Les 5 medicijnen via slijmvliezen; oogdruppels en oogzalf

• HP+ volwassenonderwijs
• MBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1,2

Medicatie via slijmvliezen;

oogdruppels en oogzalf

Hoe zit je erbij vandaag?

😒🙁😐🙂😃

Lesinhoud

Leerdoelen

Terugblik vorige les

Voorkennis activeren: "wandel en wissel"

Op onderzoek uit

Stukje theorie 

Vilans Protocol bestuderen

Filmpjes oogdruppels en oogzalven bekijken

Aan de slag om te oefenen

Spullen opruimen

Quiz (test je kennis)

Afsluiten/evalueren/huiswerk volgende week

Leerdoelen

1. Je voert het toedienen van oogdruppels/oogzalf correct uit, volgens de geldende protocollen en hygiënische richtlijnen.

2. Je vertelt waarom er met uiterst hygiënische maatregelen gewerkt moet worden bij het toedienen van oogdruppels/oogzalf bij een zorgvrager.

3. Je benoemt de belangrijkste aandachtspunten bij het toedienen van oogdruppels/oogzalf bij een zorgvrager.

4. Je beheerst de kennis van de meest voorkomende indicaties voor het toedienen van oogdruppels en oogzalf, inclusief de fabrieks- of merknamen, de werking en de mogelijke bijwerkingen van de oogmedicatie.

 

Terugblik vorige les, wat hebben we ook al weer gedaan/geleerd?

Inleveren ANS

Lever via deze knop in:

 

Voorkennis activeren: "wandel en wissel"

Jullie gaan rondlopen door het lokaal. 

Als ik ‘stop’ zeg, vorm je een koppel met de dichtstbijzijnde persoon en stel je elkaar een korte vraag over het toedienen van oogdruppels of oogzalf.

Je mag een eigen vraag stellen of een van de vragen gebruiken die hier op het bord staan (volgende dia). 

Na 1 minuut zeg ik ‘wissel’ en gaan jullie weer lopen en doen we weer hetzelfde. We doen dit drie rondes.

Hierna nabespreken. Totale duur "wandel en wissel" is +/- 7 minuten.

Voorbeeld vragen

Welke stappen volg je bij het toedienen van oogdruppels?

Waarom is handhygiëne belangrijk bij oogmedicatie?

Wat doe je als iemand een allergische reactie krijgt?

Hoe lang moet je wachten tussen oogdruppels en oogzalf? Welke dien je als eerste toe?

Wat doe je als je met de tube of flacon als het oog wordt geraakt?

Uitkomsten Wandel & Wissel

Wat heb je gehoord wat je nog niet wist?

Welke belangrijke dingen zijn eruit naar voren gekomen?

Stappen allergische reactie tijdens ogen druppelen/zalven

1. Stop direct met de toediening

Druppel of zalf niet verder. Verwijder eventuele restanten van het middel voorzichtig (bijvoorbeeld met een steriel gaasje en lauwwarm water als dat veilig is).

2. Observeer de symptomen

Let op roodheid, zwelling, jeuk, tranen, pijn of een branderig gevoel. Ernstige reacties kunnen ook zwelling van het gezicht of ademhalingsproblemen zijn (anafylactische reactie).

3. Informeer een arts (of verpleegkundige)

Meld de reactie meteen aan de verantwoordelijke zorgverlener. Noteer welk middel is gebruikt, hoeveel, en wanneer.

4. Volg het beleid van de instelling

Gebruik een incidentenformulier indien gebruikelijk binnen de instelling waar je werkt. Controleer of er een protocol is voor allergische reacties.

5. Dien geen vervolgmedicatie toe zonder overleg
Ook niet als het een ander middel is, tenzij een arts dit nadrukkelijk heeft goedgekeurd.

6. Waarschuw bij ernstige symptomen 112

Bij ademhalingsproblemen, plotselinge zwelling of bewustzijnsverlies is het een spoedgeval

Wanneer de tube/flacon het oog raakt

1. Stop direct met de toediening

Dien geen druppels of zalf meer toe met datzelfde uiteinde.

2. Controleer het oog

Kijk of er sprake is van roodheid, irritatie, of een krasje op het hoornvlies (kan pijnlijk zijn).

Bij twijfel: altijd melden bij een arts (of verpleegkundige).

