Herhaling H2 Voeding en vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Thema 2: Voeding en vertering

Samenvatting 2.1 t/m 2.5

+ vragen

2.1 Voedingsmiddelen

1 Je kunt de functies van voedingsstoffen noemen.

In voedsel zitten de stoffen die je lichaam nodig heeft. Het meeste voedsel komt van planten. Veel mensen eten ook dieren en dierlijke producten.

Reservestoffen: vetten

• koolhydraten
• vitamines 

• eiwitten 

Dierlijke voedingsmiddelen

Plantaardige voedingsmiddelen

2.2 Voedingsstoffen

2 Je kunt zes groepen voedingsstoffen noemen met hun functies.

• Voedingsmiddelen bevatten voedingsstoffen.

– Zes groepen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen en vitaminen.

– Zetmeel en suiker zijn voorbeelden van koolhydraten.

– IJzer, keukenzout en kalk zijn voorbeelden van mineralen.

Voedingsmiddel of voedingsstof?

Sleep de termen naar de juiste categorie

voedingsmiddel

voedingsstof

vitamine C

sinaasappelsap

aardappel

koolhydraat

boterham

eiwit

Deze voedingsstoffen zijn brandstoffen

1. Water en vitaminen
2. Koolhydraten, eiwitten en mineralen
3. Vetten, eiwitten en water
4. Alleen koolhydraten, eiwitten en vetten

In brood zit veel zetmeel.
Zetmeel is een?

1. plantaardig vet
2. koolhydraat
3. eiwit
4. dierlijk vet

2.3 Zetmeel aantonen

3 Je kunt zetmeel aantonen met een indicator.

• Joodoplossing is een indicator voor zetmeel.

– Joodoplossing is lichtbruin van kleur.

– Met zetmeel kleurt joodoplossing blauwzwart.

Een indicator voor zetmeel is:

1. Joodoplossing
2. Helder kalkwater

2.4 Het verteringsstelsel deel 1:

4 Je kunt de functie van verteringssappen en enzymen noemen.

• Het verteringsstelsel zorgt voor de vertering van voedsel.

– Voedingsstoffen gaan door de wand van de dunne darm naar het bloed.

• Het voedsel gaat langs deze delen van het verteringsstelsel:

– mondholte: kauwen

– slokdarm

– maag: opslagplaats van voedsel

– twaalfvingerige darm

– dunne darm: voedingsstoffen gaan naar het bloed

– dikke darm: water uit het voedsel halen

– endeldarm: opslagplaats van onverteerde resten

– anus

Wat is het doel van spijsvertering?

1. Voedingsstoffen verteren ( kleiner maken) om eventueel opgenomen te worden
2. Voedingstoffen eten
3. Voedingstoffen uitpoepen zodat je schoner bent
4. Om je eten zo goed mogelijk eetbaar te maken zodat je meer energie krijgt.

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goed volgorde.

mond

slokdarm

maag

12-vingerige darm

dunne darm

dikke darm

endeldarm

anus

Wat is de taak van de dikke darm?

1. Het verteren van vezels
2. Het opnemen van voedinstoffen
3. Het onttrekken van vocht uit de onverteerbare resten
4. De ontlasting je lichaam uit laten gaan

2.4 Het verteringsstelsel deel 1

• Verteringsklieren maken verteringssappen.

– Verteringssappen zorgen voor de vertering.

– Enzymen zorgen ervoor dat de vertering sneller gaat.

• Vijf verteringsklieren:

– speekselklieren

– maagsapklieren

– lever

– alvleesklier

– darmsapklieren

Hier worden eiwitten, koolhydraten en vetten verteerd.

Appendix

Hier wordt gal geproduceerd.

Hier wordt een verteringssap gemaakt met enzymen waarmee alleen zetmeel wordt verteerd.

Hier wordt het grootste deel van het water met voedingsstoffen en verteringsproducten in het bloed opgenomen.

2.4 Het verteringsstelsel deel 2

5 Je kunt de delen van een gebit noemen met hun functie.

• Snijtanden en hoektanden: om stukken van het voedsel af te bijten.

• Kiezen:om voedsel fijn te malen.

– Kiezen hebben een knobbelige bovenkant.

• Functie gebit: het voedsel in kleine stukjes verdelen.

– Je kunt het voedsel beter inslikken.

