Ho 2 Stoffen en Materialen

• Science
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 3

Ho 2 Stoffen en Materialen

Gevarensymbolen (pitcogrammen)

• Gevaarlijke stoffen zijn herkenbaar aan gevarensymbolen
  
• Elk gevaar heeft zijn eigen symbool 

Als je werkt met gevaarlijke stoffen moet je jezelf beschermen

Betekenis van dit gevarensymbool?

1. Ontvlambaar
2. Schadelijk
3. Pittig
4. Irriterend

Veiligheidskaarten

Werken met gevaarlijke stoffen

• Moet je vooraf opzoeken wat de risico's zijn. 
• De veiligheidskaarten geven aan wat je moet doen bij een ongeluk. 
• De gevarensymbolen geven de gevaren van een stof aan.

Veiligheidskaart

De veiligheidskaart is een onderdeel van je voorbereiding

Op een veiligheidskaart vul je alle mogelijke risico's in van een chemische stof

Dichtheid 

Dichtheid

Betekenis : Dichtheid is massa in gram van 1 cm3

Grootheid is dichtheid

Eenheid is g/cm3

Drijven / Zinken

Drijven en zinken = dichtheid.

Hogere dichtheid = zinken.

Lagere dichtheid = drijven.

Voorbeeld Klik voor Filmpje

Dichtheid

Dichtheid:

Dichtheid = Het aantal gram van 1 cm³ van een stof

                 

Massa = Volume * Dichtheid

Dichtheid = Massa / Volume

Volume = Massa / Dichtheid

rekenen met dichtheid

• Giovanni heeft 3 dm³ water. Giovanni weegt het water op een weegschaal. Hij leest af dat de massa van het water 3 kg is. Wat is de dichtheid?
• Romano is een koperen halter van 23,5 kg aan het opdrukken. De dichtheid van koper is ongeveer  9 kg/dm³. Wat is het volume van de halter?

De dichtheid van de badeend is ...... dan de dichtheid van water.

1. Groter
2. Kleiner
3. Gelijk

Hoe bepaal je de dichtheid van een stof? (34)
dichtheid =

1. massa x volume
2. volume x massa
3. massa : volume
4. volume : massa

2.3 Faseovergangen

Fasen en faseovergangen

• Zes faseovergangen (verandering van fase)
• Belangrijk: bevriezen is hetzelfde als stollen. Stollen gebruik je alleen bij kaarsvet en bevriezen bij ijs.

Faseovergangen tussen vast en gas:
vast --> gas: vervluchtigen

gas --> vast: rijpen

Fase overgangen

Stoffen kunnen van fase veranderen. Dat noem je een faseovergang.

Elke faseovergang heeft een eigen naam.

Faseovergangen

Faseovergangen

verdampen

Het is handig om vloeistoffen in een afgesloten fles te bewaren anders verdampt het.

Als een vloeistof sneller verdampt dan water noemen we dit vervluchtigen.

Benzine vervluchtigt heel snel in benzinedamp. Je ruikt dit wel maar ziet het niet.

smelten

zuivere stoffen smelten altijd bij dezelfde tempratuur. 

Je noemt dit het smeltpunt van een stof.

Smelten betekend van vast naar vloeibaar.

Omdat dit voor elke zuivere stof altijd dezelfde tempratuur is is dit een stofeigenschap.

kookpunt

Het punt waarbij de vloeistof verdampt naar gasvormig noem je het kookpunt.

Zolang de vloeistof kookt, blijft de temperatuur constant ‘op het kookpunt’.

luchtdruk VS. kookpunt

De hoogte van het kookpunt is afhankelijk van de luchtdruk. 

Hoe hoger de luchtdruk, des te hoger het kookpunt. 

Dat komt doordat er zich minder gemakkelijk dampbellen vormen als de druk op de vloeistof groter is.

2.4 Een Verkenning van Chemische Reacties en Materialen

Natuurkundige reacties en scheikundige reacties

Natuurkunde en scheikunde hebben veel overlappingen.

Beide onderzoeken stoffen.

Bij natuurkunde is de reactie makkelijk omkeerbaar en de stof verandert niet.

Bij scheikunde is de reactie niet omkeerbaar en de stof verandert.

Reactie schema

reactie schema's

Wat was hier de chemische reactie?

Chemische reactie of faseovergang?

Als na het afkoelen van de stof dezelfde stofeigenschappen aanwezig zijn als voor het verwarmen van de stof, is het een natuurkundig proces. 

Chemische reactie

Geen chemische reactie

van fase veranderen

Verbranden

scheidingsmethode

Wat is geen reactieverschijnsel?

