Thema 7 | Les 2 | KL | Een Gouden Eeuw

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Thema 7

Wereldwijde verbindingen

Een 

Gouden Eeuw

Tijdvak 6: De tijd van regenten en vorsten

In welk tijdvak speelt deze les zich af?

Reisdoelen

1. Je kan de oudste handelsroute tussen Azië en Europa benoemen.
   
2. Je kan uitleggen wat de Gouden Eeuw is en wanneer die was.

Wat weet jij over de Gouden Eeuw?

Kennis verkrijgen

Over het onderwerp van deze les

Klimaat en neerslag

'Het klimaat is aan het veranderen.' Grote kans dat jij deze zin al vaker hebt gehoord via de nieuwskanalen op de radio of de tv. Het begrip klimaat is steeds vaker in de media te horen, maar wat betekent het eigenlijk? Met klimaat bedoelen we het gemiddelde weer in een gebied, gemeten over een periode van dertig jaar. Daarbij worden metingen gedaan van de temperatuur, de wind en de neerslag. Het aanwezige klimaat in een gebied heeft invloed op de vegetatie en dus ook op de landbouw. Omdat ons klimaat aan het veranderen is, zien we steeds vaker weersomstandigheden in extreme vormen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de oogst van de boeren.

Eeuwenlang werd er handelgedreven via de zijderoute. Van de oudheid tot de late middeleeuwen was dit de belangrijkste verbinding tussen Azië en Europa. Kostbare producten zoals zijde en specerijen werden door tussenhandelaren over land en per schip naar Europa gebracht. Maar toen de Portugees Vasco da Gama in 1498 een eigen zeeroute naar Indië vond, konden zij zelf de kostbare producten halen.

Zijderoute

Eeuwenoude handelsroute tussen Azië en Europa.

Specerijen

Kruiden die het eten beter laten smaken. Denk aan peper, kaneel, nootmuskaat en kruidnagel.

Wat was de zijderoute?

Noem twee voorbeelden van specerijen.

Wat ontdekte Vasco da Gama in 1498?

Klimaat en neerslag

'Het klimaat is aan het veranderen.' Grote kans dat jij deze zin al vaker hebt gehoord via de nieuwskanalen op de radio of de tv. Het begrip klimaat is steeds vaker in de media te horen, maar wat betekent het eigenlijk? Met klimaat bedoelen we het gemiddelde weer in een gebied, gemeten over een periode van dertig jaar. Daarbij worden metingen gedaan van de temperatuur, de wind en de neerslag. Het aanwezige klimaat in een gebied heeft invloed op de vegetatie en dus ook op de landbouw. Omdat ons klimaat aan het veranderen is, zien we steeds vaker weersomstandigheden in extreme vormen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de oogst van de boeren.

Bijna een eeuw lang hielden zij die route geheim. De specerijen uit Indië werden naar de Portugese havenstad Lissabon gebracht. Van daaruit werden de producten doorverkocht. Ook handelaren uit de Nederlanden haalden in Lissabon specerijen op en brachten die vervolgens naar handelssteden als Antwerpen en Amsterdam. Dat veranderde toen Spanje in 1580 de baas werd in Portugal. De Spanjaarden hadden voortaan de route naar Indië en de Portugese handelssteden in handen.

Bron 1 | De stad Lissabon in Portugal in de zestiende eeuw.

Waarom zouden de Portugezen hun zeeroute naar Indië geheim willen hebben gehouden?

Wat veranderde er in 1580?

Bekijk de afbeelding van Lissabon in de 16 eeuw. Hoe kun je zien dat het hier om een rijke handelsstad gaat?

