eindtoets NBG 2025 1B-C-D-E

• Nieuwsbegrip
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

Eindtoets Nieuwsbegrip juni 2025

De  5 strategieën van NBG:

• verkennen van de tekst
  
• vragen stellen bij de tekst
  
• ophelderen van onduidelijkheden
  
• samenvatten
  
• verbanden in de tekst (verwijs- en signaalwoorden)
  

tussenkopjes

• JE OOR OF JE BREIN?
• DE GAME
• GEHOORSCHADE

Opdracht voor een cijfer ( telt 2x mee) 

Lees de tekst goed door, markeer waar nodig.

Zoek het antwoord terug in de tekst!!

Geef antwoord in hele zinnen, gebruik ook de juiste leestekens.

Bedenk 3 vragen die je hebt over deze tekst. Begin met wat, waarom en hoe.
Denk ook aan het vraagteken!

Inleiding 

Stel je voor, je hoort de hele tijd een piep, brom of ruis in je hoofd, … maar er is helemaal geen geluid om je heen. Dat noemen we tinnitus, ofwel oorsuizen. In Nederland hebben wel twee miljoen mensen hier last van. Helaas komt het niet alleen voor bij volwassenen, maar worden ook kinderen en jongeren niet gespaard. Hoewel er geen behandeling of operatie bestaat die tinnitus volledig kan verhelpen, is er wel een manier om de klachten te verminderen: een game, Freequency, die je hersenen voor de gek houdt, zodat het geluid minder vervelend wordt. Deze game heeft onlangs de Nationale Zorginnovatieprijs gewonnen.  

1. Wat is de game Freequency en waarom is deze in het nieuws?

JE OOR OF JE BREIN? 

Bij tinnitus hoor je geluiden zoals fluiten, zoemen, sissen of brommen zonder dat deze geluiden daadwerkelijk aanwezig zijn. In de volksmond wordt tinnitus oorsuizen genoemd. Daardoor denk je waarschijnlijk dat het probleem in het oor zit. Maar in werkelijkheid ligt de oorzaak in het brein. Normaal hoor je iets via je oren. Het geluid gaat via je oorschelp naar je trommelvlies, dan naar het binnenoor en uiteindelijk naar je hersenen. Maar bij tinnitus ‘verzinnen’ de hersenen zelf geluid, zonder dat er iets wordt gehoord. Bepaalde hersengebieden worden dan overactief. Dit kan leiden tot negatieve gedachten, zoals. ‘Help, dit geluid maakt me gek’. Die gedachten kunnen het geluid zelfs versterken, waardoor het nog storender wordt. Dat kan best lastig zijn. Sommige mensen worden er moe of boos van, of kunnen zich moeilijk concentreren. Ook kunnen ze er angstig van worden of slaapproblemen krijgen.

2. Waarom is oorsuizen eigenlijk geen goed woord voor tinnitus?

3. Lees het stukje onder Je oor of je brein nog eens. Met welke zin zou dit stukje het beste verder kunnen gaan?

1. Als je tinnitus hebt, kun je dus nog veel meer klachten krijgen.
2. Als je slecht slaapt, kun je dus ook last krijgen van oorsuizen.
3. Wie last heeft van tinnitus, is dus nooit vrolijk
4. Je moet daarom altijd aardig zijn voor iemand met tinnitus.

DE GAME 

De meeste behandelmethodes voor tinnitus proberen je hersenen anders te laten reageren op het geluid. De game Freequency speelt daarop in. Het doel van de game is om nieuwe, positieve herinneringen aan het geluid te koppelen. Sophie Asveld van de gameontwikkelaar Hulan legt uit hoe de game op je mobieltje of tablet werkt. “Eerst moet je jouw tinnitustoon instellen in de toonmaker.” Die toon moet zoveel mogelijk op de tinnitustoon lijken die iemand hoort. “Je kunt kiezen hoe hoog de frequentie is. En welke soort toon je hebt, zoals een piep of een zaagtand. Het geluid dat mensen met oorsuizen horen, kan heel verschillend zijn. Als je de toon hebt gevonden, klik je op creëer.” Vervolgens zet je een hoofdtelefoon op en hoor je de door jou gemaakte toon. De game gebruikt de camera van je telefoon om de toon in de ruimte te projecteren. Je gaat op zoek naar de ‘bron’ van het geluid. Als je die vindt, verschijnt er een kooitje met een vogeltje op je scherm. Wanneer je op het kooitje tikt, vliegt het vogeltje weg en verdwijnt de toon uit je hoofdtelefoon. Volgens Asveld geef je op deze manier een signaal aan je hersenen dat jij controle hebt over het geluid. Je laat als het ware zien dat je de toon kunt laten verdwijnen. Zo houd je je hersenen voor de gek. Je hersenen leren hierdoor dat jij zélf de baas bent over dat geluid en dat je het kunt laten verdwijnen. Spelers moeten het spel tien minuten per dag spelen, minstens honderd dagen lang. Al 20.000 mensen hebben de game inmiddels gedownload. “Dertig procent van hen heeft na vier weken aanzienlijk minder last van tinnitus.” Met het prijzengeld van de Zorginnovatieprijs kan de app verder worden ontwikkeld, zodat meer mensen er baat bij kunnen hebben

