5.4. Onafhankelijkheidsstrijd en soevereiniteit, 1945-1949

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

8.3. Onafhankelijkheidsstrijd en soevereiniteit, 1945-1949

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen waarom de Tweede Wereldoorlog het streven naar onafhankelijkheid van Nederlands-Indië heeft versneld.

2. Je kunt de rol van nationalistische bewegingen bij het verkrijgen van onafhankelijkheid uitleggen.

3. Je kunt uitleggen hoe internationale druk leidde tot het overdragen van de soevereiniteit van Nederlands-Indië.

Paragraaf 5.3 ging over de Japanse bezetting. Wat weet jij nog van deze lessen? 

In de vorige les kwamen de volgende begrippen voor.
Welk begrip kun jij nu aan de persoon naast je uitleggen?

Pearl Harbor

het KNIL

Krijgsgevangenen

Birma spoorlijn

Japanisering

Romusha's

Interneringskampen

Einde oorlog in Azië

In mei 1945 eindigde de Tweede Wereldoorlog in Europa. In Azië ging deze nog door. Japan werd tot overgave gedwongen met de atoombommen op Hiroshima en Nagasaki. 

Japan gaf zich op 15 augustus 1945 over. Direct na de overgave van Japan riep Soekarno de onafhankelijke republiek Indonesië uit.

Bersiap-periode

Door het plotselinge einde van de oorlog ontstond een verwarrende situatie. Vanuit Amerika kwam er de opdracht voor Japan om de Nederlanders te beschermen. Veel Nederlanders waren bang voor de nationalistische Indonesische jongeren die geweld wilden gebruiken tegen Nederlanders. 

Deze chaotische tijd heet de Bersiap-periode. Dit betekent: wees paraat. Veel jonge nationalisten, pemoeda's, trokken gewapend door steden. Ze gebruikten geweld tegen Nederlanders, Indo's en Chinezen. Er was totale chaos tussen september 1945 en maart 1946. 

Politionele acties

Nederland wilde de kolonie niet opgeven. Na de Bersiap-periode stuurde de Nederlandse regering soldaten naar Nederlands-Indië om ''de rust en orde'' te herstellen. 

Met twee militaire operaties werd geprobeerd het Nederlandse gezag te herstellen. Deze periode heet de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. De Nederlandse regering sprak liever over 'politionele acties' om te vermijden dat de strijd gezien werd als een koloniale oorlog.

Indonesië onafhankelijk

De eerste militaire actie duurde van juli 1947 tot augustus 1947. Daarna volgde nog een actie van december 1948 tot januari 1949. Er werden ongeveer 150.000 soldaten gestuurd. Ongeveer stierven 100.000 Indonesiërs en 5000 Nederlandse soldaten. 

Buitenlandse regeringen, waaronder de VS, vond de Nederlandse aanwezigheid in Indonesië niet meer acceptabel. Zij dreigden daarom de Marshallhulp stop te zetten als de onafhankelijkheid niet erkend werd. 

Door deze internationale druk werd de soevereiniteit, het hoogste gezag, over Indonesië opgegeven. Dit vond plaats op 27 december 1949. Na 4 jaar strijd kwam er zo een einde aan de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd. 

Twee uitspraken:

1. Een oorzaak / gevolg van de capitulatie (overgave) van Japan (aug 1945) is het feit dat de Verenigde Staten twee atoombommen op twee Japanse steden gooit. 

2. Een oorzaak / gevolg van de soevereiniteitsoverdracht is het dreigen met de stop van Marshallhulp door de Verenigde Staten.

1. 1. oorzaak, 2. oorzaak
2. 1. oorzaak, 2. gevolg
3. 1. gevolg, 2. gevolg
4. 1. gevolg, 2. gevolg

Klik op de punaises voor een omschrijving. 

Sleep de punaises naar de juiste plek op de wereldkaart.

Hier vindt de Bersiap-periode plaats.

Dit land geeft Marshall-hulp aan (kapitalistische) landen in puin na de Tweede Wereldoorlog

Hier vallen de twee door de Verenigde Staten gegooide atoombommen

Hier vindt de verrassingsaanval op Pearl Harbor plaats.

Hier ligt het Europees moederland van Nederlands-Indië

Hoe moeten we in het geschiedenisboek volgens jou de periode aug 1945 - dec 1949 in 

Nederlands-Indië noemen?

Politionele acties

Indonesische onafhankelijkheidsoorlog

Beiden

Klik op de propaganda-poster om in te zoomen.

1. De poster is gemaakt door Japan / Nederland.

2. De poster komt uit eind 1942 / eind 1945.

1. 1. Japan, 2. eind 1942
2. 1. Nederland, 2. eind 1942
3. 1. Japan, 2. eind 1945
4. 1. Nederland, 2. eind 1945

Instagram!

Insta-posts zijn vaak kort. Vat deze les samen in een korte tekst, die je zomaar op insta had kunnen zetten. 

1: Je kunt bewijzen waarom Julius Caesar zowel voorstanders als tegenstanders kreeg.

2: Je kunt uitleggen hoe keizer Augustus zorgde voor welvaart en rust in het Romeinse Rijk.

3: Je kunt uitleggen waarom het West-Romeinse Rijk uit elkaar valt.

1. Je kunt uitleggen waarom de Tweede Wereldoorlog het streven naar onafhankelijkheid van Nederlands-Indië heeft versneld.

2. Je kunt de rol van nationalistische bewegingen bij het verkrijgen van onafhankelijkheid uitleggen.

3. Je kunt uitleggen hoe internationale druk leidde tot het overdragen van de soevereiniteit van Nederlands-Indië.

Ik beheers ze alle 3!

Ik beheers er 2/3

Ik beheers er 1/3

Ik ken geen leerdoelen en zing dus een liedje