Teamtraining Digitale Geletterdheid - Structureel inbedden

• ICT-basisvaardigheden
• HBO
• Studiejaar 1-4

Deze teamtraining kun je gebruiken als leidraad om te kijken hoe je digitale geletterdheid structureel wilt implementeren.

Aan het einde van deze sessie:

- Weten hoe we digitale geletterdheid willen implementeren.

- Hebben we een beeld van de voor- en nadelen voor het kiezen van een bestaande leerlijn of het zelf ontwikkelen van een leerlijn.

Digitale Geletterdheid

Niveau

Structureel inbedden

Let op

Let op: Deze teamtraining is geschikt voor scholen/teams fase 1 en 2 voorbij zijn. Je hebt een visie, je hebt onderzoek gedaan en je bent al klein gestart. 

Wat gaan we vandaag doen?

Inventariseren)
Klein beginnen)

Kaders creëren & inbedden

Verdiepen en integreren)

(Fase 1

(Fase 2

Fase 3

(Fase 4 

Fase 1 en 2 zitten in de vorige teamtraining. Fase 4 zit in de volgende teamtraining.

De fasering in deze teamtraining is één route en niet dé route. Het is dus geen recept voor succes, maar eerder een mogelijke aanpak.

Let op

3 min

Leerlingen die zelfstandig en creatief kunnen werken met de enorme rijkdom en uitdagingen die de digitale wereld ze te bieden heeft: dat is waar digitale geletterdheid over gaat.

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

In deze fase onderzoek je samen waar je op dit moment staat. Vragen die je jezelf kunt stellen zijn:

- Wat doen we al?

- Welke basis hebben we?

- Waar willen we naartoe?

Deze fase draait om klein beginnen. Een belangrijke voorwaarde om klein te beginnen is dat je wel moet weten waar je staat. 

In deze fase maak je een start met de visie vertalen naar de praktijk. Het vertrekpunt hierbij is dat je kunt doorontwikkelen op de basis die al op school is gelegd. 

Dit is het moment om echt serieus te kijken hoe digitale geletterdheid echt ingebed kan worden in de school.

In deze fase kijk je naar de leerdoelen en sluit je aan bij bestaande leerlijnen of ga je zelf een leerlijn ontwikkelen voor bijv. ICT-basisvaardigheden, mediawijsheid, informatievaardigheden en computational thinking.

In fase 4 gaat het om de ontwikkeling van een aangepaste of complete leerlijn en het leggen van verbanden tussen verschillende vakken. 

En vergeet in deze fase zeker niet om te evalueren en zo nodig bij te stellen.

Titel: Integratie digitale geletterdheid

Bron: Kennisnet

Link:https://www.kennisnet.nl/publicaties/werken-aan-digitale-geletterdheid-van-visie-naar-praktijk/

Waar vind jij dat jullie als school staan?

14

Geeft elke docent aan dat jullie in fase 1 of 2 zitten en ben je het daar ook mee eens? 

Ga dan naar de teamtraining: Teamtraining Digitale Geletterdheid - Integratie fase 1 en 2

Actie!

3...2...1...

Hoe wil je digitale geletterdheid structureel implementeren bij jullie op school? En wat komt daar bij kijken?

Fase 3: Structurele implementatie

Vragen als leidraad

Deze vragen kunnen als leidraad dienen:

- Hoe wil je digitale geletterdheid structureel implementeren? Als een apart vak of ga je het onderbrengen bij bestaande vakken? Of een combinatie?

- Ga je zelf een leerlijn ontwikkelen of aansluiten bij een leerlijn? 

- Wat vind je belangrijk bij het structureel implementeren van digitae geletterdheid?

- Hebben onze docenten voldoende kennis en vaardigheden om structureel aan de slag te gaan met digitale geletterdheid?

Stand van zaken op school in Fase 3

De stand van zaken op school is als volgt:

• De school heeft een goed beeld bij wat digitale geletterdheid inhoudt.
• Er is een visie ontwikkeld op digitale geletterdheid. Deze wordt meer en meer zichtbaar in het alledaagse handelen van leraren en leerlingen.
• Er is draagvlak bij het lerarenteam om digitale geletterdheid naar een volgend niveau te brengen.
• De school weet welke accenten binnen digitale geletterdheid worden gelegd en wat prioriteit krijgt, bijvoorbeeld passend bij het profiel van de school.
• De basis is op orde, maar is ook bewust onbewkaam.

