4v-EvolutieB3-Eukaryoten19042021hk

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Evolutie - B3: Eukaryoten

Leerdoel:

Je kunt de onderscheidende kenmerken van Eukaryoten noemen

Prokaryoten

Eukaryoten

Eukaryoten (zie B1!)

Ongeveer 1,5 miljard jaar geleden ontstaan ( = 'vrij recent' )

- relatief grote prokaryoten kregen kernmembraan en ER door instulpingen celmembraan (zie afb. 5, blz 15)

- ENDOSYMBIOSE: de megaprokaryoten namen op:

aerobe heterotrofe bacteriën -> MITOCHONDRIËN

autotrofe cyanobacteriën -> CHLOROPLASTEN

Schimmels (celkern+celwand)

heterotroof: voeding zich met dode resten van organismen

eencellige (gist) of meercellig (mycelium)

mycelium = netwerk van hyfen (schimmeldraden)

2 manieren van voortplanting

• knopvorming bij gist (ongeslachtelijk)
• door spoorvorming (geslachtelijk of ongeslachtelijk)

 

Voortplanting schimmels: sporen

Schimmels:

Nuttig:

- gist in brood, bier, schimmelkaas, etc.

- productie van antibiotica (penicilline!)

- als reducenten in ecosystemen (en als mycorrhiza voor pl.)

Vervelend:

- (voedsel)bederf

- zwemmerseczeem en andere (huid)aandoeningen

Sombere honingzwam

Armillaria ostoyae

Individu van ong. 965 ha groot en 544.000 kg in Oregon (VS)

Plantenrijk

• autotroof door chloroplasten > fotosynthese
  
• celwanden: cellulose
• indeling: blad/stengel/wortel/vaten/sporen/zaden

Wieren: algen en wieren (meercellig)

Sporenplanten: mossen, varens, paardenstaarten

Zaadplanten: met bast- en houtvaten

Dieren:

- heterotroof (geen chloroplasten zoals planten)

- geen celwanden (zoals schimmels)

- meestal eencellig

- indien meercellig dan meestal geleedpotig

Een

Sportieve

Hagenaar

Wordt

Weeklijks

Geleidelijk

Steeds

Gewoner

• Eencelligen
• Sponzen
• Holtedieren
• Wormen (3x)
• Weekdieren
• Geleedpotigen
• Stekelhuidigen
• Gewervelden

Ezelsbruggetje stammen dierenrijk

Taxonomie (zie B1, p. 17)

Indeling van organismen:

 (vooral meercellige dieren en planten...)

STAM

KLASSE

ORDE

FAMILIE

GESLACHT

SOORT

Huiswerk:

Bestuderen B1 'Eukaryoten & Taxonomie' 

- Maken opdrachten 15 t/m 20

Bestuderen B3 'Eukaryoten' 

- Maken opdrachten 40 t/m 49

’s Zomers als het warm is, zie je soms groene lagen op het water van sloten en meren drijven. Het lijkt alsof er groene olieverf op het water is gemorst. Deze lagen bestaan uit zogenaamde ‘blauwwieren’, die zich bij warm weer in voedselrijk water snel vermeerderen. Blauwwieren zijn geen echte wieren. Het zijn eencellige organismen die wel een celwand hebben, maar geen celkern en geen bladgroenkorrels.

Tot welk rijk behoren blauwwieren?

1. planten
2. bacterien
3. schimmels
4. dieren