3. Gebruik een schoon hulpmiddel

Gebruik niet dezelfde flacon of tube opnieuw, tenzij steriel (en niet daadwerkelijk het oog is binnengedrongen).

Als het gaat om een persoonlijke verpakking (bijv. voor die ene cliënt), noteer dan dat contact is geweest en overleg of een nieuwe verpakking nodig is.

4. Maak melding volgens protocol.

5. Voorkom herhaling

Houd de hand die druppelt altijd boven het oog, en gebruik desnoods een hulpmiddel (zoals een druppelhulp of richtkijker).

Vraag de cliënt om goed stil te liggen of laat iemand het hoofd ondersteunen als dat helpt.

Huiswerk, gelukt?

Vilans protocollen bekijken:

Onderzoek op jouw afdeling/woning/locatie welke medicatie bij de overige toedieningswijzen horen.

Neem de fabrieks/merknamen van de oogdruppels/zalven die gebuikt worden op de afdeling mee naar de les.

Lezen Thieme Meulenhoff

Module 7 medicijnen

Maak alle oriëntatie opdrachten van de onderstaande handelingen:

Bekijk ook de filmpjes bij alle bovenstaande onderwerpen:

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.3be2b65c-4e2d-488e-a751-461fd5564409/theory

Medicijnen via het oog toedienen: https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.c17cf093-6b2f-4b60-8396-b7469ee827a1/theory

Heeft iedereen wel eens oogdruppels/zalf in het echt gezien/gebruikt/toegediend?

Op onderzoek uit....Groepjes van 3-4 personen

Opdracht/huiswerk was: Neem de fabrieks/merknamen van de oogdruppels/zalven die gebuikt worden op de afdeling mee naar de les. Pak dit erbij.

Jullie kijken naar de overeenkomsten en de verschillen van wat jullie gevonden/opgeschreven hebben. Schrijf Kies per groepje 1 soort oogdruppel en 1 soort oogzalf uit om uit te werken. Jullie gaan gezamenlijk op zoek naar de indicaties, de werking en de bijwerkingen van deze oogdruppels/zalven. Al het bovenstaande wordt op een A3 formulier genoteerd. Uitwerking/tekening op A3 papier mogen jullie zelf bedenken. Kort en bondig (belangrijkste) noteren (anders kost het misschien teveel tijd). 

Hierna wordt dit nog klassikaal besproken (+/- 5 min).

Stukje theorie

Aandachtspunten bij druppelen/zalven:

Werk hierbij altijd volgens protocol.

Let op hygiëne.

Oogmedicatie

Oogdruppels of oogzalf; indicaties:

* Droge ogen

* Allergie

* Ontstoken ogen

* Voor en na oogoperatie

* Oogafwijkingen of ziekten

Oogdruppels toedienen

* Let op hygiëne

* Oog en oogharen niet aanraken

* Zorg dat de ogen schoon zijn

* Druppels zijn steriel en cliëntgebonden

* Ze zijn beperkt houdbaar

* Worden op kamertemperatuur toegediend

Oogdruppels toedienen

Oogmedicatie kan worden toegediend via oogdruppels of door oogzalven.

Het oog is erg gevoelig voor infecties, daarom worden oogdruppels en oogzalven altijd steriel afgeleverd. Na opening is de houdbaarheid van de druppels/zelf beperkt tot één maand. Dat wordt altijd op de verpakking aangegeven. Daarom moet op het flesje óók altijd de openingsdatum worden genoteerd.

Oogzalf

Oogzalf zit in kleine tubes die spits toelopen. Ze hebben een kleine opening. De wijze van aanbrengen lijkt veel op het toedienen van oogdruppels. De punt van de tube mag niets aanraken. Ook bij oogzalf moet de datum van openen worden genoteerd en is een maand houdbaar na openen.

 

Schoonmaken van het oog

De medicatie werkt niet als het oog niet schoon is.

Inspecteer voordat je de oogdruppels gaat toedienen het oog op afscheiding en korstvorming.

Maak een vuil oog eerst schoon voordat de druppels kunnen worden toegediend.

 

Welke hulpmiddelen kennen jullie voor het ogen druppelen/zalven?

Hulpmiddelen bij druppelen/zalven

Oogdruppels en oogzalven

Er zijn veel verschillende soorten oogdruppels en oogzalven. Deze kunnen één of meerdere medicamenten bevatten uit de medicijngroep Ophthalmologica die aandoeningen aan het oog voorkomen of behandelen.

