H5 Flashcards Domein E: Leefomgeving (Printversie)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

5 waterproblemen in Nederland 

en waar komen ze voor?

E1

1. overstroming zee = kustgebied 

2. overstroming vanuit rivier = rivierengebied

3. wateroverlast = steden/dorpen

4. droogte = oost en noord NL

5. Verzilting = langs de kust door zout zeewater dat binnendringt via grondwater of rivieren

Hoe zorgt klimaatverandering voor meer overstromingen en wateroverlast?  

E1

Klimaatverandering

Extreem weer:
- heftigere buien  (wateroverlast)

- langere perioden van droogte

Onregelmatig regiem rivieren:
- verhoogde piekafvoer (overstroming)
- te weinig water  

 

Zeespiegelstijging
de afvoer van rivierwater en het spuien van

water op zee wordt moeilijker als de zee hoger staat.
(overstroming)

 
 

Hoe zorgt de mens voor meer overstromingen 

en wateroverlast? 

E

Mens

verstening / verharding  
Ontbossing 

Vertragingstijd verkort: water snel afgevoerd naar de rivier ipv infiltreren in de grond. 

wateroverlast / overstromingen

 

asfalt, stoeptegels, bestrating

Wanneer zijn de grootste overstromingsrisico's voor NL? 

E1

Combinatie van springtij, noordwesterstorm en verhoogde afvoer van rivier. 

- zee wordt opgestuwd bij de kust
- rivieren kunnen hun water niet kwijt in de zee 
 

Vooral gevaarlijk bij het IJsselmeer en zuidwestelijke Delta

Watekeringen

1) Wat zijn waterkeringen 

2) waarom hebben we ze nodig? 

E1

1)  Dijk, dam, stuw, gemaal, stormvloedkering
  

2) Afsluitbare Waterkeringen  zorgen dat bij extreme omstandigheden overstromingsrisico’s beperkt worden, maar dat rivieren tijdens normale omstandigheden hun water kunnen afvoeren naar zee.     

Ruimte voor de rivier:
1) waarom?
2) wat zijn de maatregelen?  

E2

1) na grote overstromingen bij de rivieren door regen in de jaren 90. Dit plan is bijna afgerond.
  

2) 

Wat is integraal waterbeheer?  

E2

Integraal waterbeleid =  niet alleen op de afvoer en de kwaliteit van het water letten, maar ook op de naaste omgeving en de belangen voor stad en platteland. 

  Combinatie van:

• beschermen tegen overstromingen vanuit rivier/zee
• watervervuiling tegengaan
• verdroging tegengaan
• verzilting tegengaan
• natuur en recreatiegebied 
• landbouw
• bebouwing 

Wat is de drieptrapsstrategie?  

E2

Drietrapsstrategie = handelswijze van overheid

Vasthouden = Als het regent moet het water zoveel mogelijk worden opgevangen in de bodem of door planten

Bergen = Als dat niet meer lukt, kunnen we water tijdelijk opslaan in oppervlakte water (retentiegebied). Dit water kunnen we gebruiken in tijden van droogte 

Afvoeren = Als er geen andere mogelijkheden zijn wordt het water afgevoerd via de rivieren naar de zee. 

spuien

 Wat is het waterbeleid in het IJsselmeergebied?  

E2

Funties IJsselmeer:
 

• Afsluitdijk: bescherming tegen zee 
• water van rivier IJssel opvangen en spuien in de zee
• zoetwatervoorraad in tijden van droogte
   

in toekomst: peil verhogen zodat er meer watervoorraad is + dat als de zeespiegel stijgt nog steeds water van de rivier afgevoerd kan worden. 

 Wat is het waterbeleid in de Zuidwestelijke Delta?  

E2

Funties Zuidwestelijke Delta:
 

• Deltawerken: bescherming tegen zee 
• water van rivier Rijn, Maas en Schelde afvoeren naar zee
• Tijdelijke opvang (Bergingsgebied / Retentiegebied) van rivierwater bij hoog water op zee en piekafvoer rivier (volkerak-zoommeer)

E2

Wat is de 2e Delta Commissie en wat zijn de adviezen? 

• 2e Delta Commissie geeft advies over het waterbeleid. Deze adviezen ijn verwerkt in het Nationaal Waterplan. 
  
  
• Advies van 2008: 
  - meer doen aan waterveiligheid (bijv. kustdijk versterken)
  - peil IJsselmeer verhogen ivm het blijven spuien van rivierwater met verhoogde zeespiegel in de toekomst
  - NL heeft een zoetwatervoorraad nodig
  - Zuid-Westelijke Delta te veel water tijdelijk bergen
  - inspelen op onregelmatig worden van de rivieren 
  
  
• Sinds 2e DC focus op integraal waterbeleid

Wat is de randstad?

E3

Grootste stedelijke gebied van Nederland

Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, met de dorpen en steden die ertussen liggen.

Noordvleugel, Zuidvleugel 

Kenniseconomie en creatieve economie vooral in de stad

Wat is de opbouw van de NLse stad?

E3

1. Historische binnenstad
2. arbeiderswijken
3. portiekwoningen
4. hoogbouw
5. woonerven
6. vinexlocaties

Wat zijn de huidige problemen in de stad?

E3

• Duurzaamheidsproblemen: hitte + wateroverlast
• Leefbaarheid: veiligheid, files, woningtekort
• Werken: genoeg banen 

Wat is de kenniseconomie en de creatieve economie?

E3

Kennis economie = economische groei door kennis en innovatie. (fysieke arbied minder belangrijk) 

Creatieve economie = economische groei door creativiteit (kunst, maar ook vormgeving van games, entertaiment, relcame etc.)  

 Wat is een buurtprofiel?

E4

De kenmerken van een wijk:

• woningkenmerken 
• bewonerskenmerken
• omgevingskenmerken

Hoe bepaal je de leefbaarheid van een wijk?

E4

Wordt bepaald door:

• woningkenmerken
• bewonerskenmerken
• omgeving
• sociale (on)veiligheid
• sociale cohesie
• openbare ruimte 

Wat is het verschil tussen stadsvernieuwing en herstructurering?

E4

Stadsvernieuwing = het fysiek opknappen van de woningen.
Stadsvernieuwing kent drie vormen: saneren, restaureren en renoveren

Herstructurering = het fysiek opknappen van de woningen en de functie veranderen (en daarmee de bevolkingssamenstelling)

Kan leiden tot gentrificatie

Wat is de toekomst van de stad?

E4

1. Sustainable city: groene daken tegen wateroverlast, zonnepanelen voor groene energie, recyclen
   
   
2. Smart city: gebruik data om stad te verbeteren
   
   
3. Creatieve stad: science park: bedrijven in de buurt van universiteit, nadruk ligt op innovatie

Wat is publiek-private samenwerking en waarom is het belangrijk?

E4

Samenwerking tussen overheid, bedrijven, kennisinstellingen en burgers om problemen op te lossen! 

Voordelen:

• kosten delen
• kennis delen
• inspraak in besluitvorming