4. Wat kun je met het spelen van de Freequency-game bereiken?

5. Waarom moet je de game tien minuten per dag spelen, minstens honderd dagen lang? Let op, je moet het antwoord afleiden. (staat dus niet letterlijk in de tekst)

6. Lees het stukje met het kopje De game nog eens.
Wat betekent het woord projecteren in deze zin? “De game gebruikt de camera van je telefoon om de toon in de ruimte te projecteren.”

1. iets opnemen
2. iets zichtbaar maken op een plek
3. iets veranderen
4. iets uit je hoofd halen

7. Waarom helpt het als je hersenen denken dat jij de baas bent over het geluid bij tinnitus?

1. Dan gaat het geluid sneller weer weg.
2. Dan stoppen je oren met werken.
3. Dan word je blijer van het geluid.
4. Dan wordt het geluid minder vervelend.

8. Er staat: "Al 20.000 mensen hebben de game inmiddels gedownload. “
Wat kun je afleiden uit het aantal mensen dat de game al heeft gedownload?

1. Dat de game duur is.
2. Dat veel mensen nieuwsgierig zijn of hulp zoeken.
3. Dat bijna niemand de game gebruikt.
4. Dat het probleem bijna is opgelost.

GEHOORSCHADE

Wist je dat 1 op de 5 jongeren last heeft van oorsuizen? In ongeveer 80% van de gevallen is gehoorschade of slechthorendheid de oorzaak. De overige gevallen hebben andere oorzaken. Gehoorschade ontstaat vaak door langdurige blootstelling aan hard geluid. Uit onderzoek van het Erasmus MC (2018) blijkt dat 1 op de 7 kinderen tussen 9 en 11 jaar al tekenen van gehoorverlies vertoont. In je oren zitten kleine haartjes – trilhaartjes – die geluid doorgeven aan je hersenen. Als je te vaak naar harde geluiden luistert, kunnen die haartjes stuk gaan. En dan kun je slechter gaan horen of een piep in je oren krijgen. Het erge is: kapotte trilhaartjes groeien niet meer terug. Gehoorschade is dus onomkeerbaar. En pas op bij concerten of feestjes: geluid harder dan 80 decibel is al gevaarlijk voor je oren! Hoe hoger het aantal decibel, hoe meer kans op gehoorschade. Zet je muziek dus niet te hard, let op bij het gamen met een headset en geef je oren af en toe rust! 

9. Wat is de belangrijkste oorzaak van tinnitus en hoe ontstaat dit?

10. Waarom is gehoorschade blijvend?

11. Welk verband bestaat er tussen harde muziek en tinnitus?
kijk naar het signaalwoord "door".

1. Harde muziek helpt om tinnitus tegen te gaan. Het is een middel.
2. Harde muziek kan gehoorschade en daardoor tinnitus veroorzaken. Het is een oorzaak.
3. Harde muziek maakt tinnitus minder hoorbaar. Het is een oplossing.
4. Er is geen verband.

12. Wat betekent het woord onomkeerbaar in deze zin? "Gehoorschade is dus onomkeerbaar."

1. Je kunt het genezen
2. Je kunt het terugdraaien
3. Je kunt het niet meer herstellen.
4. Je kunt het negeren.

13. Waarom zou het belangrijk zijn om al op jonge leeftijd voorzichtig te zijn met harde geluiden, ook als je nog niets merkt aan je gehoor?

Hoe heb je deze toets gemaakt denk je?

1. hoger dan een 8
2. tussen een 7 en 8
3. tussen 6 en 7
4. onvoldoende (lager dan een 6)

Wil je nog iets zeggen over de ze toets?

Voordat je hem inlevert:

Controleer nog of je alle antwoorden hebt ingevuld, of je hele zinnen hebt gemaakt en de leestekens goed hebt gebruikt.

LET OP: er komt nog één slide!!!

Wat als je klaar bent? 

log in op www.nieuwsbegrip.nl 

inlognaam: Voornaamachternaam 

ww: Voornaam2425

Zoek in archief les over 

"game tegen oorsuizen wint prijs"

 en maak de  woordenschatopdracht