In deze les zitten 33 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 2 videos.
Lesduur is: 120 min
Onderdelen in deze les
De (late) Middeleeuwen
Paragraaf 7.2 Boer en koopman
(Ontstaan van steden)
Slide 1 - Tekstslide
Hoe zat het ook alweer met de Middeleeuwen?
Het ligt in het midden van die twee perioden: tussenperiode
Ongeveer tussen 500 en 1500
Vroege Middeleeuwen: 500-1000
Late Middeleeuwen: 1000-1500
Slide 2 - Tekstslide
Tijd van Grieken en Romeinen
(500 v. Chr. - 500 n. Chr.)
Tijd van Monniken en Ridders
(500-1000)
(Vroege Middeleeuwen)
Tijd van Steden en Staten
(1000-1500)
(Late Middeleeuwen)
1492: Columbus 'ontdekt' Amerika
(Einde van de Middeleeuwen)
⚓️
476: Val van het West-Romeinse Rijk
(Begin van de Middeleeuwen)
🔥
Tijd van Ontdekkers en Hervormers
(1500-1600)
Tijd van Regenten en Vorsten
(1600-1700)
Tijd van Pruiken en Revoluties
(1700-1800)
Slide 3 - Tekstslide
Slide 4 - Tekstslide
Slide 5 - Tekstslide
Slide 6 - Tekstslide
Late Middeleeuwen
Tijd van Steden en Staten (1000-1500)
Het is 'veiliger' en 'rustiger'
Er komt meer handel
Geld komt weer terug
Bevolking groeit
Er ontstaan steden
Dit is een plattegrond van Zwolle in de Middeleeuwen
Slide 7 - Tekstslide
Verbeteringen in de landbouw
Rond het jaar 1000
Deze verbeteringen zorgde voor meer voedsel en daardoor bevolkingsgroei in Europa
Slide 8 - Tekstslide
Steeds meer handel
Door de bevolkingsgroei hoeft niet iedereen meer boer te zijn gaan mensen zich specialiseren
Door deze specialisatie ontstaat er weer handel tussen verschillende mensen
De terugkeer van de handel komt ook doordat het veiliger is in Europa in de Late Middeleeuwen
Slide 9 - Tekstslide
Steden ontstaan
Handelaren komen vaak op dezelfde plek, vaak kruispunten van wegen en rivieren, meestalin de buurt van een kasteel of klooster
Hier ontstaan markten waar handel wordt gedreven
Deze markten groeien uit tot steden
Ontstaan van de Agrarisch-stedelijke samenleving
Slide 10 - Tekstslide
Slide 11 - Tekstslide
Er ontstaat steeds meer handel tussen verschillende steden...
Slide 12 - Tekstslide
Slide 13 - Tekstslide
Hanzesteden
Omdat de meeste handel over water gingen, werden veel steden langs rivieren gebouwd
Sommige steden maakten handelsafspraken met elkaar, deze steden werden de Hanze genoemd
De Hanzesteden hadden een aantal voordelen:
Kooplieden reisden voortaan vaak samen, want dit was veiliger.
Kooplieden hoefden minder belasting te betalen bij binnenkomst van een (andere) Hanzestad.
Kooplieden maakten met elkaar prijsafspraken.
Slide 14 - Tekstslide
Slide 15 - Tekstslide
Aan de slag (10 min)
Paragraaf 7.2
Opdrachten 5, 6, 7, 8 en 9a
Snel klaar? Zoek dan opdracht 9b uit!
Slide 16 - Tekstslide
De (late) Middeleeuwen
7.3 Het stadse leven
(bestuur en leven in de middeleeuwse stad)
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Tekstslide
De Nederlanden
Nederland als één land bestond nog niet in de Middeleeuwen
Er waren veel kleine gebieden, die bij elkaar 'De Nederlanden' heetten.
De Nederlanden maakten deel uit van het Rooms-Duitse Rijk. De graven en hertogen in Nederland waren officieel leenmannen van de Duitse keizer, maar die had meestal niet meer veel macht over zijn leenmannen. In 1018 werden de legers van de Duitse keizer zelfs verslagen door te troepen van de graaf van Holland.
Slide 19 - Tekstslide
Stadsrechten
Net als in de vroege middeleeuwen moest iedereen luisteren naar de heer.
Ook de inwoners van steden, maar die wilden liever eigen baas zijn.
De inwoners van de stad en heer maken afspraken, vastgelegd in stadsrechten
De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland
Slide 20 - Tekstslide
Voordelen van stadsrechten
Voor de burgers in de stad:
Een stad met stadsrechten mag een stadsmuur bouwen.
Eigen bestuur en rechtspraak
Voor de heer:
In ruil voor deze rechten moet de stad belasting betalen
Stedelingen moesten de heer helpen in tijden van oorlog
Slide 21 - Tekstslide
Bestuur van de stad
De inwoners van de stad werden burgers genoemd, ze kozen hun eigen bestuur (de schepenen).
Daarnaast was de schout aanwezig als plaatsvervanger van de heer.
Je moest je als inwoner van een middeleeuwse stad wel goed aan de regels houden, want er waren strenge regels (keuren)
Slide 22 - Tekstslide
Straffen in de Middeleeuwen
Slide 23 - Tekstslide
Klik op de hotspots en sleep de straffen en de gezegden naar de juiste plek in de afbeelding.
Een gruwelijk goede opdracht!
Hand afhakken
Geselen
Ogen uitsteken
In het water gooien
Ophangen
Op de brandstapel
Onthoofden
"Iemand de ogen uitsteken."
"Hij voelt zich geradbraakt."
"Ik maak hem een kopje kleiner."
" Zij werd op de pijnbank gelegd."
"Ze legden hem het vuur aan de schenen."
"Dat doet hem de das om."
Slide 24 - Sleepvraag
Geen onderdeel van het bestuur van de stad
A
Schout
B
Burgemeester
C
Schepenen
D
Keuren
Slide 25 - Quizvraag
De schout is de plaatsvervanger van de ... in de stad
A
Burgemeester
B
Heer
C
Schepenen
D
Burgers
Slide 26 - Quizvraag
Van wie kreeg een stad, stadsrechten?
A
Schepenen
B
Schout
C
Burgemeester
D
Heer
Slide 27 - Quizvraag
Stadsrechten: nooit meer belasting betalen.
A
Waar
B
Niet waar
Slide 28 - Quizvraag
Stadsrechten: nooit meer meevechten in oorlogen van de heer.