KA 18: Het begin van de Europese overzeese expansie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

KA 18: Het begin van de Europese overzeese expansie

schooltv.nl

schooltv.nl

Kenmerken

Verkorte versie: Begin Europese overzeese expansie

Tijdvak: Tijd van Ontdekkers & Hervormers

Jaartallen: 1500-1600

Periode: Vroegmoderne Tijd

Samenleving: Landbouwstedelijke samenleving

Invalshoek: economie, politiek, cultuur

Mindmap: ontdekkingsreizen, motieven: handel en rijkdom/ religie/ eer en fortuin (individualisme) / wetenschap en nieuwsgierigheid, Christoffel Columbus, Vasco da Gama, kolonisatie

Gebeurtenis: De aankomst van Columbus in Amerika (1492). De afgebeelde geschenken geven een wensdroom weer, geen werkelijkheid. gravure door Theodore de Bry, gemaakt omstreeks 1600.

Leerdoel

• De leerling kan oorzaken/motieven benoemen en uitleggen voor ontdekkingsreizen overzee.
• De leerling kan de gevolgen van  ontdekkingsreizen benoemen en uitleggen.

Het begin van de Europese overzeese expansie

Het gaat in dit kenmerkend aspect over twee nieuwe ontwikkelingen : ontdekkingsreizen (al gestart in de 15e eeuw) en kolonisatie (vanaf de 16e eeuw, allereerst in Amerika).

Vragen van betekenis

Moeten we historische personen beoordelen om hun daden, los van de gevolgen?

Veel mensen zien Columbus als een held omdat hij Amerika 'ontdekte'. Daarom vieren sommige landen op 12 oktober Columbusdag. Vooral mensen met Europese voorouders vinden hem belangrijk omdat hij als een van de eersten naar Amerika reisde. Maar, er zijn ook mensen die Columbus zien als iemand die heeft geholpen bij het begin van hele slechte dingen, zoals het heel slecht behandelen van de oorspronkelijke bewoners van Amerika en het starten van de slavenhandel over de Atlantische Oceaan.

Dit laat ons afvragen: moeten we Columbus en andere historische figuren alleen beoordelen op wat ze deden toen ze leefden? Of moeten we ook kijken naar de gevolgen van hun daden, zelfs als ze die gevolgen zelf niet hadden kunnen weten?

Test jezelf

In 1538 stierf de Maastrichtse geleerde Mattheus Herbenus. Zijn bibliotheek bevatte een kostbare uitgave van de Geographica van de Griekse historicus en geograaf Strabo (64 v.Chr.-23 na Chr.), een soort encyclopedie van de toen bekende wereld. De belangstelling van Herbenus past bij het kenmerkend aspect van deze les.

1pt Toon dit aan.

a Welk motief voor de Europese overzeese expansie wordt in deze bron beschreven?
b Welke conclusie kun je trekken over de normen en waarden van de Spanjaarden?

1a. Een conclusie:
De Europese overzeese expansie draagt bij aan het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance.
Geef aan welk motief voor de overzeese expansie je kunt afleiden uit de voorwerpen die uit Amerika zijn meegenomen (2p)

1b. Een conclusie:
De Europese overzeese expansie draagt bij aan het
veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance. Geef aan op welke wijze de expansie bijdraagt aan het veranderende mens- en wereldbeeld, waarbij je je antwoord ondersteunt met een verwijzing naar de bron.

De Europese overzeese expansie in Azië in de 16e eeuw verschilde van die in Amerika.
a. Noem een belangrijk verschil.
b. Noem twee gevolgen op cultureel gebied van de Europese expansie die nu nog merkbaar zijn in Amerika.

Huiswerk 

HAVO: 'Verwerken' 18 Opdracht 1 t/m 4 + 'Examentraining' Opdracht 7 

VWO: 'Verwerken' 18 Opdracht 1 t/m 4 + 'Examentraining' Opdracht 7