2. Bijvoeglijk naamwoord

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2. Bijvoeglijk naamwoord

Lesdoel

Je leert hoe je bijvoeglijk naamwoorden spelt.

Wat is dat eigenlijk, een bijvoeglijk naamwoord?

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord:

De mooie auto

Het gele huis

Die tas is duur

Zoals je ziet, eindigt een bijvoeglijk naamwoord vaak op een -e, maar niet altijd.

De vorm met een -e noemen we de verbogen vorm:

mooi-mooie / groot-grote / lekker-lekkere / enz.

De vorm zonder extra -e is de onverbogen vorm.

Meestal gebruik je de verbogen vorm:

de mooie tas / de aardige vrouw / het grote kasteel

De onverbogen vorm wordt gebruikt als

- het bijvoeglijk naamwoord achter het zelfstandig naamwoord staat:

Die hond is lief / Het boek is spannend

- je bij het-woorden het onbepaald lidwoord 'een' gebruikt of geen lidwoord gebruikt:

Een goed gesprek / Mooi shirt!

Je kunt bijvoeglijk naamwoorden maken van voltooide en onvoltooide deelwoorden:

De gewonnen wedstrijd 

(Hij heeft de wedstrijd gewonnen)

De huilende baby

(Huilend kwam zij de klas binnen)

Het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord schrijf je zo kort en eenvoudig mogelijk:

De verbrede weg (dus niet 'verbreedde')

De vergrote foto (dus niet 'vergrootte')

Gebruik alleen dubbel d of dubbel t als dat voor de uitspraak nodig is:

De beschutte tuin

De bekladde schutting

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord geeft aan waar iets van gemaakt is. 

De meeste stoffelijk bijvoeglijke naamwoorden eindigen op -en:

de houten tafel / het gouden horloge

Bij nieuwe stoffen (vaak leenwoorden uit het Engels) gebruik je juist geen -en:

de plastic tas / een polyester shirt

Trappen van vergelijking

Bijvoeglijk naamwoorden komen voor als

• Stellende trap            groot         mooi       hoog
• Vergrotende trap      groter       mooier    hoger
• Overtreffende trap   grootst     mooist     hoogst

Soms veranderen een paar letters: lief, liever, liefst

Soms verandert het hele woord: goed, beter, best

Dan of als?

Suriname is vier keer zo groot ... Nederland.

Simon is kleiner ... ik. 

Hij rent een stuk sneller ... zijn broertje.

Even oefenen

1. Het tekort is groter ... vorig jaar.

2. Hij heeft net zo weinig honger ... jij.

3. Ik vind Nederlands interessanter ... Duits.

4. Zijn salaris is twee keer zo hoog ... het mijne.

Aan de slag!

Maak opdracht 2 en 4 (blz. 112)

HUISWERK:

5, 6, 7, 9, 10 (blz. 114, 115)