 

Opdracht: Zoek in de app FK (farmacotherapeutisch kompas) of apotheek.nl één oogzalf en één oogdruppel op. Schrijf van beide de indicatie, bijwerking, chemische naam en merknaam op.

Voorbeelden van oogproblemen kunnen zijn:

• Aandoeningen van de conjunctiva: pijn, roodheid, branden, jeuk of andere vormen van irritatie.
• Glaucoom
• Ooginfecties door toedoen van bacteriën en virussen
• Droge ogen
• Allergie

Bestuderen Vilans protocollen

Filmpje bekijken oogdruppels

Protocol erbij houden en controleren/afvinken. Mis je bepaalde stappen in dit filmpje t.o.v. het protocol van vilans?

Hierna bespreken.

Waarom traanbuis 1 minuut (of 3 minuten) dichtdrukken (occluderen)? Wat zijn de bijwerkingen?

Waarom 1 minuut de traanbuis dichtdrukken (occluderen)?

Voorkomt dat de druppel wegloopt naar de neus/keel:

De traanbuis (gelegen bij de binnenste ooghoek) voert vloeistof af naar de neus. Als je die niet dichtdrukt, stroomt een deel van de druppel direct weg.

Verhoogt de effectiviteit van het medicijn in het oog:

Door de traanbuis dicht te drukken, blijft de druppel langer in het oog en kan deze beter worden opgenomen door het oogweefsel.

Voorkomt bijwerkingen elders in het lichaam:

Veel oogdruppels komen via de neus in de bloedbaan terecht. Door het traankanaal tijdelijk te blokkeren, verminder je de kans op systemische bijwerkingen (zoals een verlaagde hartslag of bloeddruk bij sommige oogdruppels).

Hoe?

Druk met een schoon vingerkootje zachtjes op het puntje naast de binnenste ooghoek (bij de neusbrug), net onder het ooglid.

Houd dit ongeveer 1 minuut vast na het toedienen van de druppel.

Waarom 3 minuten de traanbuis dichtdrukken bij bijwerkingen?

Nog minder opname in de bloedbaan:

Sommige oogdruppels kunnen ondanks 1 minuut occlusie toch nog deels via de traanbuis de neus in sijpelen en zo in de bloedcirculatie terechtkomen.

Door langer (tot 3 minuten) te occluderen, minimaliseer je deze systemische opname nóg verder.

Extra bescherming tegen bijwerkingen:

Denk aan bijwerkingen zoals duizeligheid, verlaagde hartslag (bij bètablokers zoals Timolol), misselijkheid of vermoeidheid.

Langer dichtdrukken helpt deze risico’s te verlagen, vooral bij gevoelige personen of ouderen.

Bewezen effectiviteit bij risicopatiënten:

Onderzoek laat zien dat 3 minuten occlusie vooral effectief is bij mensen die eerder klachten hadden of die andere medicatie gebruiken waarbij interacties kunnen ontstaan.

Filmpje bekijken oogzalven

Protocol erbij houden en controleren/afvinken. 

Mis je bepaalde stappen in dit filmpje t.o.v. het protocol van vilans?

Oogzalf toedienen:

• Denk aan Handhygiëne
• Benodigdheden klaarzetten
• Controle medicijn met het voorschrift/ toedieninglijst
• Gegevens van de cliënt en de oogzalf controleren
• De cliënt omhoog laten kijken en het hoofd achterover laten buigen
• Breng met een vinger van de andere hand het onderooglid naar beneden zodat er een ‘gootje’ ontstaat.

Oefenen in tweetallen

Ga nu samen (op elkaar) oefenen met het toedienen van oogdruppels/oogzalf en gebruik hierbij het Vilans protocol. Doorloop alle stappen. Dit mag op bed of op een stoel.

-> de druppels/zalf dien je niet echt bij elkaar toe. 

Oefenen oogdruppels en oogzalf

Hou je vilans protocol erbij

Ruim als je klaar bent meteen de spullen op :)

Ga naar Thieme en neem de theorie door

Opruimen materialen

Hierna een aantal quizvragen om te kijken of de theorie begrepen is

Daarna afsluiten/evalueren/huiswerk volgende week

Wat doe je als de druppel naast het oog komt?

1. Herhaal de handeling
2. Stop met toedienen
3. Vraag om hulp

Waarom is het belangrijk dat de zorgvrager naar boven kijkt?