Het gebit bestaat uit verschillende gebitselementen,
we noemen die...

1. Melktanden en blijvende tanden
2. Voortanden en kiezen
3. Kiezen, snijtanden en voortanden
4. Hoektanden, snijtanden en kiezen

Een goed gebit is belangrijk. Dit zorgt namelijk voor ..

1. een betere smaak van voedsel in de mond
2. meer speeksel in de mond zodat het eten beter weggeslikt kan worden
3. goede vermaling van voedsel
4. een goede vertering van zetmeel in de mond

Welk deel van het gebit hoort bij de omschrijving?

Hiermee kun je het voedsel fijnmalen.

1. Hoektanden
2. Snijtanden
3. Kiezen

2.4 Het verteringsstelsel, deel 3

6 Je kunt de bouw en werking van de darmen beschrijven.

• Darmperistaltiek:

– In de wand van de darmen zitten spieren.

– De spieren in de wand van de darmen trekken samen.

– Het voedsel wordt zo door de darmen vervoerd.

– Het voedsel wordt zo gekneed en vermengd met verteringssappen.

• Voedingsvezels zijn delen van planten die je lichaam niet kan verteren.

– Door voedingsvezel verloopt de darmperistaltiek beter.

Horen vezels bij de voedingsstoffen?

1. Ja, door vezels gaan je darmen goed werken
2. Ja, vezels zuiveren je bloed
3. Ja, door vezels gaan je darmen goed werken
4. Nee, vezels worden niet opgenomen in je bloed

2.5 Gezonde voeding

7 Je kunt met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.

• Eet gevarieerd.

– Eet elke dag iets uit elk vak.

• Vijf adviezen:

– Eet veel groente en fruit.

– Gebruik zachte en vloeibare vetten.

– Eet meer plantaardig en minder vlees.

– Eet vooral volkoren.

– Drink dranken zonder suiker.

• Voor producten met veel zout, veel suiker of veel vet geldt: niet te veel en niet te vaak.

Waardoor ontstaan de peristaltische bewegingen van de darmen?

1. Lengtespieren
2. Kringspieren
3. Lengte- en kringspieren

Wat is geen advies van het Voedingscentrum voor gezonde voeding?

1. eet gevarieerd
2. eet niet teveel en beweeg voldoende
3. eet veel groenten, fruit en volkoren brood
4. eet zo weinig mogelijk onverzadigd vet

In de afbeelding zie je de schijf van vijf.
Welk advies heeft vooral betrekking
op vak 2 van de schijf van vijf?

1. Eet gevarieerd
2. Eet niet te veel en beweeg voldoende
3. Eet weinig verzadigd vet
4. Eet veel groente, fruit en volkoren brood

welke zijn allemaal gezonde voeding

1. water, fruit, groente, frisdrank en pizza
2. water, ei, melk, brood, fruit, groente en groente pizza
3. water, peer, mayo, appel, banaan en perzik
4. aardappels, broccoli, kipfilet, water, ei en kalkoen

Tot welk vak van de schijf van vijf hoort rijst?

1. vak groen
2. vak oranje
3. vak roze
4. vak blauw

In welk vak van de schijf van
vijf staat bloemkool?

1. Blauw
2. Roze
3. Geel
4. Groen

Wat is volgens de schijf van vijf
een gezonde maaltijd?

1. Hamlappen, gekookte aardappelen met jus en andijvie
2. Kipfilet, wortelsalade met rozijnen en aardappelpuree uit een pakje
3. Gestoomde makreel, zilvervliesrijst , verse wortelen en doperwten uit blik
4. Witte pasta, sperziebonen met geitenkaas en (conserven) fruitsalade

2.5 Gezonde voeding

• Ga veilig met voedsel om.

– Voedsel kan bederven door bacteriën en schimmels.

– Voedselvergiftiging: een infectie door voedsel dat besmet is met chemische stoffen of ziekteverwekkers.

• Regels voor werken met voedsel:

– Werk met schone handen.

– Laat geen etensresten liggen.

– Maak tussendoor alles goed schoon.

– Bewaar eten in de koeling.

Hoe kun je een voedselvergiftiging krijgen?

1. Door bedorven voedsel te eten
2. Door niet gevarieerd genoeg te eten
3. Door te weinig vitaminen te eten