1. Grammatica - verschillende werkwoorden - 2HAVO

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Grammatica - Verschillende werkwoorden

2HAVO

Nederlands

Volgende les:

Korte herhaling zinsdelen

Voorkennis activeren

Uitleg verschillende werkwoorden

Controle uitleg

Lesafsluiting

Deze les:

Volgende les:

Deze zinsdelen kennen we: 

• Persoonsvorm - pv
• Onderwerp - ond
• Werkwoordelijk gezegde - wg
• Lijdend voorwerp - lv
• Meewerkend voorwerp - mv
• Voorzetselvoorwerp - vzv
• Bijwoordelijke bepaling - bwb

Korte herhaling zinsdelen

Volgende les:

In de polder waarschuwen verkeersborden voor overstekende otters. 

    Pv: 

    Ond: 

    Wg: 

    Lv: 

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters.  

    Pv: 

    Ond: 

    Wg: 

    Lv: 

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters.  

    Pv: waarschuwen

    Ond: 

    Wg: 

    Lv: 

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters.              Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: 

    Lv: 

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters. 

    Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: waarschuwen

    Lv: 

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters. 

    Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: waarschuwen

    Lv: X

    Mv: 

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters. 

    Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: waarschuwen

    Lv: X

    Mv: X

    Vzv: 

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters. 

    Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: waarschuwen

    Lv: X

    Mv: X

    Vzv: voor overstekende otters

    Bwb: 

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

In de polder | waarschuwen | verkeersborden | voor overstekende otters. 

    Pv: waarschuwen

    Ond: verkeersboren

    Wg: waarschuwen

    Lv: X

    Mv: X

    Vzv: voor overstekende otters

    Bwb: in de polder

Ontleed de zin (op papier/cb) :

Volgende les:

Geef antwoord op de volgende vragen.

Voorkennis activeren

Wat is een werkwoord?

Er kunnen meerdere werkwoorden in een zin staan

1. Waar
2. Niet waar

De persoonsvorm is een van de werkwoorden uit de zin

1. Waar
2. Niet waar

Volgende les:

Er zijn drie soorten werkwoorden

1. Zelfstandig werkwoord: een ww met een duidelijke betekenis & kan zelfstandig in een zin staan.  Bij wegstrepen is dit het laatste ww dat overblijft. 
2. Hulpwerkwoord: staat in een zin met meerdere werkwoorden. Een hww vormt samen met kww of zww een zin. Dit werkwoord is altijd de pv. 
3. Koppelwerkwoord: een ww dat een kenmerk of eigenschap koppelt aan het onderwerp -->  iets of iemand is iets of wordt iets.  

Uitleg werkwoorden

Volgende les:

Een zww:

• Geeft aan wat iemand doet
  
• Heeft een duidelijke betekenis
  
• Staat maximaal 1 keer in de zin.
  

Voorbeelden:

Uitleg zww

Volgende les:

Een zww:

• Geeft aan wat iemand doet
  
• Heeft een duidelijke betekenis
  
• Staat maximaal 1 keer in de zin.
  

Voorbeelden:

Uitleg zww

1. Zijn vader zingt onder de douche.

    Zijn vader doet iets, namelijk zingen

Volgende les:

Een zww:

• Geeft aan wat iemand doet
• Heeft een duidelijke betekenis
  
• Staat maximaal 1 keer in de zin.
  

Voorbeelden:

Uitleg zww

1. Zijn vader zingt onder de douche.

    Zijn vader doet iets, namelijk zingen

2. De leerlingen luisteren aandachtig

    De leerlingen doen iets, namelijk luisteren

Volgende les:

Een hulpwerkwoord:

• Staat in een zin met meerdere werkwoorden
  
• Vormt samen met een zww of kww een zin -> een hww ‘helpt’ deze werkwoorden
  
• Kan meerdere keren voorkomen in de zin
  

Uitleg hww

Vb. van hww: hebben, zijn, worden, willen, kunnen, zullen, mogen, moeten

Volgende les:

Uitleg hww - voorbeelden

1. Sarah heeft veel zanglessen gevolgd.

    ‘gevolgd’ is een zww -> Sarah deed namelijk iets: zanglessen volgen. 

    ‘Heeft’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

Volgende les:

Uitleg hww - voorbeelden

1. Sarah heeft veel zanglessen gevolgd.

    ‘gevolgd’ is een zww -> Sarah deed namelijk iets: zanglessen volgen. 

    ‘Heeft’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

Volgende les:

Uitleg hww - voorbeelden

1. Sarah heeft veel zanglessen gevolgd.

    ‘gevolgd’ is een zww -> Sarah deed namelijk iets: zanglessen volgen. 

    ‘Heeft’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

2. Ze laat het kopje vallen.

    ‘vallen’ is zww, -> ze doet iets: iets laten vallen.

    ‘Laat’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

Volgende les:

Uitleg hww - voorbeelden

1. Sarah heeft veel zanglessen gevolgd.

    ‘gevolgd’ is een zww -> Sarah deed namelijk iets: zanglessen volgen. 

