Examentraining 2025

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Examentraining biologie GL 

VONK

Planning

• Intro: afspraken & verwachting                                          10 minuten
• Warming- Up (met algemene uitleg)                               15 minuten                         
  
• Voor lastige onderdelen examenvragen maken        15 minuten              
• De examenvragen bespreken en nakijken                    15 minuten   

Afspraken en verwachtingen

Woordenboek

Rekenmachine en liniaal

Open vragen beantwoorden

-> LEES ALTIJD EERST DE VRAAG

-> Dan pas de tekst.

-> Onderstreep belangrijke woorden

-> Herhaal de vraag in je antwoord (GEEN "ze", "het"...)

Meerkeuzevraag beantwoorden

1 Lees de vraag.

2 Lees de tekst

3 Denk na over het antwoord

4 Daarna lees je de antwoorden -> kies jouw antwoord

Ben je niet zeker van het antwoord?

5 Streep de antwoorden die zeker fout zijn weg. 

6 Kies het antwoord dat het meeste lijkt op jouw  antwoord.

7 Bij twijfel kies op gevoel

Rekenvaardigheden

* Bij het berekenen van iets eenvoudigs moet je de vraag goed lezen. 

* Neem de moeite, want het is zonde om de punten te laten liggen.

* Gebruik getallen uit de tekst in je antwoord, zelfs als je denkt dat het antwoord niet juist is.

Onderzoek

1. Vraagstelling/onderzoeksvraag/probleemstelling
2. Hypothese (wat denk je?)
3. Werkwijze/ Werkplan (Wat ga je doen?)                                                                   LET op; één onderdeel per onderzoek, alle andere omstandigheden gelijk
4. Benodigdheden (Wat heb je nodig?)
5. Resultaten (Wat zie je, verwerkt in tabellen of grafieken)                                -Let op! Dit is nog geen antwoord op je vraag!
6. Conclusie (Antwoord op je onderzoeksvraag)

Opbouw van groot naar klein

(Organisatieniveau)

Orgaanstelsels

Celkenmerken

• Op basis van celkenmerken 

Celkenmerken

De plant waterpest is net als veel andere planten opgebouwd uit cellen, organen en weefsels. Deze delen verschillen in grootte en bouw.

Wat is de juiste volgorde als je deze delen van een plant rangschikt van klein naar groot?

1. cel - orgaan - weefsel
2. cel - weefsel - orgaan
3. orgaan - cel - weefsel
4. orgaan - weefsel - cel

Je ziet verschillende orgaanstelsels.
Enkele orgaanstelsels zijn: bloedvatenstelsel, verteringsstelsel, voortplantingsstelsel en zintuigstelsel.
Noteer een ander orgaanstelsel waarvan een deel in de afbeelding is weergegeven.

Biotische & abiotische factoren

Levende factoren

Levenloze factoren

De Oostvaardersplassen worden gekenmerkt door:

- een hoge grondwaterstand
- een bodem van klei
- weinig begroeiing
- veel wind
Welk van deze kenmerken is biotisch?

1. een hoge grondwaterstand
2. een bodem van klei
3. weinig begroeiing
4. veel wind

Voedselketen

Voedselketen

• Een voedselketen begint altijd met een plant/producent. 
• Pijlen gaan van links naar rechts!

Je ziet een voedselketen uit de Noordzee.
In zee begint de voedselketen met plantaardig plankton.

Noem alle consumenten uit de voedselketen.

Kenmerken van insectenbloemen en windbloemen

Voor de bloem op de foto is insectenbestuiving belangrijk.

Waaraan kun je dat zien?

Fotosynthese

Verbranding

De samenstelling van bloed.

Het bloed bestaat uit plasma, witte bloedcellen, bloedplaatjes en rode bloedcellen.

Elk onderdeel heeft zijn eigen functies.

De rode bloedcel.

Vorm; rond met een deukje in het midden. Ze hebben geen celkern.

Functie: vervoeren van zuurstof

Bevat  ijzerhoudende stof: hemoglobine.

De witte bloedcel.

Vorm: heeft geen vaste vorm. Heeft wel een celkern.

Functie: maken ziekteverwekkers dood.

Etter/pus bestaan uit witte bloedcellen met dode ziekteverwekkers.

Bloedplaatjes.

Vorm: als propjes met armen. zijn restanten van uiteengevallen cellen.

Functie: zorgen voor de bloedstollen. 

Vormen een web bij een wondje. (het korstje)

Profvoetballers trainen veel. Tijdens het trainen verliezen ze veel energie. Deze energie vullen ze na de training aan door een drankje te drinken met daarin veel glucose. De glucose wordt na opname in het bloed naar de lever vervoerd.

Waar in het bloed bevindt de glucose zich vooral?

