Gevolgen van de oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Gevolgen van de oorlog

Inhoud

Huiswerk

Opdracht 11 t/m 17

Herhaling

Uitleg

Huiswerk

Huiswerk

11: Willem van Oranje was de leider van de Nederlandse Opstand. Alva moest juist deze opstand zien te stoppen. Ze stonden dus tegenover elkaar in de strijd. 

12 a: In de strijd stonden twee partijen burgers tegen over elkaar: de partij van Willem van Oranje met steun van veel calvinisten en de partij van Alva met steun van veel katholieken. Wanneer groepen burgers onderling met elkaar in strijd zijn, spreken we van een burgeroorlog.

12 b: De aanleiding, want door de tiende penning werd de onvrede van de Nederlanders nog groter. De Nederlandse Opstand werd hierdoor heviger, waardoor een burgeroorlog ontstond.

12 c: Steeds meer mensen kregen te maken met de gevolgen van de burgeroorlog. Hun huizen en boerderijen werden bijvoorbeeld geplunderd en mensen werden onder druk gezet om in de burgeroorlog een kant te kiezen.

Huiswerk

13 a: Plunderen

13 b: Bijvoorbeeld: Nee, de geuzen zagen zichzelf als mensen die streden voor de goede zaak. Ze wilden het protestantse geloof verspreiden en het katholieke bestuur van Filips II en Alva verdrijven.

13 c: Bijvoorbeeld:

- Spreekwolk links: ‘Kijk hoe het tekeer gaat!’

- Spreekwolk midden: ‘We moeten de Spanjaarden verslaan!’

- Spreekwolk rechts: ‘We moeten door de stadsmuren heen!’

- Denkwolk beneden: ‘Waar ben ik aan begonnen?’

13 d: Het was de eerste stad die in handen kwam van de opstandelingen onder leiding van Willem van Oranje.

14 a: De inname van Den Briel zorgde ervoor dat andere steden ook in opstand durfden te komen tegen Filips II. Andere steden werden gedwongen door watergeuzen of fanatieke calvinisten om zich aan te sluiten bij de opstandelingen.

14 b: Alva verwachtte een aanval van Willem van Oranje in het rijkere en machtigere Brabant op belangrijke steden zoals Mechelen, Antwerpen en Brussel. Daarnaast stelde de opstandelingen in militair opzicht weinig voor.

Huiswerk

15 a: De Spanjaarden gebruikten terreur om de opstandelingen zo bang te maken dat ze zich zouden overgeven of hun strijd zouden staken.

15 b: Nee, want waarschijnlijk werden de inwoners van Alkmaar en Leiden alleen maar bozer door het gedrag van de Spanjaarden in Naarden en Haarlem. Hierdoor vochten ze alleen maar harder tegen de Spanjaarden.

15 c: De hertog van Alva probeerde steden als Alkmaar en Leiden in te nemen. Deze Hollandse steden waren echter omgeven door water. De opstandelingen zetten het land rondom de steden onder water door de dijken te breken, waardoor een aanval van dichtbij erg moeilijk werd.

16: A, B en C

Huiswerk

17 a: Bijvoorbeeld: Mensen geloofden dat de koning de macht van God had gekregen om het land te besturen.

17 b: De schrijvers van het Plakkaat vinden dat een vorst moet regeren in het belang van zijn onderdanen. De vorst moet oude rechten respecteren en zijn onderdanen beschermen. De schrijvers vonden het regeren van koning Filips II niet goed voor zijn onderdanen: hij werd gezien als een tiran. Daarom mochten de onderdanen hem afzetten.

17 c: Uit de latere tijd. Hij werd gezien als een wrede heerser die zijn volk slecht behandelde.

17 d: Met het Plakkaat van Verlating werd er voor het eerst gezegd dat de koning er voor zijn onderdanen was. Daarnaast durfden de onderdanen voor het eerst een koning af te zetten. Daarom was er sprake van een keerpunt.

Herhaling

1. Welke reactie had Filips II op de Beeldenstorm en wat voor een impact had dit voor de Nederlanden?
2. Wat voert Alva door wanneer hij in de Nederlanden arriveert en welke gevolgen had dit voor de Nederlanders?
3. Waarom veranderd het conflict in een burgeroorlog?
4. Hoe werden steden veroverd ten tijde van de oorlog?
5. Hoe en waarom vochten de Spanjaarden met terreur?
6. Waarom wordt de 'Unie van Utrecht' gesloten en welk gevolg had dit?
7. Waarom wordt het 'Plakkaat van Verlatighe' getekend en welk gevolg had dit?

Oranje boven

Filips II had door dat hij de oorlog niet zomaar zou winnen. Daarom verklaart hij Willem van Oranje vogelvrij. Met zijn dood zouden de Nederlanders geen leider meer hebben, en misschien wel stoppen met vechten. Een paar aanslagen mislukten. In 1584 weet Balthasar Gerards hem neer te schieten. 

De moord helpt Filips II niet. De provincies vechten alleen maar harder om hun onafhankelijke republiek te verdedigen. 

Vrede?

Na de dood van Willem, was er even geen opvolger. Zijn zoon moest nog geboren worden. Zijn neef: Maurits van Oranje werd het nieuwe gezicht van de Opstand. Maurits is strategisch goed opgeleid en neem verschillende steden over van de Spanjaarden. Na een aantal jaren waarin beide partijen weinig winnen wordt er kort gesproken over vrede. Deze komt er niet, wel komt er een wapenstilstand: Twaalfjarig bestand. Van 1609 tot 1621 wordt er niet gevochten. Spanje kan vechten tegen de Turken,  Nederland kan zich richtten op de VOC.

Twaalfjarig bestand

Tijdens de wapenstilstand krijgen twee prominente leiders in de Nederlanden ruzie met elkaar: Maurits en Johan van Oldenbarnevelt. Maurits wilde veel geld voor het leger, ook al was er een wapenstilstand. Johan wilde geld voor de opbouw van het land en de handel. 

Einde Bestand

Aan het eind van het Bestand was Filips IV (16 jaar) zijn vader opgevolgd. In de Nederlanden nam de zoon van Willem van Oranje (Frederik Hendrik - Stedendwinger) het stokje over. 

De oorlog met Spanje zou 80 jaar duren. Stukken Vlaanderen, Brabant en Limburg werden heen en weer veroverd. Deze stukken Nederland bleven katholiek en wilden niet altijd bij de Nederlanden horen. 

Vrede van Münster

Tot 1641 wordt gevochten zonder te praten. Vanaf nu wordt er gesproken over eventuele vrede. Spanje gaat echter niet akkoord met 2 Nederlandse eisen: de erkenning van Nederland + Nederland laten handelen via de VOC/WIC

Na 7 jaar lang besprekingen te ontbinden, komen beide partijen tot een overeenkomst: De Vrede van Münster. 

Huiswerk

Maak opdracht 18 t/m 22