Werkwoordspelling §7 tm §10

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Spelling §7, §8, §9 en §10

• persoonsvorm tegenwoordige tijd (§7)
• persoonsvorm verleden tijd zwakke werkwoorden (§8)
• persoonsvorm verleden tijd sterke werkwoorden (§9)
• voltooid deelwoord (§10)
• onvoltooid deelwoord (10)
• bijvoeglijk naamwoord, gemaakt van werkwoorden (10)

Deze werkwoordsvormen moet je kennen:

pvtt - persoonsvorm tegenwoordige tijd

pvvt - persoonsvorm verleden tijd

vd - voltooid deelwoord

od - onvoltooid deelwoord

bn - bijvoeglijk naamwoord

persoonsvorm tegenwoordige tijd

§7, p. 252

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Twijfel je of er een -t staat? SMURFEN!

Ik vind      - ik smurf          

jij vindt    - jij smurft

hij vindt  - hij smurft

vind jij?    - smurf jij?

Let op dit verschil:

Wanneer kom je thuis?

Wanneer komt je broer thuis?

Alleen als de 'je' van 'jij' achter de pv staat, gebruik je de ik-vorm!

persoonsvorm verleden tijd

§8 + §9, p. 254 + 256

Sterke werkwoorden:

• ik zwem > ik zwom
• ik loop > ik liep
• ik val > ik viel

Zwakke werkwoorden:

• ik werk > ik werkte
  
• ik pak > ik pakte
  
• ik ren > ik rende
  

Stroomschema pvvt

Stroomschema pvvt

Stam eindigt op:

t-k-f-s-ch-p

dan te(n)

lachen

stam = lach

ik lachte

wij lachten

't(ex)Kofschip:

Verleden tijd van zwakke werkwoorden

Voltooid deelwoord

werken

stam = werk

ik werkte

wij werkten

reizen

stam = reiz (!)

ik reisde

wij reisden

voltooid deelwoord

§10, p. 258

Kenmerken voltooid deelwoord

• Een voltooid deelwoord begint bijna vaak met
    ge–, be-, ver-, ont-
  

•  Een voltooid deelwoord eindigt op –en, –t of –d.
•  Bij een voltooid deelwoord hoort altijd een hulpwerkwoord.

        De meest voorkomende hulpwerkwoorden zijn : zijn,
        hebben  en worden

•  het VD staat meestal achteraan in de zin

VD van sterke werkwoorden

Het voltooid deelwoord van vrijwel alle sterke werkwoorden eindigt op -en of -n

                 Ik heb heerlijk geslapen.

                 Wij hebben gisteren friet gegeten.

                 Hij heeft het niet gedaan

Dus:

Sterke werkwoord

voltooid deelwoord eindigt op -(e)n

smelten - smolten: Het ijs is gesmolten.

Zwakke werkwoord

voltooid deelwoord eindigt op -t of -d 

maken - maakten: Zij hebben wat moois gemaakt.

Weet je niet of een voltooid deelwoord op een –t of –d eindigt: 

• gebruik de verlengproef (langer maken) 
• of gebruik ’t ex kofschip

onvoltooid deelwoord

§10, p. 258

Onvoltooid deelwoord

Geeft aan dat de handeling nog bezig is (onvoltooid).

Hoort niet bij het werkwoordelijk gezegde

Infinitief (hele werkwoord) + d

Lachend, dansend, springend, zingend, lopend, vragend,

slapend, mopperend, huilend etc. 

bijvoeglijk naamwoord

(gemaakt van een werkwoord)

§10, p. 259

Een voltooid deelwoord kan ook gebruikt worden als een bijvoeglijk naamwoord. Je  schrijft het dan  zo kort en zo eenvoudig mogelijk

De trui is gebreid - de gebreide trui

Het werkstuk is geprint - het geprinte werkstuk

Het ovoltooid deelwoord kan ook gebruikt worden als een bijvoeglijk naamwoord. Je  schrijft het dan  zo kort en zo eenvoudig mogelijk

Al breiend keek mijn oma de film. - de breiende oma

Het meisje rende huilend weg. - het huilende meisje

alles door elkaar

§7 (p. 252), §8 (p. 254), §9 (p. 256), §10 (p. 258 + 259)

schema werkwoordspelling

Hoe weet je of het werkwoord een persoonsvorm is?

Gebruik een van deze manieren:

• Zet de zin in een andere tijd.
• Verander het getal van de zin.
• Maak van de zin een vraag (= liever niet!).

Zet de zin in een andere tijd:

Gio wil vandaag geen huiswerk maken.

ANDERE TIJD: Gio wilde gisteren geen huiswerk maken.

Persoonsvorm = wil

Verander het getal van het onderwerp:

Gio wil op zaterdag geen huiswerk maken.

ANDER GETAL: Gio en Merel willen op zaterdag geen huiswerk maken.

Persoonsvorm = wil

voltooid deelwoord

onvoltooid deelwoord

infinitief (= hele ww)

persoonsvorm verleden tijd

persoonsvorm tegenwoordige tijd

zong

gezongen

zingend

zingt

zingen

voltooid deelwoord

onvoltooid deelwoord

infinitief (= hele ww)

persoonsvorm verleden tijd

persoonsvorm tegenwoordige tijd

durvend

durft

durfde

durven

gedurfd