2.1 Rijn en Maas

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

2 Nederland rivierenland

2.1 Rijn en Maas

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Beschrijving van de openingsfoto

Het beginpunt van een smeltwater/gletsjer rivier

Badeend Nadia

Zelfstandig werken 

Maken van  Start : opdracht 3 samen 

Lesdoelen par. 2.1

• Je kunt de kenmerken van het stroomgebied van de Maas en de Rijn  beschrijven.
• Je weet uit welke onderdelen het stroomstelsel  en het stroomgebied bestaan.
• Je weet wat een waterscheiding is.
• Je kunt een waterscheiding op de kaart herkennen.
• Je kunt de riviermonding van een delta en een estuarium herkennen op een kaart.
• Je weet hoe het verschil in vorm tussen beide mondingen ontstaat.

Het stroomgebied van de Rijn, Maas, Eems en Schelde 

Begrippen

- Stroomgebied: het gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.

- Waterscheiding: de grens tussen twee stroomgebieden.Een waterscheiding wordt gevormd door hogere delen in het landschap, zoals een heuvelrug of een bergketen.

- Stroomstelsel: een rivier met alle zijrivieren en vertakkingen die deel uitmaken van hetzelfde stroomgebied.

De Rijn is een gemengde rivier. Wat betekent dit?

Het grote plaatje

Bovenloop, middenloop, benedenloop

1. Bovenloop: Het eerste deel vanaf de bron. Kleine beken stromen samen tot een grote rivier. Hellingshoek is groot en de rivier stroomt snel -> veel erosie en de rivier neemt veel sediment mee.

2. Middenloop: middelste gedeelte, evenwicht tussen erosie en sedimentatie. Stroomafwaarts neemt de hellingshoek verder af; Dichter bij de zee -> gebied wordt vlakker en rivier stroomt minder snel.

3. Benedenloop: laatste deel vanaf de bron. (Zeer) kleine hellingshoek, veel sedimentatie en de monding in zee zijn kenmerkend voor de benedenloop. Vaak splitst een rivier zich in de benedenloop in meerdere takken, en vormt een delta.

Lengteprofiel rivier

Dwarsprofiel rivier

Delta= ontstaat door afzetting rivierslib bij uitmonden in de zee.

Estuarium = zeearm waar eb en vloed afzetting van rivierslib voorkomen en dus geen delta ontstaat.

Zelfstandig werken 

Maken van  par. 2.1 volgende opdrachten:

1,2,4 

Relatie tussen stroomgebied en debiet

Hoe beantwoord je zo'n vraag? 

Stap 1: Noteer beide definities.

 Stroomgebied: gebied dat al z'n water afvoert op 1 hoofdrivier. 

Debiet: De hoeveelheid water die wordt afgevoerd in m3/sec

Relatie: 

Hoe groter het stroomgebied, hoe groter het debiet

Rijn:

• lange rivier (1320 km)
• vertakt zich bij Lobith (NL) over Pannerdens kanaal  en Waal,
• naar Noordzee of IJsselmeer
• belangrijkste vaarroute tussen Rotterdam en het Duitse achterland
• 3 maanden per jaar te weinig water via de Rijn, stuwen nodig

de Rijn vertakt zich

Rol stuw in rivier

• regelen waterpeil stroomopwaarts
• veiligstellen watertoevoer naar IJsselmeer.
• bevaarbaar houden van  rivieren
• dichte stuw bij Driel in Neder-Rijn

Maas:

• kortere rivier (935km) (250 in NL)
  
• Grensmaas (België en NL)
  
• grotendeels onbedijkt (Maas stroomt door diepe ingesneden dal)
  
• ondiep voor scheepvaart (in de zomer te weinig water en liggen grindbanken in de Maas)
  
• Julianakanaal

 Maas

- De Maas is een regenrivier.
- Oppervlakte stroomgebied ongeveer 
even groot als Nederland.
-De Maas ontspringt op het 
plateau van Langres (Frankrijk), 

Maasbracht 

Zelfstandig werken 

Maken van  par. 2.1 volgende opdrachten:

5,6,8

Atlaskaarten

Oud examenopdracht

      Opdrachten           Bronnen            Antwoorden

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

Exogene krachten

Verwering

Erosie

Transport

Sedimentatie

Regiem

Stroomstelsel

Gletsjer

Stuw

Uiterwaard

Dijk

Dam

Waterscheiding

Stroomgebied

Rivieren in Nederland

In de foto: stuw bij Driel

De Maas

De Maas is grotendeels onbedijkt.

Bovenloop stroomt onbedijkt van de bron tot de Frans-Belgische grens.

De middenloop ligt in de Belgische Ardennen en loopt tot de Belgisch-Nederlandse grens.

Eerste deel van de benedenloop stroomt in Limburg door een dal met aan weerszijden van de rivier natuurlijke terrassen. Tweede deel van de benedenloop in Nederland is bedijkt.

Vanaf Maastricht tot Maasbracht wordt de rivier de Grensmaas genoemd -> hij vormt de grens tussen Nederland en België. Grensmaas te ondiep -> scheepvaart maakt gebruik van het Julianakanaal.

Artikel bespreking

Lees het artikel

Verdiepende vragen

https://www.geografie.nl/artikel/grootse-opgaven-voor-een-klein-land

Quizlet bespreking

Kernbegrippen Quizlet	Verdiepende vragen
Stroomgebied Waterscheiding Stroomstelsel Verwering Erosie Sedimentatie Stuw Verhang Verval	Wat betekent het begrip? Kan je er een zin mee maken? Kan je het begrip tekenen?

Benodigde voorkennis 

Je weet welke soorten rivieren er zijn;
Je weet wat een waterscheiding is;
Je kent de begrippen debiet en regiem;
Je weet wat exogene krachten zijn;

     toets

https://quizlet.com/604967884/test

Samenvatting

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