6.2 De Gouden Eeuw van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Wat weet jij van de Gouden Eeuw?

Leerdoelen

Aan het eind van deze les:
 
(Herhaling) 
- Kan jij benoemen hoe de Republiek ontstond, en 

(Verdieping)
- Kan jij uitleggen waarom de Republiek staatkundig uniek was.

Wat was de religieuze oorzaak van de Opstand in 1568?

De opstand veranderde na deze gebeurtenis in een gevecht voor soevereiniteit.
Welke gebeurtenis was dat?

Opdracht 

Lees paragraaf 6.2 in het VWO-boek en geef antwoord op de volgende vragen.

1. Hoe was de Republiek staatkundig (politiek) opgebouwd?

2. Hoe bijzonder was de Republiek staatkundig in Europa? 

3. Kleefden er ook nadelen aan deze staatsvorm? 

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kun jij:

• aangeven waarom de Republiek aantrekkelijk was voor migranten, maar
• minder aantrekkelijk voor katholieken en
• hoe er een eind kwam aan de Gouden Eeuw. 

Migratie in de Nederlanden

Steden als Amsterdam namen snel in omvang toe. 

Migratie naar de Republiek 

Verschillende migratiestromen kwamen naar de Republiek, bijv.: 

• Economische migranten
• Vooral na 1585, nadat de Spanjaarden Antwerpen veroveren
• Handelaren uit deze stad vestigen zich in Amsterdam. Zij brengen kennis en rijkdom mee. 

Ook kwamen migranten naar de Republiek vanwege de gewetensvrijheid. Werken die bijv. de koning bekritiseerden waren hier toegestaan. 

Ook religieuze vluchtelingen

zich aangetrokken tot de gewetensvrijheid in de Republiek 

Komst van Joden 

De gewetensvrijheid kende ook een keerzijde. Katholieken werden sinds de opstand gezien als 'de vijand'. Het geloof werd getolereerd, zolang zij het geloof niet in het openbaar uitten. Hier een schuilkerk in Amsterdam. 

Gouden Eeuw wordt ook gekenmerkt door een bloei in de kunsten

Jan Steen

Wetenswaardigheden 

1975 - messteken

messteken

Nachtwacht voor en in WO II

'ondergedoken' in: de duinen,

een kasteel en de mijnen

1990: met zwavelzuur bespoten

gered door gedestilleerd water

Niet alles was koek en ei. Er was ook veel interne (politieke) strijd, zoals tussen de machtige Raadspensionaris en de Oranje-stadhouder(s). 

Het twaalfjarig bestand (1609-1621) 

Vrede van Münster (1648): Republiek erkend als soevereine staat. 

Einde Gouden Eeuw 

In 1672 raakte de Republiek met vier landen tegelijk in oorlog: met Frankrijk, Engeland, Munster en Keulen. Het land leek reddeloos verloren. De regering wist niet wat ze moest doen, ze was radeloos. Het volk werd redeloos (zonder verstand) want door deze oorlog lag de handel stil en werden zij steeds armer.

Het Rampjaar
(1672) 

• Engeland, Frankrijk en Duitse staten verklaren de oorlog 
• Door jarenlange bezuinigingen en geen aanvoerder --> 
• Overijssel, Gelderland en Utrecht bezet
• Boze menigte doodt raadspensionaris Johan de Witt en broer Cornelis de Witt. 
• Nieuwe stadhouder, de Republiek overleeft, maar Gouden Eeuw is voorbij.