Klimaat en neerslag

'Het klimaat is aan het veranderen.' Grote kans dat jij deze zin al vaker hebt gehoord via de nieuwskanalen op de radio of de tv. Het begrip klimaat is steeds vaker in de media te horen, maar wat betekent het eigenlijk? Met klimaat bedoelen we het gemiddelde weer in een gebied, gemeten over een periode van dertig jaar. Daarbij worden metingen gedaan van de temperatuur, de wind en de neerslag. Het aanwezige klimaat in een gebied heeft invloed op de vegetatie en dus ook op de landbouw. Omdat ons klimaat aan het veranderen is, zien we steeds vaker weersomstandigheden in extreme vormen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de oogst van de boeren.

Omdat de Nederlanden in oorlog waren met Spanje, was het vanaf dat moment onmogelijk voor Nederlandse handelaren om nog specerijen te halen in Lissabon. De enige manier om aan specerijen te komen, was om ze zelf te gaan halen. Maar omdat de informatie over de route geheim werd gehouden, was dat niet gemakkelijk.

Wat waren de Nederlanders genoodzaakt om te doen?

Klimaat en neerslag

'Het klimaat is aan het veranderen.' Grote kans dat jij deze zin al vaker hebt gehoord via de nieuwskanalen op de radio of de tv. Het begrip klimaat is steeds vaker in de media te horen, maar wat betekent het eigenlijk? Met klimaat bedoelen we het gemiddelde weer in een gebied, gemeten over een periode van dertig jaar. Daarbij worden metingen gedaan van de temperatuur, de wind en de neerslag. Het aanwezige klimaat in een gebied heeft invloed op de vegetatie en dus ook op de landbouw. Omdat ons klimaat aan het veranderen is, zien we steeds vaker weersomstandigheden in extreme vormen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de oogst van de boeren.

Dat veranderde toen de ontdekkingsreiziger Cornelis de Houtman vanaf Texel richting Indië vertrok. In 1596 kwam hij aan in het huidige Indonesië. Zijn ontdekking zorgde voor een ware specerijenkoorts in de jonge republiek. In de jaren die volgden trokken tal van Nederlandse handelaren richting het oosten in de hoop om veel geld te verdienen.

Cornelis de Houtman

Nederlander die een zeeroute naar Indië ontdekte.

Welke ontdekking deed Cornelis de Houtman?

Klimaat en neerslag

'Het klimaat is aan het veranderen.' Grote kans dat jij deze zin al vaker hebt gehoord via de nieuwskanalen op de radio of de tv. Het begrip klimaat is steeds vaker in de media te horen, maar wat betekent het eigenlijk? Met klimaat bedoelen we het gemiddelde weer in een gebied, gemeten over een periode van dertig jaar. Daarbij worden metingen gedaan van de temperatuur, de wind en de neerslag. Het aanwezige klimaat in een gebied heeft invloed op de vegetatie en dus ook op de landbouw. Omdat ons klimaat aan het veranderen is, zien we steeds vaker weersomstandigheden in extreme vormen. Dit kan grote gevolgen hebben voor de oogst van de boeren.

Amsterdam groeide uit tot een van de belangrijkste handelssteden ter wereld. De Nederlandse Republiek stond een nieuwe eeuw vol economische groei te wachten. Een ‘Gouden Eeuw'.

Gouden Eeuw

Een periode van grote welvaart voor een klein aantal Nederlanders tussen grofweg 1600 en 1700.

Wat hield de Gouden Eeuw in?

1498

1580

1596

Vasco da Gama vond zeeroute naar Indië.

Spanje baas over specerijenroute.

Cornelis de Houtman vond namens NL een zeeroute naar Indië.

Begrippen in deze les

• Zijderoute: Een oude handelsroute tussen Europa en Azië.
  
• Specerijen: Kruiden die het eten beter laten smaken, zoals peper, kaneel.
  
• Gouden Eeuw: een periode van grote welvaart voor een kleine groep Nederlanders in de zestiende eeuw.

Terugblik

Wat heb jij geleerd?

Wat heb jij geleerd in deze les? Schrijf dit zo uitgebreid mogelijk op.

Wat snap je nog niet zo goed en kun je hulp bij gebruiken?

Hoe interessant vond jij deze les?

😒🙁😐🙂😃