zinsontleden - differentiatie

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

keuzebord zinsontleding:

Kies de kleur van de onderdelen waarmee je wilt oefenen:

zinsdelen

Bestudeer de dia's met een paarse stip als je meer wilt oefenen met zinsdelen.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

persoonsvorm

Bestudeer de dia's met een gele stip als je meer wilt oefenen met de persoonsvorm.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

onderwerp

Bestudeer de dia's met een gele stip als je meer wilt oefenen met het onderwerp.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

werkwoordelijk gezegde

Bestudeer de dia's met een oranje stip als je meer wilt oefenen met het werkwoordelijk gezegde.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

lijdend voorwerp

Bestudeer de dia's met een groene stip als je meer wilt oefenen met het lijdend voorwerp.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

meewerkend voorwerp en bepalingen

Bestudeer de dia's met een rode stip als je meer wilt oefenen met het meewerkend voorwerp en de bepalingen.

Bekijk het filmpje en maak de opdrachten in je werkboekje.

De persoonsvorm

Werkwoordsvormen

• Persoonsvorm

• Voltooid deelwoord

• Infinitief

Wat is de persoonsvorm?
- Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Wat is de persoonsvorm?
- Houd eens je mond

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

Wat is de persoonsvorm van de deze zin? - Waarom wandelt hij niet graag?

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm van de deze zin? - In zijn broek heeft Tsjerk een scheur.

1. zijn
2. Tsjerk
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Hoe heet het belangrijkste werkwoord uit de zin?

1. doewoord
2. persoonsvorm
3. onderwerp
4. lidwoord

Wat is de persoonsvorm van de volgende zin:
Kees is vandaag tot 14:05 naar school geweest

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden, welke is NIET juist?

1. Vraagzin van maken
2. Tijd veranderen
3. Voorste woord kiezen
4. Hoeveelheid veranderen

Wat is de persoonsvorm van deze zin:
Hebben jullie je huiswerk gemaakt voor vandaag?

1. gemaakt
2. hebben
3. huiswerk
4. vandaag

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

dus...eerst de PV vinden. En dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Verdeel de zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - Achmed wil graag een zoen geven aan Amira.

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Verdeel de deze zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Grammatica

Zinsdelen:  onderwerp

Ne deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

Grammatica

Zinsdelen: werkwoordelijk gezegde 

Ne deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Aan de slag:

Maak opdr 3A

Onderwerp

Zinnen bestaan uit zinsdelen. Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel.

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

Het lijdend voorwerp

Na deze les kun je het lijdend voorwerp vinden

even opfrissen

- Persoonsvorm (PV): tijdsproef / getalproef

- Werkwoordelijk gezegd (WWG): PV + alle werkwoorden in de zin

- Onderwerp (OND): vraag WIE of WAT + wwg

Lijdend voorwerp

Wie/wat + onderwerp + gezegde?

even oefenen...

De jongens gooiden sneeuwballen op het schoolplein.

Maaike is door twee klasgenoten gepest via whats-app.

Razend gooide de leraar een krijtje door het lokaal.

Peter heeft gisteren zijn scooterrijbewijs gehaald.

aan de slag

Opdracht: Maak  opdr 5AB

 

Het meewerkend voorwerp 

meewerkend voorwerp

Aan wie of voor wie + gezegde + onderwerp en lijdend voorwerp

Stappen

• Persoonsvorm
• Werkwoordelijk gezegde
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
  
• Meewerkend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.
2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Meewerkend voorwerp 

Ook kun je controleren of het zinsdeel wel een meewerkend voorwerp is. Dit doe je door aan of voor weg te halen of toe te voegen.

Voorbeeld:

De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.

Aan/ voor + wie of wat + schrijft + de jongen + een liefdesbrief? - Meewerkend voorwerp: aan zijn vriendin.

De jongen schrijft zijn vriendin een liefdesbrief.

Voorbeeld:

Mijn oma appt mij het recept.

Aan/ voor + wie of wat + appt + mijn oma + het recept? - Meewerkend voorwerp: mij

Mijn oma appt aan mij het recept.

Wat moet je weten en kunnen?

Zinsdelen

• een zin in zinsdelen verdelen1
• 1.het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen
• 2.het onderwerp in een zin benoemen
•  3.het lijdend voorwep kunnen vinden
• 4.het meewerkend voorwerp
• 5. de bijwoordelijke bepalingen

Bijwoordelijke bepaling

Je moet eerst de andere stappen doorlopen.
Je mag pas als laatste de bijwoordelijke bepalingen gaan benoemen!