1. in de bloedplaatjes
2. in de rode bloedcellen
3. in de witte bloedcellen
4. in het bloedplasma

Slagader

• Wijde vaten
  
• Dikke gespierde wanden
  
• Van hart naar organen
  
• Elastisch
  
• Alleen kleppen aan het begin van de aorta en de longslagader
  
• De slag van het hart is er in te voelen (pols)
  
• Meeste liggen dieper in het lichaam
  

Aders

• Dunne weinig gespierde wanden
  
• Bloes stroomt van organen naar hart
  
• Bevat veel kleppen (om de 10 cm) om terugstromen                                   bloed te voorkomen
  
• Geen slagkracht van hart te voelen
  
• Holle Aders voeren bloed terug naar hart
  

Speciale cellen in de hersenen maken voortdurend nieuw hersenvocht aan. Andere cellen nemen het vocht op en geven het af aan het bloed.

Hersenvocht komt in een bloedvat terecht dat bloed uit het hoofd wegvoert.

Is dit bloedvat een ader of een slagader? En behoort het tot de grote of tot de kleine bloedsomloop?

1. Het is een ader van de grote bloedsomloop
2. Het is een ader van de kleine bloedsomloop
3. Het is een slagader van de grote bloedsomloop
4. Het is een slagader van de kleine bloedsomloop

Lymfe en weefselvloeistof

Weefselvloeistof (buiten de haarvaten)

Lymfe (in een lymfevat)

Plantaardige cellen hebben een kern.
Niet alle levende organismen hebben een kern in hun cellen.

Welke eencelligen hebben GEEN kern?

12-vingerigedarm, lever, galblaas, alvleesklier. 

Wat komt waar uit?

lever produceert gal --> opgeslagen in galblaas. vetten worden kleiner gemaakt --> Emulgeren. alvleesklier produceert alvleessap. 

Verteringstelsel

KLIEREN                  Voedingsstoffen

Speekselklier         Koolhydraten

Maagsapklieren.     Eiwitten

De lever (maakt gal) Emulgeren vetten

Alvleesklier               Eiwitten, vetten &  

                                          koolhydraten

Darmsapklieren      Eiwitten, vetten &   

                                          koolhydraten

De alvleesklier maakt alvleessap.

Waar in het verteringskanaal komt alvleessap voor het eerst in aanraking met de voedselbrij?

1. in de maag
2. in de lever
3. in de twaalfvingerige darm
4. in de dikke darm

Het uitscheidingsstelsel

Zeeotters krijgen veel zout water binnen. De organen die overtollig zout uit het bloed verwijderen, zijn bij zeeotters goed ontwikkeld.
Geef de naam van een orgaan dat overtollig zout uit het bloed verwijdert, zodat het in de urine terechtkomt.

• Je moet de lagen van buiten naar binnen goed kennen.
• Wat zit waar?

Lagen van de huid

In de afbeelding zie je een stukje huid.
De letter P geeft de laag aan met cellen die pigment maken.

Hoe heet deze laag van de opperhuid?

Volgorde licht in het oog

• Hoornvlies
• Pupil
• Lens
• Glasachtig lichaam
• Gele vlek (netvlies)

Bewuste handeling

Bewustwording vindt plaats in grote hersenen. Pas als de impulsen daar aankomen, ben je je bewust dat de bonbons voor je neus staan.

Bewuste beweging (via de hersenen)

Onbewuste beweging= Reflex (niet via de hersenen)

Typen zenuwcellen

Er wordt onderscheid gemaakt tussen 3 typen zenuwcellen:

1. Gevoelszenuwcellen
2. Schakelcellen 
3. Bewegingszenuwcellen

De reflexboog van je knie reflex gaat via ....

1. het ruggenmerg
2. de hersenstam
3. de kleine hersenen
4. de grote hersenen

In de tekening is een deel van het oog met de letter Q aangegeven.

Hoe heet deel Q?

Verschil mitose - meiose

Mitose = (gewone celdeling)                            Van 46 -> 46         

Doel= Groei, herstel en 

vervangen van cellen

                                                                

Meiose = (reductie deling)                                      Van 46 -> 23         

Doel= produceren van 

geslachtscellen

Mitose

Meiose

Menstruatiecyclus 

• Menstruatiecyclus               Ovulatie                     menstruatie ongesteldheid

Wat gebeurt er op dag 14 in de menstruatiecyclus?

1. Ongesteld zijn
2. Ovulatie
3. Innesteling
4. Menstruatie

Welk kerndoel vind je het lastigst?

K4 Cellen

K6 Planten & Dieren

K9 voeding, transport, ademhaling

K11 Zenuwstelsel& Zintuigen

K12 Voortplanting

K13 Erfelijkheid & Evolutie

V1 Bescherming& antistoffen

V2 Gedrag