1. warmte
2. verdampen
3. geur
4. licht

1. Wel een chemische reactie

2. Geen chemische reactie

Roesten van IJzer

Klik voor filmpje

Het roesten van ijzer is

1. een chemische reactie.
2. geen chemische reactie.

Roest heeft de formule
Leg uit of roest een oxide is.

Fe​2​​O​3​​

1. Nee, want het is niet verbrand
2. Nee, want er zitten 2 Fe in
3. Ja, want er zitten 3 O in
4. Ja, want er zit 1 ander soort atoom in.

Wat is roesten

1. Aantasting van een metaal door vocht
2. Aantasting van ijzer en staal door zuurstof
3. Aantasting van een metaal door een zuur
4. Aantasting van ijzer en staal door een oxide

Productieproces

Productieproces katoenen T-shirt.

T-shirt

ruwe katoen

water en zeep

zeepwater

Textiel verzorgen

Materialen

De basismaterialen waar textiel van gemaakt is zijn grondstoffen.

Twee soorten grondstoffen:

1. Natuurlijke grondstoffen= grondstoffen die in de natuur worden aangetroffen

• plantaardige grondstoffen
• dierlijke grondstoffen
  
  

2. kunstmatige (=synthetische grondstoffen)= grondstoffen die in een fabriek worden gemaakt

• half synthetisch
• synthetisch

Galvaniseren 

voorzien van 

laagje zink.

metalen beschermen tegen corrosie

IJzer wordt corrosiebestedig gemaakt door bijvoorbeeld het verven, galvaniseren of verzinken van ijzer.

metalen beschermen= voorkomen dat er zuurstof (of andere stoffen) bijkomen

  door:

-verven

-invetten

-vertinnen

-verzinken/galvaniseren

-verchromen

-emailleren

actieve corrosiebescherming

bedekken met een laagje ander metaal (galvaniseren):

- dat met een oxidelaagje wel goed afsluit

- dat minder edel is (opofferingsmetaal)

Sieraden Galvaniseren

2.5 Afvalbeheer en Duurzaamheid

Leerdoelen

Begrip van Afval & Hergebruik:

1. Leerlingen begrijpen het verschil tussen recycling en hergebruik, kunnen de voordelen van recycling benoemen, en maken onderscheid aan de hand van concrete voorbeelden.
   
2. Leerlingen kunnen verschillende afvalbegrippen matchen met hun betekenissen en begrijpen wat restafval is, terwijl ze andere soorten afval opnoemen.
   

Afvalverwerking & Milieueffecten:

1. Leerlingen kennen de verschillende verwerkingsmethoden voor specifieke soorten afval, het belang van correcte afvalverwerking, en kunnen voorbeelden geven van de consequenties van incorrecte afvalverwerking.
   
2. Leerlingen begrijpen wat afvallozing is, de milieueffecten ervan, en kennen de term 'Plastic Soup' met de bijbehorende gevolgen.

Recycling vs Hergebruik I

Recycling:

Recycling is het proces waarbij afvalmaterialen worden verwerkt tot nieuwe producten om de consumptie van nieuwe grondstoffen te verminderen. 

Recycling vs Hergebruik II

Hergebruik:

Hergebruik betreft het opnieuw gebruiken van producten in hun oorspronkelijke vorm, zonder ze te veranderen of te vernietigen. Door producten opnieuw te gebruiken, wordt de levensduur ervan verlengd en wordt de noodzaak voor de productie van nieuwe producten verminderd.

Afvalbegrippen I

Restafval: Afval dat overblijft nadat al het recyclebare materiaal is gescheiden 

GFT (Groente, Fruit en Tuinafval): Organisch afval dat kan worden gecomposteerd

Afvalbegrippen II

PMD (Plastic verpakkingen, Metalen verpakkingen en Drankkartons): Specifieke materialen die samen ingezameld worden vanwege hun recyclebare aard.

Chemisch Afval: Afval dat schadelijke stoffen bevat die een risico kunnen vormen voor mens en milieu.

Afvallozing en Milieueffecten I

Watervervuiling: Chemicaliën en afvalstoffen in het water kunnen schadelijk zijn voor aquatisch leven en de waterkwaliteit verslechteren.

Bodemverontreiniging: Schadelijke stoffen in de grond kunnen gewassen en het grondwater aantasten.

Luchtvervuiling: Bij het verbranden van afval kunnen giftige stoffen vrijkomen die de luchtkwaliteit verminderen.

Schade aan biodiversiteit: Vervuiling kan leiden tot de dood van dieren en planten, waardoor ecosystemen uit balans raken.

Afvallozing en Milieueffecten II

Gevolgen voor de mens:

• Onveilig drinkwater door verontreiniging.
  
• Gezondheidsproblemen door inademing van vervuilde lucht.
  
• Verminderde voedselkwaliteit door vervuilde landbouwgronden.