Vaste tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vaste tekststructuren 

De meeste teksten hebben een inleiding, middenstuk en een slot. 

Ze zijn vaak opgebouwd volgens een vaste structuur.

De zeven vaste tekstructuren

• Argumentatie structuur
• Aspectenstructuur
• Verklaringstructuur
• Voor- en nadelenstructuur
• Probleem- oplossingsstructuur
• Verleden-heden(-toekomst) structuur
• Vraag-antwoord structuur 

1. Probleem/oplossingstructuur

• Inleiding: probleem
• Middenstuk: gevolgen / oorzaken / oplossingen
• Slot: de beste oplossing / samenvatting / aanbeveling

Probleem-oplossingsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat kunnen we doen om Coronabesmettingen op scholen te voorkomen?")

2. Verklaringsstructuur

• Inleiding: bepaald verschijnsel
• Middenstuk: kenmerken / voorbeelden verklaringen /oorzaak / reden
• Slot: samenvatting

Verklaringsstructuur (bijv. een artikel met de titel "Waarom zijn er in de USA relatief veel Coronaslachtoffers?" 

3. Verleden-heden-(toekomst)structuur

Inleiding: introductie onderwerp

Middenstuk: situatie vroeger, situatie nu (of: ontwikkeling van vroeger naar nu)

Slot: conclusie of voorspelling over de situatie in de toekomst.

Verleden-heden-toekomststructuur (bijv. een artikel met de titel "Hoe ging men in het verleden om met virussen en kunnen we daar iets van leren?")

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

probleem/oplossingsstructuur

verklaringsstructuur

verleden/hedenstructuur

4. Argumentatiestructuur

• Inleiding: standpunt
• Middenstuk: argumenten voor het standpunt // tegenargument // weerlegging
• Slot: herhaling stelling // beantwoorden van de vraag 

Argumentatiestructuur (bijv. een artikel met de titel "Het vaccineren van kinderen is onzin" 

5. Aspectenstructuur

• Inleiding: onderwerp
• Middenstuk: diverse aspecten van het onderwerp
• Slot: samenvatting 

Aspectenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke invloed heeft het Coronavirus op jongeren?" 

6. Voor- en nadelenstructuur

• Inleiding: vraag of stelling
• Middenstuk: voordelen// nadelen
• Slot: afweging // conclusie 

Voor- nadelenstructuur (bijv. een artikel met de titel "Wat zijn de voor- en nadelen van het vaccineren van jongeren?"

7. Vraag-antwoordstructuur

• Inleiding: vraag
• Middenstuk: antwoord 
• Slot: samenvatting of conclusie 

vraag-antwoordstructuur (bijv. een artikel met de titel "Welke maatregelen kan ik zelf treffen tegen het coronavirus?" 

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur
Aspectenstructuur
Verklaringsstructuur
Voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur herken je?

Argumentatiestructuur

Aspectenstructuur

Vraag-antwoordstructuur

Voor- en nadelenstructuur 

Vaste tekststructuren

Naam	Inleiding	Kern	Slot
Aspectenstructuur	onderwerp	aspecten van onderwerp	samenvatting
Vraag-antwoordstructuur	vraag	mogelijke antwoorden	samenvatting / beste antwoord
Verleden-heden-toekomststructuur	onderwerp	situatie vroeger situatie nu	conclusie / toekomstverwachting
Voor-en-nadelen-structuur	vraag of stelling	voordelen nadelen	afweging / conclusie
Argumentatiestructuur	stelling	(tegen)argumenten weerleggingen	conclusie / stelling
Verklaringsstructuur	verschijnsel	kenmerken/voorbeelden oorzaken/verklaringen	conclusie / meest waarschijnlijke verklaring
Probleem-oplossingsstructuur	probleemstelling	beschrijving, oorzaken, gevolgen en oplossingen	beste oplossing

Opdracht

Kun je nu zelf de structuur van een tekst herkennen?

Zoek samen met je buurmens een tekst en probeer erachter te komen welke structuur de schrijver heeft toegepast. Bewaar de link naar de tekst.

Welke structuur bevat oorzaken in het middenstuk?

1. argumentatiestructuur
2. aspectenstructuur
3. verklaringsstructuur
4. voor- en nadelenstructuur

Welke tekststructuur past niet bij een betoog?

1. argumentatiestructuur
2. aspectenstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. verklaringsstructuur

Verklaringsstructuur
- inleiding: bepaald verschijnsel
- kern: kenmerken/ verklaringen/ voorbeelden
- slot: ?
Wat moet er op de plaats van het vraagteken staan?

1. samenvatting
2. eigen mening
3. het probleem
4. vraagstelling

Inleiding: onderwerp
middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp worden besproken
slot: samenvatting
Deze indeling hoort bij de volgende structuur:

1. argumentatiestructuur
2. voor en nadelen structuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

Een tekst waarin wordt uitgelegd hoe het broeikaseffect is ontstaan, is een ....

1. Tekst met verklaringsstructuur
2. Tekst met voor- en nadelenstructuur
3. Tekst met argumentatiestructuur

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. aspectenstructuur
2. onderwerpstructuur
3. voor- en nadelenstructuur
4. vraag- en antwoordstructuur

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur