Epistemologie - 8. Kant
Het is en blijft een schandaal voor de filosofie en de menselijke rede in het algemeen
dat we het bestaan van de dingen buiten ons,
(die ons al het materiaal voor kennis aan de hand doen, zelfs voor onze innerlijke zintuiglijkheid)
louter op grond van geloof moeten aannemen,
en dat we niet in staat zijn een bevredigend bewijs voor dat bestaan te leveren
als iemand op het idee komt het in twijfel te trekken.
Immanuel Kant - Kritiek van de zuivere rede
1 / 16
volgende
Slide 1: Tekstslide
FilosofieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
In deze les zitten 16 slides, met tekstslides.
Lesduur is: 50 minOnderdelen in deze les
Het is en blijft een schandaal voor de filosofie en de menselijke rede in het algemeen
dat we het bestaan van de dingen buiten ons,
(die ons al het materiaal voor kennis aan de hand doen, zelfs voor onze innerlijke zintuiglijkheid)
louter op grond van geloof moeten aannemen,
en dat we niet in staat zijn een bevredigend bewijs voor dat bestaan te leveren
als iemand op het idee komt het in twijfel te trekken.
Immanuel Kant - Kritiek van de zuivere rede
Slide 1 - Tekstslide
Voorbij het naïef realisme
Het idee dat fysische objecten driedimensionaal zijn, onafhankelijk van onze waarnemingen bestaan in de publieke ruimte en ook blijven bestaan als niemand ernaar kijkt.
Slide 2 - Tekstslide
Immanuel Kant
Je kunt uitleggen, toepassen en bekritiseren dat;
- Kant een transcendentale filosofie beschrijft.
- Kant een synthese belichaamt tussen empirisme en rationalisme. (noumenale wereld, ding-an-sich, fenomenale wereld, ding-für-mich, denkende ik, kenvermogen, tijd en ruimte);
- kennisuitspraken door Kant onderverdeeld wordt in analytisch a priori, synthetisch a priori en synthetisch a posteriori;
- Kant een transcendentale filosofie beschrijft.
Slide 3 - Tekstslide
Slide 4 - Tekstslide
Slide 5 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Slide 6 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Slide 7 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
Slide 8 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
Transcendentale filosofie
Slide 9 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
A priori
A posteriori
Slide 10 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
Synthetisch
Analystisch
A priori
Synthetisch
A posteriori
Slide 11 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
(Natuur)wetenschap
Determinisme
Slide 12 - Tekstslide
Noumenale wereld
Ding-an-sich
Kenvermogen
Denkende ik
Fenomenale wereld
Ding-für-mich
(Natuur)wetenschap
Determinisme
Vrije wil
Nodig voor ethiek!
Slide 13 - Tekstslide
Contemplatiemoment
(overpeinzingen)
Filosofen veronderstellen traditioneel dat wanneer iets denkbaar is, het ook mogelijk is.
Sommige filosofen veronderstellen daarbij dat wanneer iets ondenkbaar is, het ook onmogelijk is.
Wat vinden jullie?
5 min
timer
5:00
Slide 14 - Tekstslide
Transcendentale filosofie
Kant's filosofie. Welke voorwaarden in ons denken maken ervaring en kennis überhaupt mogelijk?
Fenomenale wereld.
De wereld zoals wij die ervaren: gestructureerd door onze eigen vormen van waarneming en categorieën van het verstand. Ding-für-mich.
Ding-für-mich
Het “ding voor mij”, de werkelijkheid zoals die aan ons verschijnt — de fenomenale wereld.
Noumenale wereld
De wereld zoals zij op zichzelf is, onafhankelijk van onze waarneming. Deze wereld kunnen we nooit direct kennen. Ding-an-sich.
Ding-an-sich
Het “ding op zichzelf”, zoals het werkelijk is, buiten onze waarneming om. We kunnen dit nooit kennen. - de noumenale wereld.
Denkende ik
Het “ik dat denkt”, de structuur in ons waarin alle ervaringen worden samengebracht. Geen ding, maar een functie: het maakt bewustzijn mogelijk.
Kenvermogen
Het geheel van menselijke vermogens dat kennis mogelijk maakt: zintuiglijkheid + verstand (categorieën).
Tijd en ruimte
Niet eigenschappen van de wereld zelf, maar vormen van onze waarneming. Wij ervaren alles in tijd en ruimte, maar die bestaan alleen in ons kenvermogen.
Slide 15 - Tekstslide
Determinisme
In de fenomenale wereld gelden causale wetten: alles heeft een oorzaak. Voor wetenschap is alles gedetermineerd.
Vrije wil
Bestaat volgens Kant alleen in de noumenale wereld: als redelijke wezens zijn we vrij in morele keuzes, ook al lijkt ons handelen in de fenomenale wereld bepaald door causaliteit.
A priori
Voorafgaande aan de waarneming
A posteriori
Na de waarneming
Synthetisch
Uitspraken waarbij het predicaat nieuwe informatie toevoegt aan het onderwerp.
Analytisch
Uitspraken waarbij het gezegde al in het onderwerp besloten ligt. Ze voegen geen nieuwe kennis toe.
Analytisch a priori
Waarheden die je al in het begrip zelf vindt, zonder ervaring. (Bijv. “Alle vrijgezellen zijn ongehuwd”.)
Synthetisch a posteriori
Nieuwe kennis die je door ervaring verwerft. (Bijv. “Deze appel is rood”.)
Synthetisch a priori
Uitspraken die nieuwe kennis voortbrengen, maar toch onafhankelijk van ervaring geldig zijn. Kant ziet dit als het fundament van wetenschap (bijv. wiskunde en natuurwetten).
