4.3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Historisch Overzicht 

vanaf 1900

Tweede Wereldoorlog

Holocaust

3a: Joden in nazi-Duitsland

Fase 1

Pesten en vernederen

Neurenberger Rassenwetten

1935

Deze wetten moeten de rechten voor Joden sterk beperken, met als doel dat ze 'vrijwillig' uit Duitsland zouden vertrekken.

Zo mogen Joden geen Duitser meer zijn, of trouwen met een Duitse burger.

Ook zijn deze wetten bedoeld om het Arische ras, 'zuiver te houden'

Kristallnacht

9 november 1938

Na een vlammende radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.

De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Fase 2

Uitsluiten

De Nazi's willen de Joden steeds meer uitsluiten 

van het openbare leven in Duitsland

Spullen kopen in Joodse winkels? 

Dat doet een échte Duitser niet!

Door propaganda, zoals in de afschuwelijke film De Eeuwige Jood of via hun eigen krant Der Stürmer...

...slagen de Nazi's erin, het Duitse volk te hersenspoelen: Joden moet je uitsluiten!

Fase 3

Getto’s

(naam komt uit de Middeleeuwen: 

Joodse wijk in Venetië)

Joden moeten in ghetto's gaan wonen. Het leven in ghetto's was zwaar: 

er was te weinig woonruimte voor de duizenden joden die er moesten leven.

Een ander probleem in de ghetto's

was de beperkte hoeveelheid voedsel.

Veel mensen stierven aan ondervoeding

Binnen de ghetto's zag je zelden Duitse soldaten:

de meeste taken (bijv. distributie van voedsel)

waren in handen van de Joodse Raad.

Maar als er wél Duitse soldaten kwamen, dan wist je dat het mis was...

...zoals het neerslaan van een opstand in het ghetto van Warschau

Als delen van het ghetto moeten worden ontruimd, moesten Joden naar concentratiekampen

...zoals het neerslaan van een opstand in het ghetto van Warschau

Of omdat delen van het ghetto moeten worden ontruimd,

omdat Joden naar concentratiekampen moeten.

Voor de Duitsers zijn concentratiekampen veel 'overzichtelijker' 

en 'effectiever' om het 'Joodse probleem' op te lossen.

Waar in ghetto's nog manieren worden gevonden om te verstoppen 

voor de Duitsers, is dat in de kampen vrijwel onmogelijk.

Aan de slag

werkboek 4.3

Opdracht 3 t/m 9

Joodse raad

Jaartallen bij deze paragraaf 

• 1933
• 1935
• 1938
• 1939
  
• 1942

Personen uit deze les

Zorg dat je de belangrijke historische personen kent

* Goebbels 

Hitler

Begrippen uit deze paragraaf

• Holocaust
• persoonsbewijzen
• neurenbergse rassenwetten
• kristallnacht
• endlosung
• Wansee conferentie
• concentratliekampen
• vernietigingskampen
• doorvoerkampen
• dodenmarsen

huiswerk:

Paragraaf 3