Bron stand van zaken: Kennisnet handboek digitale geletterdheid 2021/2022

3 min

Het moment is daar om duidelijke kaders te creëren en echt na te denken over hoe jullie digitale geletterdheid structureel willen implementeren op school. En dat kan op verschillende manieren. 

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

Leerlijn: Digitale geletterdheid als apart vak	Leerlijn: Combinatie apart vak en onderbrengen bij bestaande vakken.	Leerlijn: Onderdelen Digitale geletterdheid onderbrengen bij bestaande vakken.
In deze optie wordt digitale geletterdheid een apart vak op de lestabel. Voorbeeld: 1 uur per week krijgen leerlingen les over digitale geletterdheid.	Voorbeeld: ICT komt in elk vak instrumenteel terug en mediawijsheid en informatievaardigheden worden ondergebracht bij NL, maar computational thinking wordt als apart vak (blok) gegeven.	Voorbeeld: Informatievaardigheden bij Nederlands, mediawijsheid bij geschiedenis en ICT-Basisvaardigheden bij de mentorles. Computational Thinking bij wiskunde of mens & natuur.

Titel: Integratie digitale geletterdheid

Bron: Kennisnet

Link:https://www.kennisnet.nl/publicaties/werken-aan-digitale-geletterdheid-van-visie-naar-praktijk/

Wat past het beste bij jullie op school?

Apart vak

Combinatie

Onderdelen onderbrengen bij bestaande vakken

Anders...

5 min

Neem een kijkje hoe andere scholen digitale geletterdheid integreren en of ze zijn aangesloten bij een bestaande leerlijn of zelf een leerlijn zijn gaan ontwikkelen.

Formatief toetsen

Bekijk hoe andere scholen dit doen?

VO: DG op het 's Gravendreef

Gestart in: Schooljaar 2018/2019

Hoe gestart?: Projectweek ICT-basisvaardigheden klas 1 + Projectweek programmeren klas 2

Hoe geïntegreerd?: Apart vak onderbouw + projectmatig 

Bestaande leerlijn of zelf ontwikkelen: Bestaande leerlijn Schoolblocks

Waar staat de school?: Fase 3: Doorlopende leerlijn onderbouw in samenwerking met Schoolblocks

Volgende stap: Fase 4 - Verdiepen --> Er wordt nu onderzoek gedaan hoe digitale geletterdheid geïntegreerd kan worden in de bovenbouw bij bestaande vakken. 

PO/VO: Doorlopende leerlijn zelf ontwikkelen met de Scrum methode

PO: Het beschavingsspel, digitale geletterdheid en onderzoekend leren.

Bekijk ook hoe het Deltion College Digitale geletterdheid als keuzedeel heeft neergezet: https://youtu.be/cqIlaOShqmc

3 min

Of je er nu voor kiest om digitale geletterdheid als apart vak neer te zetten of onder te brengen bij bestaande vakken of een combinatie ervan. 

Je zult hiervoor gedegen materiaal nodig hebben. Er zijn verschillende partijen die leerlijnen hebben ontwikkeld waar je bij kunt aansluiten, maar je kunt ook besluiten om zelf een leerlijn te ontwikkelen.

Theorie lezen

Theorie lezen

Theorie lezen

Leerlijn voor één component	Leerlijn alle componenten Digitale geletterdheid	Zelf een leerlijn ontwikkelen
- Hour of Code: Computational Thinking - Digital Skills for Kids: ICT basisvaardigheden (PO)	- CodeSkillz (PO/VO) - Schoolblocks (PO/VO) - Instruct (VO) - Basicly (PO/VO) - Stichting Future NL (PO/VO)	Neem de kerndoelen van het SLO als basis en bouw zelf het materiaal en de lessen.

Let op: Er zijn nog meer partijen die lesmateriaal aanbieden. 

