Hechtingsproblematiek en stoornissen BBL MZ

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Hechting

Hechting

Hechting 

'Hechting is een proces van interactie tussen een kind en een of meer van zijn opvoeders dat leidt tot een duurzame affectieve relatie'
(definitie NJI, 2021).  

Dit begint al bij de geboorte, waarbij ouders affectie geven en voorzien in primaire levensbehoeften. Kind ervaart langzamerhand een veilige omgeving waarin het zichzelf mag zijn en fouten mag maken

Hechtingsproblematiek is het onvermogen om intieme en emotionele relaties aan te gaan als gevolg van een verstoorde hechting in de vroege jeugd.

Hechtingsstoornis is een psychiatrische aandoening die ontstaat wanneer het kind geen duidelijk aanwijsbare gehechtheidsfiguur heeft op wie het zich kan richten.

Dat gebeurt vooral in extreme situaties van verwaarlozing of mishandeling.

Zwangerschap  

• Tijdens de zwangerschap 
    worden er hechtingsprocessen
    in gang gezet. 
• De baby hoort geluiden die
   afkomstig zijn van buiten de
   baarmoeder. 
• De baby reageert op angst
    reacties van zijn moeder. 

Verloop van de  hechting

• 0-3 maanden --> De basis van de hechting vindt hier plaats. 
• 3-4 maanden --> Voorkeur ontwikkelen voor bepaalde mensen. 
• 5-6 maanden --> Bewuste hechting 
• 7- 8 maanden --> Eenkennigheidsfase en scheidingsangst
• 8-9 maanden --> Kritieke fase van hechting afgesloten
• 12-48 maanden --> Hechting blijft doorgaan en scheidingsangst kan nog aanwezig zijn.
• 61% van de kinderen hecht zich veilig (Rigter, 2020).

Voorwaarden voor veilige hechting

 Sensitief reageren: Ouders staan open voor signalen van het kind, begrijpen signalen en reageren adequaat.

Continuïteit: Er is continuïteit in de aanwezigheid van de gehechtheidspersoon nodig.

Mentaliseren: Ouder verplaatst zich in het perspectief van het kind en verwoordt dat ook.

Wat kan een oorzaak zijn van minder sensitief reageren op het kind?

Om te kunnen mentaliseren moet u zich kunnen voorstellen wat andere mensen zouden kunnen denken of voelen, en begrijpen dat dit anders kan zijn dan wat u zelf denkt en voelt. Maar mentaliseren gaat ook over herkennen van uw eigen gedachten en gevoelens

Veilige hechting

 - Ervaren dat ten minste een van de verzorgers er onvoorwaardelijk is.

- Goede hechting vormt een basis voor 

het groeien in de ontwikkeling.

- Kind ervaart dat fouten maken mag.

- Goede balans tussen troost en zelf ontdekken.

Onveilige hechting, welke kinderen lopen risico?

• Adoptie kinderen/ pleegkinderen
• Ongewenste kinderen
• Verwaarloosde, mishandelde kinderen
• Kinderen uit gebroken gezinnen
• Kinderen van ouders die zelf niet goed gehecht zijn
• Kinderen van ouders met psychische problemen

01:07-05:44

(4min)

Laat het belang van sensitief, continuïteit en metalliseren zien

Lesopdracht hechtingspatronen

Maak een groepje van 4

Iedereen uit het groepje heeft één van de hechtingspatronen en neemt deze door. Leg aan het groepje uit hoe dit hechtingspatroon in elkaar zit.

1. Veilig gehecht

2. Vermijdend gehecht

 3. Ambivalent (afwerend) gehecht

  4. Gedesorganiseerd gehecht

Beschermende factoren hechtingsproces

Risicofactoren hechtingsproces

Hechtingsproblematiek vs. hechtingsstoornis

• Kind/jongere die niet goed gehecht is heeft niet meteen een hechtingsstoornis. 
  
  
• 25 - 30 % van de Nederlandse bevolking is niet volledig veilig gehecht.
  
  
• 1 % van de Nederlandse bevolking heeft een hechtingsstoornis. 

Kenmerken onveilige hechting

 - Claimgedrag t.o.v. ouder/verzorger

- Op ongewenste manier aandacht zoeken

- Leerproblemen, concentratieproblemen

- Impulsief en agressief gedrag

- Moeilijkheden in contact met leeftijdsgenoten

- Moeilijkheden in het vertrouwen van anderen

- Problemen in gewetensontwikkeling

- Niet om kunnen gaan met affectie

- Liegen, bedriegen, manipuleren

hechtingsproblematiek - hechtingsstoornis

- Het verschil tussen hechtingsstoornis en hechtingsproblematiek zit hem vooral in behandelbaarheid.
- Kinderen die te maken hebben met een hechtingsproblemen zijn nog goed te behandelen. Deze kinderen zijn ook nog goed
 voor andere mensen.
- Wanneer een kind een hechtingsstoornis heeft, is dit vaak onomkeerbaar.

Gedragskenmerken kinderen met een hechtingsstoornis o.a.:

- Er is geen fundamenteel vertrouwen; geen bodem in het bestaan.
- Het kind voelt zich afgewezen, te kort gedaan en niet begrepen. Het kind zelf wijst vaak de moeder het meest af.

- Het kind wil eigenlijk elke situatie onder controle houden.

- Door hun “niet gewenst” zijn ervaring stellen ze zich letterlijk vernietigend op.
- Agressie t.o.v. zichzelf (automutilatie) en de omgeving. Deze kinderen stellen zich voortdurend uitdagend op.

- Agressie uit zich soms in mishandelen van dieren, bedreiging of mishandeling van de ouders of broertjes en zusjes, brandstichting, diefstal, liegen en later soms provocerend seksueel gedrag.

Gedragskenmerken kinderen met een hechtingsstoornis o.a.:

- Er is geen controle over hun eigen impulsen.

- Er is weinig “ik”.

- Het kind vertrouwt geen volwassenen, het gaat geen relaties aan. 

- Het kind is goed in het leggen van oppervlakkig contact, maar die contacten zijn inwisselbaar en worden alleen gebruikt voor
    eigen baten.

- Thuis is vaak een machtsstrijd aan de gang over alles (school, bedtijden, enz.) waar derden niets van merken.

- Sommige kinderen isoleren zich van de buitenwereld.
- Afspraken komen ze niet na.

- Het kind is geniaal in het observeren, taxeren en manipuleren van zijn omgeving (dit is een overlevingsstrategie!). Het stelt de
    tegenpartij van dat moment vaak in een kwaad daglicht. Voor het kind is dit een middel van ‘controle’ van de omgeving en
    gebeurtenissen.

- De gewetenontwikkeling is niet goed verlopen.

- Het kind leert bijna niet van zijn fouten.

Werk in groepjes van 3 à 4 studenten om deze vraag te beantwoorden. 

• Tegen welke problemen kun je als hulpverlener aanlopen als je te maken krijgt met een cliënt die niet veilig gehecht is?
• Bespreek dit met elkaar en noteer 
   voorbeelden van mogelijke problemen
  
• Terugkoppeling aan de rest van de groep
  
• +/- 10 minuten de tijd.
  

Wat is hechting?

Veilige hechting kan alleen in de relatie ouder -kind

1. niet waar
2. waar

Een beschermende factor vanuit ouders kan zijn:

1. Inconsequent
2. Hoge mate van sensitief reageren
3. Voorspelbaarheid
4. Vrolijk karakter

Een beschermende factor vanuit het kind kan zijn:

1. veel slapen
2. broertjes/zusjes hebben
3. duimen
4. borstvoeding

Een risico factor vanuit ouders kan zijn:

1. Autisme
2. Verslaving
3. Oudere ouders

Een risico factor vanuit het kind kan zijn:

1. vroeggeboorte
2. makkelijk karakter
3. thuisbevalling
4. adoptie

De omgevingsfactoren spelen geen rol bij het veilig kunnen hechten

1. waar
2. niet waar

Hechtingsproblematiek is hetzelfde als hechtingsstoornis

1. waar
2. niet waar

Hechting

Tot slot............

wat neem je mee naar de praktijk van deze les?