H7.4 Veranderende ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Thema 7 Ecologie en milieu

7.4 Veranderende ecosystemen

Lezen blz. 146 - 151

Keuze 1: Meedoen met uitleg meneer Floor

Na de uitleg nog tijd om te werken aan het huiswerk

Keuze 2: Zelfstandig aan de leerdoelen van 7.4 werken.

Optie 1: Samenvatting van 7.4

Optie 2: Opdracht 25 t/m 30 van 7.4

Aan het eind van de les moet je kunnen laten zien dat je één van de opties serieus hebt uitgevoerd! 

Heb je dat niet dan verspeel je jouw recht om te kiezen in de volgende lessen en verwacht ik dat je het volgende les alsnog af hebt.

Leerdoelen

1. Je kunt enkele ecosystemen beschrijven aan de hand van kenmerkende soorten
2. Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven
3. Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren

Successie

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniersoorten zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniersoorten. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus, waardoor de omstandigheden sterk verbeterd zijn. Hierdoor kunnen grotere planten op deze plek groeien, grotere dieren zich hier vestigen en het pionierecosysteem gaat over in een ander ecosysteem. Dit maakt de omstandigheden nóg gematigder, zodat weer andere planten en dieren zich hier vestigen.

Climaxstadium

Laatste stadium: climaxstadium: grote biodiversiteit, weinig schommeling in omstandigheden, veel soorten, kleine aantallen per soort.

eerste pioniersplanten

grotere pioniersplanten volgen

grotere planten, dieren

climaxstadium

Successie

Levensgemeenschappen volgen elkaar op. Tot een stabiel ecosysteem ontstaat: climaxecosysteem.

Pioniersecosysteem: eerste organismen die zich vestigen.

Subclimax: ecosysteem in een successiereeks instantgehouden door mensen.

Voorbeelden:

strand -> duinen -> bos

zand -> heide -> bos

plas -> veen/moeras -> bos

rots onder water -> koraalrif

kale grond -> steppe/prairie -> (regen)woud

veel lichte zaden

Pionierecosysteem

weinig, maar grote zaden

Climaxstadium

Modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid maken.
• In kaart brengen van alle factoren en hun invloed op elkaar
• Met computer kun je dan simuleren wat de gevolgen zijn als een factor veranderd in het ecosysteem.

Evenwichtsituaties

Voorbeeld: Konijnen eten grassen en andere kleine planten. Als de kleine planten niet worden gegeten verdringen ze de grassen en komt er ruimte voor grotere houtachtige planten. Konijnen eten geen houtachtige planten.

Wat gebeurt er bij een lage dichtheid aan konijnen.

1. Veel gras
2. Weinig gras
3. evenveel
4. Verandert niet

2 mogelijke evenwichtsituaties

Dus bij weinig konijnen weinig gras en bij veel konijnen veel gras. Dit is in beide situaties in evenwicht.
Instabiel bij een epidemie: populatie konijnen neemt sterk af > houtachtige planten groeien en verdringen de grassen >  geen voedsel voor konijnen, want die kunnen de houtachtige planten niet verteren > populatie planten zal niet meer hetzelfde zijn als voor de epidemie.

Bij wat voor ecosysteem horen de volgende kenmerken: eenvoudig voedselweb, kleine biodiversiteit, open kringlopen en productie is groter dan afbraak?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

In welk ecosysteem blijft de biomassa gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

humusarme bodem
(organische stoffen e.d.)

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar verwacht je meer biodiversiteit?

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

https:

Wat was je procentuele score?

Huiswerk

Maak opdracht 25 t/m 30