    ‘Heeft’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

2. Ze laat het kopje vallen.

    ‘vallen’ is zww, -> ze doet iets: iets laten vallen.

    ‘Laat’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

3. Ze moet het kopje niet laten vallen.

    ‘vallen’ is zww -> ze doet dat

    ‘moet’ is een hww -> het is de pv en het helpt het zww een zin te vormen.

    ‘laten’ is ook hww -> als je de 1e pv (moet) wegstreept en weer een nieuwe zin maakt, wordt ‘laten’ de pv. Ook helpt dit ww het zww een zin te vormen.

Volgende les:

Een koppelwerkwoord:

• Koppelt een kenmerk of eigenschap aan het onderwerp
  
• Staat maximaal 1 keer in een zin.
  

De koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Voorbeelden: 

Uitleg kww

Volgende les:

Een koppelwerkwoord:

• Koppelt een kenmerk of eigenschap aan het onderwerp
  
• Staat maximaal 1 keer in een zin.
  

De koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Voorbeelden: 

Uitleg kww

1. Jouw tante is schrijfster.

     ‘is’ komt van ‘zijn’ en koppelt de eigenschat (schrijfster) aan het onderwerp (jouw tante).

Volgende les:

Een koppelwerkwoord:

• Koppelt een kenmerk of eigenschap aan het onderwerp
  
• Staat maximaal 1 keer in een zin.
  

De koppelwerkwoorden: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Voorbeelden: 

Uitleg kww

1. Jouw tante is schrijfster.

     ‘is’ komt van ‘zijn’ en koppelt de eigenschat (schrijfster) aan het onderwerp (jouw tante).

2. Hij wordt snel boos.

‘wordt’ komt van ‘worden’ en koppelt de eigenschap (boos) aan het onderwerp (hij).

Volgende les:

De volgende woorden behoren tot de koppelwerkwoorden, maar ze kunnen ook een hulpwerkwoord of zelfstandig werkwoord zijn:

Let op! Zijn, worden, blijven

Zijn: 

• Zww: ik ben thuis = ergens zijn
  
• Hww: ik ben gevallen 
  
• Kww: ik ben zanger/ziek

Worden:

•  Zww: ……(bestaat niet)
  
•  Hww: ik word ontvangen
  
•  kww: ik word zanger/ziek
  

Blijven:

•  Zww: ik blijf bij Joep (ergens zijn)
  
•  Hww: ik blijf logeren
• Kww: ik blijf zanger/ziek
  

Volgende les:

De volgende woorden behoren tot de koppelwerkwoorden, maar ze kunnen ook een hulpwerkwoord of zelfstandig werkwoord zijn:

Let op! Blijken, lijken, schijnen

Blijken:

•  Zww: ….. (bestaat niet)
  
•  Hww: hij blijkt ontslagen
• Kww: ik blijk een goede vervanger/zwanger
  

Lijken:

•  Zww: ….. (bestaat niet)
  
•  Hww: zij lijkt te stralen
• Kww: zij lijkt een filmster/vriendelijk
  

Schijnen:

•  Zww: de zon/lamp schijnt fel
• Hww: Hij schijnt ontslagen
  
•  Kww: hij schijnt een goede zanger/zwanger
  

Volgende les:

Mijn buurvrouw bezoekt de tandarts

                                     zww

Er wordt aangegeven wat de buurvrouw doet en niet wat de buurvrouw is.

Verschil zww en kww verduidelijken

Volgende les:

Mijn buurman is de tandarts

                             kww

Er wordt aangegeven wat de buurman is en niet wat de buurman doet.

Verschil zww en kww verduidelijken

Volgende les:

• Koppelt de identiteit aan het onderwerp
  
• Koppelt een eigenschap aan het onderwerp
  

Dus een koppelwerkwoord…

Voorbeeld 1: De hond is een boxer

De identiteit van de hond is dat hij een boxer is
.

Voorbeeld 2: De hond is lief

De eigenschap van de hond is dat hij lief is -> de lieve hond

Volgende les:

Noteer in de volgende dia's of de onderstreepte woorden een zww, hww of kww zijn.

Uitleg controleren 

Anna WIL volgend jaar keepster blijven.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Anna wil volgend jaar keepster BLIJVEN.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Anna ZAL volgend jaar de keepster kiezen.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Anna zal volgend jaar de keepster KIEZEN.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

ZOU ik eens op jouw elektrische scooter mogen rijden?

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Zou ik eens op jouw elektrische scooter MOGEN rijden?

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Zou ik eens op jouw elektrische scooter mogen RIJDEN?

1. Zww
2. Hww
3. Kww

De docent IS heel boos geworden.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

De docent is heel boos GEWORDEN.

1. Zww
2. Hww
3. Kww

Volgende les:

Stof: 

• Zww
• Hww
• Kww

Vragen over de stof? 

Huiswerk: 

• Maak de opdracht ‘opdracht voorzetselvoorwerp-1’ op
  Google Classroom. Lever ook in in Classroom!
• Maak de opdracht 'opdracht verschillende werkwoorden-1' op Google Classroom. Lever ook in in Classroom!

Lesafsluiting