1. Om beter te zien
2. Om sneller te druppelen
3. Om de knipperreflex te verminderen

Wat moet je doen als je het oog beschadigt?

1. Een arts waarschuwen
2. Oogdruppels toedienen
3. Niets doen

Waarom worden oogdruppels voorgeschreven?

1. Bij hoofdpijn
2. Bij stekende pijn in het oog
3. Bij droge ogen
4. Bij oogontstekingen

Hoeveel uur moet er minimaal tussen de 1e en 2e oogdruppel zitten wanneer er 2x per dag moet worden gedruppeld?

1. 6 uur
2. 8 uur
3. 10 uur
4. 12 uur

Een bewoner/cliënt krijgt twee verschillende oogdruppels toegediend, hoeveel minuten moet er tussen de 1e en 2e druppel zitten?

1. 1 minuut
2. 5 minuten
3. 10 minuten
4. Dat maakt niet uit

Leerdoelen behaald?

Kennis check!

Afsluiting:

Evaluatie eraan toevoegen

Check out: hoe ging het, wat geleerd (juiste vragen)

E.v.t. exit ticket in les!

evaluatie leerdoelen

Leerdoelen behaald?

1. Je voert het toedienen van oogdruppels/oogzalf correct uit, volgens de geldende protocollen en hygiënische richtlijnen

2. Je vertelt waarom er met uiterst hygiënische maatregelen gewerkt moet worden bij het toedienen van oogdruppels/oogzalf bij een zorgvrager.

3. Je benoemt de belangrijkste aandachtspunten bij het toedienen van oogdruppels/oogzalf bij een zorgvrager.

4. Je beheerst de kennis van de meest voorkomende indicaties voor het toedienen van oogdruppels en oogzalf, inclusief de fabrieks- of merknamen, de werking en de mogelijke bijwerkingen van de oogmedicatie.

Afsluiting/Evalueren

Wat vonden jullie van de les?

Wat ging er goed/wat kon er beter?

Check out: 

Exit ticket overhandigen en invullen (mag je op je gemak invullen, mag later vandaag ook ingeleverd worden). 

Dit gaat over mijn functioneren als docent en over inhoud van de les.

Huiswerk

https://www.vilansprotocollen.nl/achtergrondinformatie/transdermale-toedieningssystemen-%28geneesmiddelenpl?backUrl=%2Fzoekresultaten%253Fzoekterm

Huiswerk 

Medicijnen rectaal toedienen

Lezen theorie: https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.d28b1447-0c64-44a1-98cc-732d2c34f711/theory

Opdrachten  oriënteren: https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/d/stream/traject_3_vth/question/d28b1447-0c64-44a1-98cc-732d2c34f711/0ac6987e-e833-4066-ab0e-28d237ce018a/9550abf4-efd6-4486-9583-ac95ec4fc95a

Laxerende zetpil toedienen/Microklysma of klysma toedienen

Lezen theorie laxerende zetpil: 

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.d9046f5c-c1c2-40c5-9cb7-4f343efdfd16/theory

Opdrachten oriënteren laxerende zetpil:

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/d/stream/traject_3_vth/question/d9046f5c-c1c2-40c5-9cb7-4f343efdfd16/ea12a99d-9f5b-4111-8d70-71a020c1e5ff/f04d15e3-a554-4f6c-8782-f84472a8caae

Lezen theorie micro klysma of klysma:

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.deac0821-1848-45fa-913e-7acc28ad5f80/theory

Opdracht oriënteren micro klysma of klysma:

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/d/stream/traject_3_vth/question/deac0821-1848-45fa-913e-7acc28ad5f80/fc06af5e-cd9d-406b-b33d-e33d975ce318/662c547a-4e1f-4972-8897-7ebdd815dcc9

Medicijnen vaginaal toedienen

Lezen theorie: https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/next/arrangement/traject_3_vth/resource/thip.5c904c87-7812-4ba3-831a-0ae1169c27fc/theory

Opdrachten oriënteren:

https://edition.thiememeulenhoff.nl/secure/d/stream/traject_3_vth/question/5c904c87-7812-4ba3-831a-0ae1169c27fc/7eb15a9e-8d5e-4144-bcd4-9b6c34c1c36a/2fba6a5c-fdb7-4653-880d-d3e282472d0c

Bedankt voor jullie inzet :)