Mavo 3, H 5. De Koude oorlog (Alle paragrafen van het handboek)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Belangrijke momenten in WO II: een kort overzicht

 

• 1. Duitsland van Polen aan ( 1 september 1939) > begin WO II
• 2. Duitse aanval op W-Europa (april '40) > groot succes Hitler, oa: Ned en Fr verslagen
• 3. Battle of Britain (juni - oktober 1940) > Luchtoorlog om Engeland (1e nederlaag Hitler)  
• 4. Aanval Dld op Sovjet-Unie (juni 1941)  > Rusland (Stalin) in oorlog met Duitsland
• 5. Aanval Japan op VS (7 dec. 1941)          > Amerikaanse deelname aan WO II > 'De Grote Drie'
• 6. Slag om Stalingrad (42/43)                      > eerste nederlaag van Hitler, begin opmars Russen
• 7. D-Day  (6 juni 1944)                                      > Landing Geallieerden op Normandië 
• 8. Inname Berlijn Russen (april 45)           > capitulatie Duitsland
• 9. Atoombommen (6/9 aug '45)                 > capitulatie Japan, einde WO II

Stalin, Roosevelt, Churchill, '43

Documentaire over

de atoombom (50 minuten)

Belangrijk:

• 1. WO II bracht 'De Grote Drie' bij elkaar:
•     er was een gemeenschappelijke vijand.
• 2. Er waren wel grote  verschillen tussen:
• Am/Eng: 
• - democratisch: het volk bestuurt
• - kapitalistisch: vrijheid ondernemers
• Sovjet-Unie (=Rusland vanaf 1922):
• - geen democratie: 1 partijstaat (com)
• - communistisch: staat bepaalt economie>
• planeconomie (=de staat bepaalt wat er geproduceerd wordt)

Situatie in 1945:

Begin Koude Oorlog 

• Geallieerden maakten afspraken:
• - Oost-Europa onder controle van SU
• - Duitsland zal worden bezet door:
•    geallieerden (VS, GB, SU) + Frankrijk
• Wantrouwen tussen VS en SU nam toe:
• beiden willen meer invloed in de wereld en
• ze zijn bang voor elkaar (atoombom!!)
• Gevolg:
• Oostblok (SU + Oost-Europese landen) 
• Westblok (VS + West-Europese landen

De periode tussen 1945-1991 waarin Am en de SU geen directe oorlog met elkaar voeren, maar elkaar wel beschouden als een enorme bedreiging. Gevolg: wapenwedloop

Verdeling in Europa en het IJzeren Gordijn

Situatie in Duitsland na nederlaag:

• - enorme vernielingen
• - vele doden en gewonden
• - bezet door 4 bezettingsmachten:
• Amerika
• Sovjet-Unie
• Engeland
• Frankrijk
• 
  
• Ook Berlijn werd opgedeeld in zones,
• zie volgende dia's:

Belangrijk:

Er was tot 1961 dus nog geen Muur die Berlijn in tweeën deelde!!!

Zie ook volgende dia:

Verdeling Duitsland in 1945:

4 bezettingszones

Verdeling Berlijn in 1945 +

Berlijnse Muur  in 1961 

'De Grote Drie' in Potsdam, 

juli/augustus 1945

        'De Grote Drie' in Potsdam,

                juli/augustus 1945

Wel overeenstemming over oprichting VN:

• Verenigde Naties
• 1945 (april)
• Doel: 
• proberen een oorlog te voor komen door te bemiddelen bij spanningen tussen landen

Alg. Vergadering                          Blauwhelmen

Beleid VS na WO II: Containment =

Proberen om uitbreiding van het communisme tegen te gaan door:

• 1.  Trumandoctrine (1947)
• ieder land dat zich bedreigd voelt door het communisme kan rekenen op steun  VS.
• 2. Marshallplan (1947)
• financiële hulp voor door WO II getroffen      landen. Redenen:
• - economische belangen voor VS
• - propaganda voor VS
• - meer macht in de wereld 

president Truman

Waarom mochten de Oost-Europese landen de Marshallhulp niet accepteren?

Spanningen kort na WO II:

Begin Koude Oorlog

• Militaire samenwerking westen nav:
  
• Berlijnse Crisis (1948/1949) >
  
• nav. invoeren één munt in west. zones >
  
• Stalin blokkeert toegangswegen W-Berlijn 
  
• grote tekorten in West-Berlijn >
  
• Luchtbrug > na 11 maanden opgeheven.
• Gevolgen crisis om Berlijn:
• - Duitsland opgedeeld in
•    West- en  Oost-Duitsland (1949)
• - Navo opgericht (1949),  gevolgd door:
• - oprichting Warschau-pact (1955)

Koude Oorlog: de periode van 1945 - 1991 waarin het Westblok (olv de VS) en het Oostblok (olv de SU) elkaar als een grote bedreiging zien, maar geen directe oorlog met elkaar hebben gevoerd.

