Samentrekking

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Grammatica: samentrekking

Wat gaan we deze les doen?

* korte herhaling over samengestelde zinnen;

*uitleg over samentrekkingen;

* opdrachten maken

samengestelde zinnen

Zinnen met twee persoonsvorm.

Mijn broer is keeper en mijn vader is zijn trainer.

Controleer of de woordvolgorde goed is.

voegwoorden

Een woord dat twee zinnen met elkaar verbindt:

Voegwoorden zijn: en, omdat, terwijl, zodat, nadat, als, toen, want, maar, of en dus.

voegwoorden

• staan meestal tussen twee zinnen:

                    Eva speelt gitaar, terwijl haar vader de afwas doet.

• staan soms vooraan in de zin:                                                                                 Omdat  ik morgen vrij ben, kan ik tot 10 uur uitslapen.

Wat zijn kenmerken van samengestelde zinnen?

1. Er staan een aantal woorden met hoofdletters in de zin.
2. Er staan twee persoonsvormen in.
3. Er staat een signaalwoord of voegwoord in.
4. De zin bestaat altijd uit een hoofdzin en een bijzin.

Herken de
samengestelde zinnen.

1. Ik vind het fijn dat het mooi weer is.
2. De kinderen houden niet erg van skaten.
3. Een lange zin is niet altijd samengesteld.
4. Als je de stof herhaalt, onthoud je meer.

Samentrekking

Doel: efficiënt spreken/ schrijven,

 door herhalingen in een zin te voorkomen.

Op ballet leren we klassiek ballet, modern ballet, Egyptisch ballet, waterballet en jazzballet.

Typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijk ~

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Niveaus van samentrekking

woordniveau: een woorddeel wordt weggelaten en op de plek van het weggelaten woorddeel wordt een streepje genoteerd: 

• voorwaarts: bakkersbollen en -speculaas
• achterwaarts: voor- en achteruitgang

Niveaus van samentrekking

Woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer woorden weggelaten:

voorwaarts: gescheiden mannen en vrouwen

achterwaarts: grote en middelgrote steden

Niveaus van samentrekking

zinsniveau: een of meer zinsdelen (ow, wg, lv, mv, bwb etc.), die twee keer voorkomen, worden weggelaten.

• (voorwaarts) Mees gaat op de fiets en Joia (...) op de scooter
• (achterwaarts) Wij werken (...) en onze kinderen studeren elke dag van de week.

Waar zie je een samentrekking?

1. keukenstoel en keukentafel
2. zon- en feestdagen
3. dure ringen en dure armbanden
4. hoge bergen en lage bergen

Hoe kun je dit korter schrijven?
nationale wedstrijden en internationale wedstrijden

feestmutsen en -neuzen

1. voorwaartse samentrekking
2. achterwaartse samentrekking

beroemde zwemmers en schaatsers

1. voorwaartse samentrekking
2. achterwaartse samentrekking

Wel samentrekking gebruikt

Geen samentrekking gebruikt/nodig

Kleine jongens en grote meisjes

Rode en groene appels

Bruidsjurken en -taarten

Beroemde schaatsers en zwemmers

Een bankrekening en een bankstof

Huiswerk

Hoofdstuk 2 blz. 62 

opdrachten 1, 3 en 4 maken

De theorie leren voor de volgende les.