Grammatica zinsdelen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

basis kader 3

De persoonsvorm en het werkwoordelijk gezegde.

De persoonsvorm kennen we, maar het werkwoordelijk gezegde is voor sommigen nieuw. De uitleg hiervan is geweest en volgt nog in een dia.

De persoonsvorm

• Wat voor een woord is de persoonsvorm?
• Hoe vind je de persoonsvorm ook alweer?

Persoonsvorm

- een werkwoord heeft verschillende persoonsvormen. Het past zich aan, aan wie of wat het doet;

- in iedere zin staat een persoonsvorm.

enkelvoud 1 ik                      meervoud 1 wij

                       2 jij                                            2 jullie

                       3 hij/zij/het                           3 zij

De persoonsvorm vind je door:

• de zin in een andere tijd te zetten. 
  Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.

De Hoofdpiet gaat fietsen.

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Hoe vind je ook alweer de persoonsvorm?

1. Hoe
2. vind
3. je
4. ook

'Alle kinderen vinden de persoonsvorm in deze zin.'
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Onderwerp en persoonsvorm

- Het onderwerp hoort altijd bij de persoonsvorm.

- Staat het onderwerp in enkelvoud dan moet de persoonsvorm ook in enkelvoud.

Het onderwerp

- Wie/wat + pv? Het antwoord op deze vraag is het onderwerp.

"De hond eet zijn brokjes op."

Wie eet?

Onderwerp:  de hond  

Let op: je moet ook het lidwoord meenemen in het onderwerp!

Wat is het onderwerp?

Als onderwerp kozen ze pooldieren.

1. Onderwerp
2. Pooldieren
3. Kozen
4. Ze

Wat is het onderwerp?

Ik kan nu het onderwerp uit een zin halen.

1. Ik
2. kan
3. het onderwerp
4. een zin

Wat is het onderwerp?

De docent legt het onderwerp uit.

1. De docent
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Wat is het onderwerp in de volgende zin?

Langs de weg zat een man met een strohoed op uren lang te wachten op hulp.

1. hulp
2. een man
3. een man met een strohoed op
4. uren

START

- wat weet je nog over het werkwoordelijk gezegde?

taalverzorging grammatica

ZINSDELEN

werkwoordelijk gezegde

Alle werkwoorden in een zin die samen iets over het onderwerp zeggen, noem je het werkwoordelijk gezegde (wg).

ZINSDELEN

werkwoordelijk gezegde

Soms is het werkwoordelijk gezegde maar één werkwoord 

(de persoonsvorm), soms zijn het er meer. Bijvoorbeeld:

- Leonie kijkt naar buiten.

- Leonie heeft naar buiten gekeken. 

- Leonie wil graag naar buiten kijken.

ZINSDELEN

werkwoordelijk gezegde

De persoonsvorm is altijd onderdeel van het 

werkwoordelijk gezegde.

werkwoordelijk gezegde =

persoonsvorm + alle andere werkwoorden

OPDRACHT

In de volgende zinnen bestaat het werkwoordelijk gezegde uit één woord ( de persoonsvorm).

Noteer steeds het werkwoordelijk gezegde.

De zus van Dick vertrekt naar het buitenland.

Aan de wand hangen een paar posters.

Gjalt stuurt Boris een mailtje.

In dat huis wonen nieuwe mensen.

De boot naar Vlieland komt zo.

OPDRACHT

In de volgende zinnen bestaat het werkwoordelijk gezegde 

uit meerdere woorden 

(de persoonsvorm + alle andere werkwoorden).

Noteer steeds het werkwoordelijk gezegde.

Zet de persoonsvorm steeds voorop!

In het Guinness Book of Records zijn vreemde records opgeschreven.

Een man kan bijvoorbeeld 121 T-shirts over elkaar aantrekken.

De familie Yang heeft een enorme zeepbel geproduceerd.

Een vrouw heeft 30 jaar haar nagels laten groeien.

Een jongen kan ballonnen opblazen met zijn neus.

Zou jij ook met een records in het Guinness Book of records willen staan?

Gisteren heb ik met mijn vriendin op het strand gelopen.

Waarom ben ik daar niet van op de hoogte gebracht?

Hij heeft zich vergist in die som.

Hoe wil je dat gaan doen?

Je moet je shirt uittrekken!