3 Havo - Intro + 8.1 Duurzaam leven op de aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

8.1 Duurzaam leven op aarde

Hoe is leven op aarde mogelijk?

!

Hoe is leven op aarde mogelijk?

Factor 1: temperatuur -  perfecte afstand tot de zon

Factor 2: dampkring

Factor 3: zwaartekracht

Factor 4: water

Factor 5: voedsel

Factor 1: Temperatuur

• Afstand tot de zon precies goed
• zonder natuurlijke broeikaseffect -18 op aarde.

Atmosfeer / dampkring (atmosphere)

De dampkring, of atmosfeer, is een dunne deken van lucht om de aarde. 

Natuurlijk broeikaseffect (greenhouse effect)

Het vasthouden van zonnewarmte door de dampkring.

1. Perfecte afstand tot de zon

• niet te warm
• niet te koud
• natuurlijk broeikaseffect

Factor 2: dampkring

• dunne laagje = dampkring / atmosfeer

Planten 

• inademen zuurstof (O2)
• uitademen koolzuurgas (CO2)

gebruiken planten om te groeien,
zetten het weer om tot zuurstof. 

Versterkte broeikaseffect

B141: koolstofkringloop

Factor 3: zwaartekracht

Voorbeelden: vallend voorwerp, maan of satelliet die in een baan om de aarde draaien.

Alles wat je laat vallen, valt recht naar beneden en nooit omhoog of schuin omlaag. Dit komt door de zwaartekracht.

Alles wat massa heeft een beker, een planeet, een mens, noem maar op heeft zwaartekracht. 

Zwaartekracht (gravity)

De aantrekkelijke kracht van de aarde. 

Factor 4: water

onmisbaar voor de mens, dieren en planten!

•  97,5% van al het water = oceanen (zout water)
• Bijna al het zoete water = ijs / aquifer
• Klein deel van zoet water beschikbaar voor mens in rivieren en meren. 

Aquifer

Een aquifer is een waterhoudende laag in de ondergrond. 

4 water

Factor 5: Voedsel

Behalve lucht en water hebben we ook voedsel nodig.

Dit halen we uit de natuur.

Noodzakelijke natuurlijke hulpbron 

Natuurlijke hulpbronnen

Producten uit de natuur die mensen gebruiken in hun dagelijkse leven. Zoals water, voedsel en benzine, maar ook alle grondstoffen die in kleding, TV's, auto's en smartphones zijn verwerkt. 

Zelfstandig werken

Lees paragraaf 1 van H8  

Maak  van par. 8.1 volgende opdrachten 1 t/m 4

werkboek blz. 153, 154 

Hoe is leven op aarde mogelijk?

Factor 1: temperatuur -  perfecte afstand tot de zon

Factor 2: dampkring

Factor 3: zwaartekracht

Factor 4: water

Factor 5: voedsel

Duurzame aarde?

• Zoet water, schone lucht, voedsel en energie zijn niet oneindig!
• Niet meer hulpbronnen gebruiken dan dat erbij komen
• Alles wat jij doet, vraagt een stukje ruimte 

Ecologische voetafdruk meet duurzaamheid.
Hoeveel van de aarde verbruik jij voor jouw levensstijl? 

Ecologische voetafdruk

Het getal dat laat zien hoeveel hectare aardoppervlak iemand gemiddeld gebruikt. In het algemeen geldt: hoe meer welvaart, hoe groter de ecologische voetafdruk. 

Als iedereen de Nederlandse levensstijl zou overnemen hebben we 3.5 aardbollen nodig. 

Ecologische voetadruk

Conclusie

alles wat je doet, vraagt een

stukje ruimte op aarde

voedsel, kleding, meubilair etc etc

Dat noemen we jouw

ecologische voetafdruk

Overshoot Day

Overshoot Day is de dag waarop een land alle natuurlijke hulpbronnen heeft verbruikt die de aarde in een jaar kan produceren.

Overshoot Day NL 2023?

woensdag 12 april 

Zelfstandig werken

Lees H8. paragraaf 1 van je lesboek p. 120 - 121

Maak  van par. 8.1 volgende opdrachten 5t/m 9 blz. 154/155

Voor opdracht 7 gebruik: https://voetafdruktest.wwf.nl/ 

Ben je klaar: denk dan kritisch na over hoe de ecologische voetafdruk verminderd kan worden. Wat kan jij doen? Wat kan school doen? Wat kan NL doen? Schrijf op!

Leerdoelen check

Na de les kan ik...

• De 5 factoren die leven op aarde mogelijkmaken opnoemen 
• Kan ik uitleggen waarom Noord-Amerika een grotere ecologische voetdruk heeft dan Afrika 
  
• Kan ik kritisch nadenken over hoe ik mijn eigen ecologische voetafdruk zou kunnen verminderen. 

Die laatste moet nog...

Wat kan ik doen om mijn eigen voetafdruk te verminderen?

4.40

4.41

Bevolkingsprognose

-De wereldbevolking blijft de komende 100 jaar nog groeien.

-De groei verschuift van Azië naar Afrika