Rouwverwerking

• Mentorles
• HBO
• Studiejaar 4

Rouwverwerking in de adolescentiefase

Welke invloed heeft rouw op een kind in de adolescentiefase?

Rouw:

het geheel van lichamelijke, emotionele, cognitieve en gedragsmatige reacties, die optreden na het verlies van een persoon met wie een betekenisvolle relatie bestond.

Rouwen is een normale reactie op het verlies van een dierbaar persoon waarbij dit proces vooral jongeren kwetsbaar kan maken.  

De vier rouwtaken zijn :

1. Het aanvaarden van de realiteit van het verlies

2. Het doorleven van de pijn en het verdriet

3. Het aanpassen aan een nieuw leven waarin de overledene niet meer aanwezig is

4. De overledene emotioneel een plaats geven en het oppakken van de draad van het leven

Wanneer een persoon deze vier taken goed volbracht heeft, kun je zeggen dat het rouwproces tot een goed einde is gekomen.

Rouw is in elke fase anders:

De rouwverwerking en rouwtaken van jongeren verschillen per leeftijd en hangen af van het ontwikkelingsniveau waarin het kind of jongere zich bevindt.

In de adolescentiefase: 

Emotioneel losmaken. 

Moeilijker losmaken

ontwikkeling naar zelfstandigheid belemmerd

Wat voor een gedrag ontstaat er vaak bij adolescenten die rouwen?

Adolescenten in rouw:

alleen zijn

niemand lastig vallen 

zelf kunnen

 Verschillende gevoelens, die soms tegenstrijdig zijn kunnen opkomen zoals boosheid, angst, schuldgevoel, agressief worden. 

Hoe lang zou een normaal rouwproces bij een adolescent ongeveer moeten duren?

Na 6 maanden zou het verdriet minder moeten worden

Als na zes maanden na het overlijden het verdriet niet minder wordt, kan er sprake zijn van stagnatie van rouw en is er kans dat er zich ernstige emotionele en psychosociale problemen ontwikkelen.  

Normale rouw of...

Wanneer alle rouwtaken doorlopen worden kan een rouwproces normaal verlopen. Maar als adolescenten hun verdriet blijven ontkennen kan het de verliesverwerking blokkeren en kunnen gedrags- en emotionele problemen ontstaan. Dit noemen ze gecompliceerde rouw of traumatische rouw.

Gedrag bij gecompliceerde rouw of traumatische rouw:

• Vermijdingsgedrag: het wegstoppen van de pijnlijke gevoelens

• Negatief gedrag: heel negatief tegen allerlei dingen aan kijken

• Zorgzaam gedrag: sommige kinderen zijn te veel bezig met anderen in het gezin

Gecompliceerde rouw:

Gecompliceerde rouw bij jongeren:

Onderzoek onder volwassen nabestaanden en jongeren toont aan dat zes maanden na het verlies de depressieve gevoelens vaak afnemen, terwijl de symptomen van gecompliceerde rouw na zes maanden juist stabiel blijven

Traumatische rouw

combinatie met gecompliceerde rouw

 Jongeren die aan traumatische rouw lijden zijn meestal in aanmerking geweest met een traumatisch sterfgeval waarbij de jongeren getuige van is geweest.

Beinvloedt rouw de duur van de pubertijd en slaat een puber ontwikkelingsfases over wanneer hij in rouw is?

Geen fases overslaan

niemand slaat fases over

meer veranderen in deze fases

langer duren 

Wat gebeurt er met kinderen in de pubertijd nadat ze op een jongere leeftijd al in aanraking zijn gekomen met rouw?

Niet "lastiger"!!

Kinderen die op jongere leeftijd in aanmerking zijn gekomen met rouw verschillen niet van andere pubers. Het gedrag is per puber anders maar het is niet zo dat op het moment dat jij in aanraking bent gekomen met rouw in je jeugd dat je dan als puber “lastiger” bent dan andere pubers

Uitgestelde rouw:

Wel zie je vaak dat kinderen pas beginnen met rouwen op het moment dat ze zich veilig voelen. Zo kan het voorkomen dat een kind op jongere leeftijd in aanraking is gekomen met verlies van een dierbare en dat dit pas later tot uiting komt. Dit noemen we uitgestelde rouw

Terugkerende rouw

Een puber kan ook nog te maken krijgen met terugkerende rouw. Omdat je als kind blijft ontwikkelen en steeds in nieuwe fases komt kun je anders gaan aankijken tegen zaken. Zo kan het voorkomen dat rouw terugkomt in elke fase van je ontwikkeling.

Wie heeft er op school al te maken gehad met rouw? Wat deden jullie daaraan?

Op school:

Elke school heeft er mee te maken

Protocol

communicatie naar buiten

bespreekbaar maken

Jij als docent:

Gedrag van elk kind is anders. Herken de aanwijzingen en ga met het kind in gesprek. 

Groepsproces niet verstoren en wel grenzen stellen.

Hulpmiddelen voor een kind 

Vragen of opmerkingen?

Ik wens jullie nog een fijne avond!!