Kerndoelen SLO: https://www.slo.nl/vakportalen/vakportaal-digitale-geletterdheid/leerlijnen-digitale-geletterdheid/

Uitwisselen

- Schrijf 2 voordelen op van aansluiten bij een bestaande leerlijn.

- Schrijf 2 voordelen op van het zelf ontwikkelen van een leerlijn.

- Schrijf 2 nadelen op van aansluiten bij een bestaande leerlijn.

- Schrijf 2 nadelen op van het zelf ontwikkelen van een leerlijn.

Waar gaat op dit moment jouw voorkeur naar uit?

Leerlijn voor één component (bijv. ICT-basis)

Bestaande leerlijn digitale geletterdheid

Zelf een leerlijn ontwikkelen

De tekentafel

Voordat je goed kunt bepalen of je wilt aansluiten bij een bestaande leerlijn of zelf een leerlijn wilt ontwikkelen is het belangrijk om een checklist te maken. Wat vinden jullie belangrijk, zodat je een betere afweging kunt maken. 

Inhoud

Opbouw en structuur

Voor de leerling

Voor de docent

Differentiatie

Overige criteria

Hoe werkt dit?

Schrijf op wat je belangrijk vindt als jullie echt met een leerlijn voor digitale geletterdheid gaan werken. 

Na het opschrijven van antwoorden kan diegene die de LessonUp is gestart op antwoorden sluiten klikken. Daarna kan diegene de antwoorden slepen naar het juiste vak. 

Zo krijg je snel een beeld wat jullie als team belangrijk vinden.

Op het digibord kun je antwoorden slepen naar het juiste vak. Hiervoor moet je als 'docent' eerst drukken op 'sluit antwoorden.' Daarna kun je antwoorden slepen.

Dit kun je natuurlijk ook op papier doen. 

Nu je hebt bepaald wat jullie belangrijk vinden kun je opnieuw beoordelen. Waar gaat nu jouw voorkeur naar uit?

Leerlijn voor één component (bijv. ICT-basis)

Leerlijn alle componenten digitale geletterdheid

Zelf een leerlijn ontwikkelen

Voorbeeld checklist: Methode DG

Ga door naar de volgende slide als jullie zelf een leerlijn gaan ontwikkelen.

Ga je met een bestaande doorlopende leerlijn werken dan kun je kiezen uit verschillende methodes. Vaak heeft een methode een eigen invalshoek. 

De checklist rechts kan een start zijn om verschillende methodes met elkaar te vergelijken.

Binnen de checklist kun je ook eigen criteria erbij zetten of bepaalde criteria zwaarder laten wegen.

Klik hier om pdf te downloaden.

PDF: Methode check

https://drive.google.com/file/d/1tro_N8DzI5BueAmYgcmXsIVnPDng_31i/view?usp=sharing

Voorbeeld checklist: Eigen Leerlijn DG

Wil je zelf een doorlopende leerlijn ontwikkelen? 

De checklist rechts kan een start zijn om te kijken of dit past bij de school. Er zijn namelijk veel aspecten waar je rekening mee dient te houden voor een succesvolle ontwikkeling. 

Binnen de checklist kun je ook eigen criteria erbij zetten of bepaalde criteria zwaarder laten wegen.

Klik hier om pdf te downloaden.

PDF: leerlijn check

https://drive.google.com/file/d/1SyrHtv772kV8ZWOP9sVsVYXMou5jm8bM/view?usp=sharing

3 min

Digitale geletterdheid inbedden in het curriculum vraagt ook veel van de docent. 

Natuurlijk hoeft niet elke docent een expert in elk gebied te zijn, maar je wilt als docent wel een bepaald niveau aan digitale vaardigheden hebben. 

Dit hoef je niet helemaal alleen te doen. Juist de vorm waarin je samenwerkt en leert van elkaar zorgt ervoor dat de kennis en kunde duurzaam in je organisatie blijft en je niet afhankelijk bent van één of twee personen bent. 

Dit kun je op verschillende manieren aanpakken. Bekijk hiervoor de teamtraining: Digitale geletterdheid en de docent.