Originele beelden Luchtbrug uit Polygoonjournaal (1.22)

De Berlijnse Muur: 

Van de bouw in 1961 

tot 

de val in 1989

Conrad Schumann

Gorbatsjov

Honecker

Bouw van de Berlijnse Muur (1961)

• Velen vluchtten via Berlijn naar het Westen (gat in het IJzeren Gordijn)
• Vooral: jongeren en hoogopgeleiden
• economische schade en slechte propaganda voor communisme
• 12/13 augustus: doorgangen Oost- naar West-Berlijn worden afgesloten
• Begin Bouw van de Muur

Documentaire over de Bouw van de Muur (15 minuten)

Berlijnse Muur (1961-1989)

• Laatste 'gat in het 'IJzeren Gordijn'
• Doel: tegengaan vlucht naar West-Berlijn
• Gevolgen:
• - gezinsleden van elkaar gescheiden
• - vluchtpogingen:

Tunnel                                       Auto (9 mensen!!)

Enkele foto's en een lied van Harrie Jekkers over de Muur

Lied over Berlijn en de Muur

Harrie Jekkers

Berlijn en de Koude oorlog (6 minuten)

0

reactie Amerikanen:

• aanvankelijk een licht protest:
  
• Muur stond op Oost-Duitse grond
• 1963: J.F. Kennedy
• 'Ich bin ein Berliner' speech
• impressie van de speech >

0

'Andere Tijden' over de vlucht uit Oost-Berlijn dmv een tunnel

( 9 minuten)

Toenemend problemen voor de SU: economische crisis en 

gebrek aan steun vanuit het volk

• Kosten leger niet op de brengen door SU >
• Gorbatsjov (1985-1991): perestrojka (ec hervormingen) en glasnost ('openheid')
• Verzet tegen de communistische dictatuur >
• - roep om democratische vrijheden en
• - recht om in vrijheid te reizen
• Tot Gorbatsjov: hard militair optreden tegen hervormingsbewegingen
• Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR >
• Val van de Muur (1989) >
• Hereniging Duitsland (1990) >
• Val andere communistische regimes in Oostblok >
• Einde eenpartijstaat in SU > Sovjet-Unie opgeheven (1991)

2 documentaires 

Val van de Muur

1e: 7 minuten (NOS)

2e: 10 minuten (NOS)

0

0

Ook in andere delen van de wereld was de Koude Oorlog merkbaar:

1. Korea: Korea-oorlog (1950-1953)

2. Vietnam: Vietnam-oorlog (1945/1956-1975)

3. Cuba-crisis (1962)

Uitbreiding van het communisme in Azië:

Korea.

• Situatie in Korea in WO II: bezet door Japan (sinds 1907)
  
• 1945: na nederlaag Japan:
  
• - Noorden in invloedssfeer van de de Sovjet-Unie > Kim il-Sung (communist)
  
• - Zuiden gesteund door VS
  
• 1950: Kim valt zuidelijk deel Korea aan >
  
• Truman grijpt in met indienen resolutie in Veiligheidsraad >
  
• VN troepen (vooral Amerikanen) drijven communisten terug >
  
• Mao steunt Kim il-Sung met troepen > 
  
• 1953: Wapenstilstand (grens: 38e breedtegraad)
  

documentaire Korea oorlog:

Hoe kwamen de beide Korea's in oorlog met elkaar?

( 4 minuten, NOS)

Ook de dekolonisatie van Vietnam werd onderdeel van de Koude Oorlog: 

• Voormalige Franse kolonie
• Ho Chi Minh strijd tegen Japanners (WO II)
• 1945: Ho roept Republiek Vietnam uit >
• Frankrijk bestrijdt Ho, gesteund door VS:
• Ho was een communist
• Containment + Domino-theorie belangrijk
• China en USSR steunen Vietcong (comm)
• Amerika verliest:
• - guerillatactiek communisten
• - Ho veel steun onder boeren
• - verzet in VS 

0

Cuba-crisis (1962)

• 1959: Castro aan de macht (revolutie)
• communist
• Varkensbaai-incident (1961) >
• Castro vraagt bescherming aan SU >
• plaatsing raketinstallaties >
• Kennedy stelt zeeblokkade in >
• Chroesjtsjov en Kennedy sluiten akkoord
• belang: bijna-kernoorlog