3.4 Vaak te weinig

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Par. 5: Vaak te weinig

H3.4 Vaak te weinig

Planning

Herhaling H3.3

Uitleg H3.4

Opdrachten maken H3.4

Actueel voorbeeld:

De dammen van de Nijl

- Conflict Ethiopië, Soedan, Egypte

- Waarom is dit conflict daar?

https://www.nrc.nl/nieuws/2021/01/28/hoe-soedan-nu-ook-met-de-nijl-scoort-a4029623

Herhaling vorige paragrafen

Weet je nog....

In landen waar de zon veel schijnt blijft er minder nuttige neerslag over. Hoe komt dit?

1. minder regen
2. meer condensatie
3. meer verdamping
4. omdat het water zout is

De hoeveelheid water op aarde verandert

1. Waar
2. Niet waar

Stelling: In rivieren zit vernieuwbaar water.

1. waar
2. niet waar
3. meestal
4. soms

Noem zoveel mogelijk gebieden met een hoog overstromingsrisico (het zijn er 7 in totaal)

Is de nuttige neerslag hoog of laag in droge gebieden?

1. Hoog
2. Laag

Leg uit hoe opwarming van de atmosfeer leidt tot meer overstromingen

Met de stroom mee, dus in de richting van de monding noemen we ...

1. stroomopwaarts
2. stroomafwaarts

Een voorbeeld van een gebied met een groot overstromingsrisico is een gebied dat door stedelijke bebouwing versteent.

1. goed
2. fout

Noem een maatregel tegen overstromingen op de KORTE termijn

Noem een maatregel tegen overstromingen op de LANGE termijn

Leerdoelen H3.4

1. Je begrijpt hoe waterstress door fysieke en economische watertekorten kan ontstaan
   
2. Je begrijpt dat waterstress in de toekomst steeds vaker zal voorkomen
   
3. Je begrijpt waarom toenemende waterstress tot een wateroorlog kan leiden
   
4. Je kunt een aantal maatregelen beoordelen om watertekorten op te heffen 

Toekomst

Vraag naar water stijgt:

     - stijging aantal inwoners

     - toename welvaart

Aanbod blijft gelijk --> gevolg:

      - waterstress

      - fysiek watertekort

      - economisch watertekort

Leg uit hoe door toename van de welvaart de vraag naar water stijgt.

Wat is lastiger op te lossen: fysiek watertekort of economisch watertekort? Leg uit waarom.

Waterstress

"Gevolgen van een tekort aan water in een gebied"

Twee soorten:

1. Fysiek watertekort: er is te weinig water in een gebied om aan de wensen van bewoners te voldoen zonder de natuur te verstoren.

2. Economisch watertekort: er is in een gebied te weinig geïnvesteerd om het wel aanwezige water bij de bewoners te brengen. 

Wat is een voorbeeld van
economisch water tekort?

1. Te weinig water aanwezig in de ondergrond
2. Te weinig neerslag
3. Te weinig geld om waterpompen te maken
4. Te weinig geld voor irrigatie

Hoeveel internationale conflicten over water zijn op dit moment gaande?

1. rond de 100
2. rond de 800
3. rond de 1000
4. rond de 1800

Wateroorlog

"Conflict om water, in droge gebieden, zoals: Afrika of China"

Wat zijn de belangrijkste problemen?

1. Tekort aan schoon drinkwater;

2. Tekort aan irrigatiewater.

Water

Irrigatiewater is nodig om planten genoeg water te geven in droge gebieden. Dit is nodig om de hongerige bevolking te kunnen voeden.

Een voorbeeld is cirkelirrigatie, zie afbeelding.

https://3.bp.blogspot.com/-iMwLUAFYNWg/VZN9wTdlylI/AAAAAAAAgGM/eAgjb4LdxCg/s1600/risk-of-water-conflict.jpg

Perzische golf

Wateroorlog?

= Een gewapend conflict tussen staten om water

2 belangrijkste problemen:

1. Tekort aan schoon drinkwater
2. Tekort aan irrigatiewater

Waar in Afrika zal er een fysiek watertekort zijn?

1. Noord-Afrika
2. Zuid-Afrika
3. Midden-Afrika
4. Niet van toepassing

In de tropen en savanne is er sprake van economisch watertekort. Hoe komt dat?

Leg uit waarom er tussen landen conflicten kunnen zijn om water.

Ethiopië bouwt - vlak voor de grens met Sudan - de 
Grand Ethiopian Renaissance Dam. Zo ontstaat er een enorm stuwmeer in Ethipië. Maar het is ook riskant. 

Water sparen: vasthouden in stuwmeren

Werking waterkrachtcentrale

https://www.youtube.com/watch?v=x4NlwBo-xHc

Townsville 2019

https://www.youtube.com/watch?v=PcN0FW9auJk

Orville 2017

https://www.youtube.com/watch?v=NjbbW37qzak&t=13s

Water sparen: vasthouden wat je hebt

Opdracht

Bekijk de filmpjes, lees de informatie en zoek op internet. Maak een lijst met voordelen van stuwdammen en een lijst met nadelen van stuwdammen.

Voordelen dammen

• enorme watervoorraad (irrigatie, drinkwater etc.)
• elektriciteit opwekken
• Hoeveelheid water stroomafwaarts bepalen (geen overstromingen meer)
• Toerisme

Nadelen dammen:

• gedwongen verhuizen (inheemse) bewoners
• stuwmeer slibt dicht
• gevaar bij doorbraak dam
• verdamping water in stuwmeer
• visvangst stroomafwaarts neemt af
• stroomafwaarts geen vruchtbaar slib meer afgezet
• verlies biodiversiteit (bomen / dieren) 

Water vasthouden

Water sparen: minder gebruiken

Droge gebieden gebruiken veel vernieuwbaar water, maar dit wordt niet snel aangevuld. De nuttige neerslag is niet hoog in deze gebieden, er verdampt veel water.

Oplossingen zijn:

Druppelirrigatie

Dit is irrigatie door niet ineens heel het land te bevloeien, maar door planten druppelend water te geven. Hierdoor is de verdamping van water minder groot.

Hergebruik

Door water te hergebruiken wordt er water bespaard. Dit kunnen gezinnen bijvoorbeeld doen door regenwater op te vangen en daar hun wc mee door te spoelen.

Water sparen: minder gebruiken

Manieren om zuiniger met water om te gaan:

1. Slimmer irrigeren: More crop per drop (gevolg: beperken verzilting)
2. Huishoudens en bedrijven moeten minder gebruiken en meer hergebruiken: Duurzaam watergebruik 

Verschillende irrigatietechnieken:

• Oppervlakte-irrigatie
• Beregening
• Druppelirrigatie

Verzilting

Leg uit hoe door toename van de welvaart de vraag naar water stijgt.

Wat is lastiger op te lossen: fysiek watertekort of economisch watertekort. Leg uit waarom.

Wat voorkom je met druppelirrigatie?

1. Dat er verzilting plaatsvindt
2. Planten krijgen water
3. Planten groeien minder snel
4. Verdamping van water

Waar vindt er veel verdamping plaats?

1. Bij druppelirrigatie
2. Bij geulirrigatie
3. Bij beregening