Zorgethiek

• Biologie / Verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Zorgethiek 

Lieke Bokma

Leerdoelen

Aan het einde van de les... 

Kun je beschrijven wat zorgethiek inhoud;

kun je vertellen hoe zorgethiek is ontstaan;

kun je het verschil benoemen tussen medische- en zorgethiek;

kun je de begrippen hermeneutische- en narratieve ethiek uitleggen;

Kun je de relatie beschrijven tussen beroepsethiek en zorgethiek. 

Groepsgesprek

Ga met een groepje van vier in gesprek over de casus die bij deze ethiek hoort. Hoe zouden jullie deze casus aanpakken? Kijk nog niet naar de uitleg over zorgethiek! 

Denk ook aan vragen als: 

- Zou je de man willen ompraten om toch zorg te accepteren?

-Welke hulp zouden jullie de man willen aanbieden? 

- Wat zouden jullie doen als jullie de dochter waren van deze mensen?

Wat is zorgethiek?

Zorgethiek is een politiek-ethische stroming die zich bezighoudt met het begrijpen van hoe zorg in elkaar zit. Zorgethiek wordt vooral aangehangen door verpleegkundigen in de zorg. De onderlinge relaties en afhankelijkheden tussen mensen centraal. De zorgethiek wordt daarom ook wel dialoogethiek genoemd. Gillian is een van de grondleggers van de zorgethiek. Hij zegt dat alle mensen verantwoordelijkheden hebben in bepaalde situaties. Neem een voorbeeld van een dement iemand die niet meer wil eten. Het is in de zorgethiek een morele plicht om met diegene in gesprek te gaan. 

Heb jij in je stage al te maken gehad met de zorgethiek? Zo ja, geef een voorbeeld.

Hoe is zorgethiek ontstaan?

De zorgethiek is een vrij jonge ethiek, omdat deze in de jaren tachtig van de vorige eeuw is opgekomen vanuit de feministische ethiek. Er begon in die tijd meer aandacht te ontstaan voor zorg als structuur binnen gemeenschappen. Sinds die tijd voeren verschillende stromingen en disciplines een interdisciplinair gesprek, waaronder filosofie, ethiek, sociale wetenschappen, politieke en beleidswetenschappen en verpleegwetenschappen.

Het concept zorgen wordt breed opgevat: zorgen is een sociale praktijk, en als je goed kijkt, gebeurt het óveral in de samenleving.

Wat is het verschil tussen medische- en zorgethiek?

De zorgethiek zegt dat je niet altijd rationele afweging kunt maken. De zorgethiek gaat op sommige punten tegen de medische ethiek in. Een voorbeeld hiervan is: iemand die niet meer wil eten heeft het recht om te stoppen met eten. De medische ethiek zou uitgaan van de autonomie van een patiënt en hier akkoord mee gaan, maar de zorgethiek zou hier niet direct mee akkoord gaan. Iemand uit de zorgethiek zou in gesprek gaan met de patiënt. Wat zijn je wensen, verlangens, contacten, reacties. Zorg voor de persoon staat centraal. 

Zorgethiek in de praktijk

Zorgethiek draait om het oplossen van ethische problemen in de praktijk. Communicatie is van belang, omdat er bij zorgethiek geen vaste regels zijn over hoe iemand moet handelen in een bepaalde situaties. Daarnaast zijn er ook geen abstracte regels en is de juiste houding van verantwoordelijken van belang. Zorgethiek in de praktijk is dus vooral communicatie tussen patiënt en de zorgverlener. 

Weet jij een ander voorbeeld waarin je het verschil kunt zien tussen medische- en zorgethiek?

Herhaling groepsgesprek

In het begin van de les hebben jullie al gesproken over de casus die bij deze ethiek hoort. Hoe zouden jullie de casus aanpakken aan de hand van zorgethiek? Wat zijn de verschillen tussen je eigen handelen en dat van de zorgethiek?

Denk ook aan vragen als: 

- Zou je de man willen ompraten om toch zorg te accepteren?

-Welke hulp zouden jullie de man willen aanbieden? 

- Wat zouden jullie doen als jullie de dochter waren van deze mensen?

Denk je dat je hermeneutsche ethiek snapt?

Ja

Deels

Nee

Hermeneutische ethiek

De hermeneutische ethiek is de ethiek van de morele waarde. 

Narretieve ethiek

De narratieve ethiek is een verhalende ethiek vanuit het levensverhaal van de patiënt. 

Relatie beroepsethiek en zorgethiek

Voor studenten verpleegkunde is het van belang om de relatie tussen beroepsethiek en zorgethiek te kennen. In de praktijk zal je namelijk vaak met patiënten in gesprek gaan over geluk en het leven. Communicatie staat zowel in de beroepsethiek als in de zorgethiek centraal. Daarnaast speelt ook de relatie met de patiënt een belangrijke rol. Voor toekomstige verpleegkundigen is het goed om te weten dat communicatie en de relatie met de patiënt belangrijk zijn. 

Aan de slag met zorgethiek

De doktersassistente prikt bloed bij een oudere. De doktersassistente kan de bloedvaten niet vinden en de oudere wordt angstig en probeert zich te verzetten. De dokter zegt dat hij de bloeduitslag nodig heeft. Wat nu? 

Leerdoelen

Aan het einde van de les ... 

Kun je beschrijven wat zorgethiek inhoud;

kun je vertellen hoe zorgethiek is ontstaan;

kun je het verschil benoemen tussen medische- en zorgethiek;

kun je de begrippen hermeneutische- en narratieve ethiek uitleggen;

Kun je de relatie beschrijven tussen beroepsethiek en zorgethiek. 

Denk je dat je de leerdoelen hebt gehaald?

Ja

Deels

Nee