Theorie lezen

Theorie lezen

Digitale geletterdheid en de docent

Zijn jullie als docenteamteam klaar om structureel met digitale geletterdheid te starten of moeten er nog stappen in de kennis en kunde worden gemaakt?

Wij zijn er helemaal klaar voor.

Een beetje extra kennis en kunde kan geen kwaad.

We zijn hier nog helemaal niet klaar voor.

2 min

Op de vorige slides heb je onderzocht hoe jullie digitale geletterdheid kunnen structureel kunnen implementeren bij jullie op school. Als het goed is heb je onderzocht:

• Hoe je digitale geletterdheid structureel wilt implementeren op school? 
• Of je zelf een leerlijn wilt ontwikkelen of wilt aansluiten bij een doorlopende leerlijn die al gemaakt is? 
• Of er nog wat moet gebeuren op het gebied van docentenprofessionalisering?  

Formatief toetsen

Afronding Fase 3

Schrijf hier 3 concrete acties op die jullie gaan ondernemen om digitale geletterdheid structureel te inbedden.

Reflecteer

Reflecteer op de teamtraining. 

- Fase 3: Kunnen we digitale geletterdheid nu structureel inbedden?

3 min

In deze teamtraining hebben jullie je gefocust op fase 3: Kaders creeren en inbedden. Dit duurt best een tijd om dit goed neer te zetten. 

Na fase 3 ga je verdiepen en integreren. Hier hebben we ook een teamtraining voor. 

Theorie lezen

Theorie lezen

Vooruitkijken

In fase 4 gaat het om de ontwikkeling van een aangepaste of complete leerlijn en het leggen van verbanden tussen verschillende vakken. 

En vergeet in deze fase zeker niet om te evalueren en zo nodig bij te stellen.

Titel: Integratie digitale geletterdheid

Bron: Kennisnet

Link:https://www.kennisnet.nl/publicaties/werken-aan-digitale-geletterdheid-van-visie-naar-praktijk/

3 min

In Fase 4 is de stand van zaken op uw school als volgt: 

Theorie lezen

Theorie lezen

Vooruitkijken

Leermiddelen

De school werkt met leermiddelen die digitale geletterdheid

ondersteunen en stimuleren.

Integraal aandacht

De school besteedt integraal aandacht aan digitale geletterdheid,

dus niet alleen projectmatig of alleen voor een selecte groep leerlingen, maar voor iedereen en binnen de bestaande vakken. Digitale geletterdheid in alle leergebieden integreren hoeft geen doel op zich te zijn, alleen waar het passend is. Integratie hoeft niet in elk leergebied een meerwaarde te hebben. Hoe dan ook zijn er flinke stappen gezet.

Volgen leerlingen

De school is in staat de digitale vaardigheden van de leerlingen te

volgen en in kaart te brengen.

Digivaardige docenten

De leraren zijn vaardig genoeg om hun leerlingen adequaat te scholen en te begeleiden in digitale geletterdheid. Dat wil niet zeggen dat leraren digitale alleskunners moeten zijn, maar wel dat ze in staat zijn om zo nodig hulp in te schakelen, bijvoorbeeld via het netwerk van de school of via het eigen netwerk van collega’s in het land.

LOS stakeholders

Het schoolklimaat is zodanig dat (positieve en constructieve)

gesprekken over digitale media de normaalste zaak van de wereld

zijn: met de leerlingen, met de ouders en tussen de leraren

onderling. De school stimuleert dit ook actief.

Flexibiliteit

Er is een flexibele organisatie, een flexibel curriculum en een

flexibel team. De digitale wereld verandert immers razendsnel,

waardoor u voortdurend moet kunnen bijsturen om bij te blijven.

Zorg wel voor een fundament in uw curriculum waarop u kunt

terugvallen. Dit fundament stelt u ook in staat flexibel en adequaat

te reageren op onverwachte maatschappelijke ontwikkelingen.

Titel: Integratie digitale geletterdheid

Bron: Kennisnet

Link:https://www.kennisnet.nl/publicaties/werken-aan-digitale-geletterdheid-van-visie-naar-praktijk/