bij een soort veel verschillende genotypen voorkomen, heeft deze soort een ... (vul in) ... overlevingskans.

1. kleinere
2. grotere

Wat is een fossiel?

A: Een versteent bot
B: De afdruk van resten van een
organisme in steen
(een soort stempel)

1. Beide waar
2. Beide nietwaar
3. A: waar B: nietwaar
4. A: nietwaar B: waar

Hoe noem je het proces dat ervoor zorgt dat organismen van dezelfde soort steeds meer van elkaar gaan verschillen?

1. evolutie
2. evolutietheorie
3. isolatie
4. evaluatie

Welk dier heeft een grotere kans op veel nakomelingen?

1. Het dier met een gunstig (beter) genotype
2. Het dier met een gunstig (beter) fenotype
3. Dat maak niet uit
4. A en B

Enkele kenmerken van dieren zijn:
1. Een sneeuwhaas is wit in de winter en bruin in de zomer.
2. Een kameleon kan van kleur veranderen.
3. Planteneters hebben plooikiezen om moeilijk te verteren planten fijn te malen.

Wat zijn aanpassingen?

1. Alle drie
2. De sneeuwhaas
3. De sneeuwhaas en de kameleon
4. De sneeuwhaas en de planteneters

Door veel variatie in genotypen zijn er ook meer verschillende fenotypen.

1. juist
2. onjuist

De grondlegger van de evolutietheorie

1. Lamarck
2. De Vink
3. Darwin
4. MH2F

Evolutie

1. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. Is de ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen

Evolutietheorie

1. De theorie die uitgaat van dezelfde genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten
2. Theorie die uitgaat van variaties in genotypen, natuurlijke selectie en het ontstaan van nieuwe soorten

Fossielen spelen een rol als argument voor de evolutietheorie
Wat is NIET waar?

1. hierdoor kan men zien dat soorten zijn verdwenen
2. hierdoor kan men zien dat soorten zijn ontstaan
3. hierdoor kan men zien dat soorten zijn veranderd
4. hierdoor kan men zien hoe soorten er in de toekomst uit gaan zien

Wat is evolutie?

Darwin 1809 - 1882

Leerdoelen

Evolutietheorie

De miljoenen levende soorten organismen op aarde zien er allemaal verschillend uit. 

Biologen vinden dat de organismen op aarde in de loop van miljoenen jaren zijn ontstaan en zijn veranderd.                  boek blz 76 

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde.

Tijdens de evolutie ontstaan, veranderen en/of verdwijnen soorten.

        Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen 

van organismen of afdrukken van organismen in gesteente.

Door de fossielen die gevonden zijn, blijkt dat in miljoenen 

jaren (evolutie) soorten zijn ontstaan, veranderd en/of verdwenen zijn.

De fossielen zijn een argument voor de evolutietheorie, 

ze laten zien dat de evolutietheorie waar kan zijn.

Levende fossiel

'Levende fossielen'  zijn dieren die al heel vroeger leefden en nu nog steeds (Bijv. de Naulitus, een zeedier).

De evolutietheorie

De evolutietheorie is vanaf de 18e eeuw ontwikkeld door Charles Darwin. 

De theorie is niet te bewijzen. Er zijn wel veel feiten die de theorie ondersteunen. 

De feiten zijn de argumenten voor de evolutietheorie. 

De evolutietheorie gaat uit van:

- variatie in genotypen: 

   Daardoor ontstaan er nieuwe genotypen en vaak ook nieuwe fenotypen

- natuurlijke selectie: Organisme die het meest gezond zijn en bijv. een goede

      schutkleur hebben, hebben de grootste overlevingskans. Dieren die goed zijn aangepast aan het milieu

      hebben meer kans te overleven en krijgen daardoor meer nakomelingen... en die gaan zich ook weer

      voortplanten.     

-  Door de natuurlijke selectie veranderen soorten steeds.

   Er ontstaan nieuwe soorten en er verdwijnen van soorten        

  

Lamarck en Darwin

Bovenste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Lamarck. De giraffe krijgt tijdens zijn leven een langere nek door het strekken van de nek naar hogere blaadjes. 

Onderste rij van links naar rechts: 

Het ontstaan van de lange nek bij de giraffe volgens Darwin. De giraffen met de korte nek gaan dood, zodat er steeds meer giraffen komen met lange nekken.

Lamarck

een andere verklaring (theorie) dan Darwin

Wat denk jij?

Hier zie je enkele voorouders van de giraffen. 

De soortgenoten met een langere nek hadden voedsel. Daardoor hadden ze een grotere overlevingskans en daardoor krijgen zij meer nakomelingen. 

Het gunstige genotype 

(lange nek) werd doorgegeven. 

Een verklaring hoe de giraffen aan hun lange nek zouden zijn gekomen.

Evolutietheorie

Darwin

Het ontstaan van nieuwe soorten

Een soort heeft meer overlevingskansen als er veel verschillende genotypen en fenotypen voorkomen. Als er bijvoorbeeld verandering van het klimaat is (de milieuomstandigheden veranderen), is de kans dan groot dat een paar organismen van die soort het overleven. Zij zijn het meest aangepast aan het nieuwe klimaat en zullen het overleven en zich voort kunnen planten. De organismen van de oorspronkelijke vorm overleven het niet en sterven uit. De soort is dan veranderd, de nieuwe organismen hebben een nieuwe afwijkende vorm.

De oude vorm en de nieuwe vorm kunnen ook naast elkaar blijven bestaan. 

Als die organismen zich onderling kunnen voortpanten en vruchtbare nakomelingen voortbrengen, behoren ze tot hetzelfde soort.

Er kunnen verschillende vormen van één soort ontstaan.  

een soort

Organismen die samen vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen

1

een ras

Verschillende vormen van één soort:

Hondenras: herdershond, Deense dog, Chiwawa

2

Isolatie

Als verschillende vormen van een soort van elkaar gescheiden raken noem je dat isolatie. Dit kan bijvoorbeeld komen door een rivier, een zee, ijs, bergen of een woestijn. 

De vormen zullen dan steeds meer van elkaar gaan verschillen omdat ze zich gedurende lange tijd aanpassen aan de omgeving.

Zo ontstaan er twee verschillende soorten. Deze kunnen geen vruchtbare nakomelingen voortbrengen. (Zie filmpje over beren)

Isolatie

1. groepen organismen van dezelfde soort leven samen
2. groepen organismen van verschillende soorten leven samen
3. groepen organismen van dezelfde soort trekken naar elkaar toe
4. groepen organismen van dezelfde soort raken van elkaar gescheiden

Soortvorming

Leg uit 

hoe er 2 soorten ontstaan

en

wat daarvan de gevolgen zijn