Anatomie bloedsomloop

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

AFPG-A-6 Bloedsomloop

Bloedsomloop

• Weefsels en organen voorzien van zuurstof
• Weefsels en organen voorzien van voeding
• Afvoeren van afvalstoffen

Organen: Hart, bloedvaten, lymfevatenstelsel, bloed

Hart

Is een sterke spier

Is een zuig-pers pomp: zuigt bloed naar het hart en pompt bloed van het hart af

Ligging

• in de borstholte, direct achter het borstbeen
  
• in het mediastinum (= de ruimte tussen de longen)

Bouw van het hart

• Rechter atrium: inmonding van onderste holle ader (vena cava inferior) en bovenste holle ader (vena cava superior)
• Rechter ventrikel: uitmonding van de longslagader (truncus pulmonales)
• Linker atrium: inmonding van longader (venae pulmonales)
• Linker ventrikel: uitmonding van de aorta (= grote lichaamsslagader)

Wanden van het hart, 3 lagen

Endocard = binnenbekleding, glad oppervlak, kleppen zijn plooien van het endocard

Myocard = hartspierweefsel, boven dunner, onder dikker omdat er meer kracht nodig is

Hartzakje (pericard) = epicard en pericard, is een dubbelvlies, de ruimte tussen deze vliezen is de pericardholte, hierin bevindt zich vocht.

Hartkleppen

• tussen rechter boezem en kamer: tricuspidaalklep
  
• tussen linker boezem en kamer: bicuspidaalklep of mitraalklep
  
• begin longslagader: pulmonaal klep
  
• begin van de aorta: aortaklep
  
• dunne peesdraadjes houden de kleppen dicht
  
• kleppen zorgen voor 1 richtingsverkeer
  

Hartkleppen

Grote bloedsomlooop

Linkerkamer --> aorta --> slagaders --> kleine slagaders --> haarvaten --> organen en weefsels --> haarvaten --> kleine aders --> aders --> holle aders (bovenste en onderste) --> rechter boezem

Kleine bloedomloop

Rechterkamer --> longslagaders --> kleine slagaders --> haarvaten --> longweefsel --> haarvaten --> kleine aders --> longaders --> linkerboezem

Prikkelautomaat van het hart

Werkt buiten onze wil om, gaat automatisch

Bestaat uit:

• sinusknoop = pacemaker
  
• atrioventriculaire knoop (AV-knoop)
• bundel van His
  
• vezels van Purkinje
  

Prikkelautomaat

Sinusknoop = pacemaker

• een groepje gespecialiseerde spiercellen die prikkels maken in een tempo van 100 bpm
  
• myocard van de linker en rechterboezem trekken samen
  

Atrioventriculaire knoop = AV-knoop

• ontvangt de prikkel uit de sinusknoop en wacht 0,1 seconde om de prikkel door te geven
  
• hierna: myocard van linker en rechterkamer trekken samen
  

Prikkelautomaat

Bundel van His

geleiden de prikkel over de kamers

Vezels van Purkinje

geleiden de prikkel over de kamers waardoor deze gaat samentrekken

Het bloed stroomt naar de kamers van uit de boezems en pas daarna spannen de kamers aan. Hierdoor gaat het bloed stromen, zou alles in 1 keer aanspannen blijft het bloed stilstaan

1 Sinusknoop

2 AV-knoop

3 Bundel van His die overgaat in de vezels van Purkinje

ECG

ECG = electrocardiogram

De prikkels die zich door de hartspier verspreiden veroorzaken electrische stroompjes die te meten zijn met behulp van het ECG (electro cardio gram)

Diastole en systole

Diastole: rustfase van het hart, de boezems vullen zich

Systole: actiefase van het hart, boezems en kamers trekken samen

 

Bloeddruk = TENSIE = de druk op de wand van de bloedvaten

Systolische bloeddruk (bovendruk, 120mmHg)

Diastolische bloeddruk (onderdruk, 80 mmHg)

mmHg = millimeter kwik

Bloeddruk, afhankelijk van

• vullingstoestand van de bloedvaten: te weinig bloed geeft lage bloeddruk (bijvoorbeeld bij shock)
  
• slagvolume: per hartslag meer bloed in de slagaderen, dan een hogere druk
  
• elasticiteit van de vaatwanden: bij stugge vaatwanden neemt de druk toe
  

Regeling van de bloeddruk: in het verlengde merg

Bloed

• is een transportmiddel
  
• is een rode vloeistof
  
• is wat stroperig en plakkerig

Een mens van 70 kg heeft 5 liter bloed.
Bloed bevat bloedplasma (55%) en bloedcellen (45%) in een vaste verhouding ( hematocriet = 45%)

Bloedplasma bevat:

• water: oplosmiddel
  
• zouten: uitwisseling van stoffen (bloed – weefsel), bloeddruk, bloedvolume, zuurgraad
  
• plasma-eiwitten: uitwisseling van stoffen (bloed – weefsel), zuurgraad, stoperigheid bloed, brandstof
  
• bloedgassen: zuurstof, koolstofdioxide, stikstof
  
• tijdelijke stoffen = voedingsstoffen, afvalstoffen, hormonen, vitaminen
  

Bloedcellen

• Rode bloedcellen = erytrocyten
• Witte bloedcellen = leukocyten
• Bloedplaatjes = thrombocyten

Erytrocyten = rode bloedcellen

• 5 miljoen per 1mm³
• plat rond schijfje
• de boven en onderkant is ingedeukt
• kan zich vervormen om door kleine bloedvaatjes te kunnen
• rode bloedcel is gevuld met hemoglobine
• leeft ongeveer 120 dagen
• is eigenlijk niet een echte cel, met spreekt ook wel van rode bloedlichaampje

Erytrocyten

Rode bloedcel is gevuld met hemoglobine

• bestaat uit 4 eiwitten gekoppeld aan ijzeratomen
  
• ijzer geeft de rode kleur aan bloed
  
• bloed geeft bruine vlekken op kleding (dit is roest van het ijzer)
  
• in zuurstofrijke omgeving (longen): hemoglobine bindt zich aan zuurstof
  
• in zuurstofarme omgeving (weefsel): hemoglobine laat de zuurstof weer los
  

Trombocyten = bloedplaatjes

• er zijn er 250000 per 1mm³
• hebben een levensduur van 1 week
• cytoplasma bevat veel tromboplatinogeen
• functie: speelt een rol bij de bloedstolling

Verloop van de bloedstolling

1. lokale bloedvatvernauwing, pijnsignalen

2. propvorming: bloedplaatjes gaan aan elkaar kleven

3. bloedstolling: er ontstaat een stolsel, fibrine draen vormen een dicht network in de wondopening. Dit is het korstje

4. weefselherstel: het hormoon histamine zorgt voor bloedvatverwijding zodat extra zuurstof en voedingsstoffen worden aangevoerd. Hierdoor is het plekje enige tijd wat roder van kleur.

Leukocyten = witte bloedcellen

6000 - 8000 per 1mm³

functie: afweren van vreemde stoffen, opruimen van oude en zieke lichaamscellen en celresten

Lymfe-systeem

• alleen afvoer van lymfe, weefselvocht
• lymfevaten komen samen in lymfeknopen
  
• lymfeknopen zijn een filter: bacteriën, dode of aangetaste weefselcellen, lichaamsvreemde stoffen
  
• net voor het hart komt lymfe weer in de bloedbaan