3.2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Het bestuur van de stadstaat

Leerdoelen:

• Je leert hoe onderdanen werden bestuurd in een monarchie en een aristocratie.
• Je leert de kenmerken van het bestuur van een tiran 
• Je leert hoe Atheense burgers zichzelf bestuurden

Kenmerkend aspect : Burgerschap en wetenschappelijk denken in de Griekse stadstaat

In Sparta was het dagelijks leven anders. Wat past niet bij Sparta?

1. Vrouwen hadden nog minder rechten dan in Athene
2. Alles in de samenleving gefocust op oorlogvoering
3. In Sparta werden jongens vanaf 7 opgeleid tot militair
4. Spartaanse meisjes werden door hun moeder opgevoed

Waarom hadden de Grieken kolonies?

1. Ze wilden hun cultuur verspreiden.
2. In Griekenland was te weinig landbouwgrond. Mensen gingen daarom in andere gebieden wonen.
3. Hoe meer land, hoe meer macht. Ze wilden dus machtiger worden.
4. Ze wilden dat iedereen democratisch werd. Gebieden waarin de mensen dat niet wilden, werden voor straf veroverd.

De Grieken voelden zich één volk. Dat kwam echter beslist niet door

1. de gemeenschappelijke taal
2. Homerus’ heldendichten
3. staatkundige stabiliteit
4. dezelfde godsdienst

13. Bij welk begrip past deze afbeelding het best? (noteer alleen het begrip, geen uitleg)

Waarom hebben we het over 'de Griekse wereld' en niet over 'Griekenland' als we het over de Griekse oudheid hebben?

1. Niet iedereen in de Griekse wereld was Grieks
2. De Griekse wereld was in de oudheid niet één land
3. De Griekse wereld toen was groter dan Griekenland nu
4. Niet iedereen in de Griekse wereld sprak toen Grieks

Monarchie 

• \

• Koning en erfopvolging
• Alleenheerschappij
• Raad van ouderling geven advies

Tirannie

• Alle macht bij een persoon
• Verkregen door anderen uit te schakelen (staatsgreep)
• goede en slechte tirannen.

Aristocratie

• regering van de 'besten'  (rijksten)
• Kleine groep machthebbers
• bevoorrecht door afkomst en aanzien
• Uit adelijke families

De Atheense 

democratie

• In Athene was het volk de baas. 
• Filosofen Plato en Socrates tegenstanders --> waarom?
• Er werd gestemd over belangrijke beslissingen.
• Dat was niet altijd zo geweest --> Clesthenes introduceerde democratie

Democratie?!

• Niet helemaal...
• ...alleen mannelijke burgers (ongeveer 16% van de bevolking) 
• Vrouwen, slaven en vreemdelingen mochten niet meepraten.

Sparta

• ook een volksvertegenwoordiging, maar minder macht dan in Athene
• raad van 30 oude wijze mannen
•  2 koningen: legeraanvoerders bij oorlog
• 5 opzichters uit angst voor Tiran

Wie mochten meebeslissen in de Atheense democratie? 

1. slaven
2. vreemdelingen
3. vrouwen
4. mannen

Ik ben de heerser in deze polis omdat mijn vader dat ook was 

In deze polis nemen we de beslissingen met alle burgers samen

Ik weet wat het beste is voor deze polis. Goed dat ik hier de macht heb gegrepen! 

Laat dat besturen maar aan ons over. Wij hebben er verstand van en er de tijd voor 

Monarchie

Aristocratie

Tirannie

Democratie

Polis Athene

Niet in de polis Athene

Monarchie

Tiran

Democratie

Schervengericht

Aristocratie

Volksvergadering

Tirannie

Democratie

Monarchie

Aristocratie

Bij welke bestuursvorm past de volgende uitspraak:

‘Laat alles maar aan ons over. Wij hebben er verstand van en de tijd en het geld voor.’

1. Democratie
2. Monarchie
3. Tirannie
4. Oligarchie

Weektaak 

Zie bord of its learning