KA 29

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Tijdvak 7.

Tijd van pruiken en revoluties, de verlichting, van 1700-1800

KA 29. Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Tekstbron van Elwood Harvey, een ooggetuige die aanwezig was bij een slavenveiling in Peterburg, Virginia, in 1846.

Slavenveiling, door Elwood Harvey

We waren aanwezig bij een openbare verkoop van land en ander onroerend goed, bij Petersburg, Virginia, en zagen onverwachts dat er ook slaven zouden worden verkocht. Tegen de slaven was gezegd dat ze niet zouden worden verkocht, maar ze werden wel voor hun verblijven bij elkaar gezet, terwijl ze naar het toegestroomde publiek staarden.

Na de verkoop van het land hoorden we de veilingmeester met luide stem roepen: ‘Haal de slaven’. Een schaduw van ontsteltenis en angst trok over hun gezichten; eerst keken ze naar elkaar, en daarna naar de menigte kopers, die vol belangstelling stond te kijken. Toen de gruwelijke waarheid tot hen doordrong, namelijk dat ze verkocht zouden worden, was het effect hiervan onbeschrijflijk en hartverscheurend. Vrouwen grepen hun jongste kinderen beet en renden krijsend naar hun hutten. Kinderen verstopten zich achter hutten en bomen, en de mannen stonden in stille wanhoop bij elkaar. De veilingmeester stond in de veranda van het huis en de ‘mannen en jongens’ werden op het erf opgesteld, zodat men ze rustig kon bekijken. Er werd meegedeeld dat er geen gezondheidsgarantie kon worden gegeven en dat de liefhebbers de koopwaar zelf moesten keuren. Een paar oude mannen werden verkocht voor prijzen van 13 tot 25 dollar, en het was een pijnlijk gezicht te zien hoe die oude mannen, gebukt gaand onder jaren van uitbuiting en lijden, de grapjes van de grofte tirannen moesten verduren en hoorden vertellen hoe ziek en waardeloos ze waren, terwijl ze doodsbang waren gekocht te worden als handelswaar voor de markt in het zuiden.

Een blanke jongen van een jaar op vijftien werd op de verhoging gezet. Zijn haar was bruin en sluik, zijn huid had precies dezelfde tint als die van andere blanken, en in zijn gelaatstrekken was niets te bespeuren wat aan het zwarte ras deed denken. Zijn huidskleur was aanleiding tot wat ordinaire grappen, en er werd tweehonderd dollar geboden; maar uit het publiek werd geroepen’ dat dit niet genoeg was voor zo’n keurige jonge slaaf’. Anderen zeiden dat ‘ze zoiets nog niet cadeau wilden hebben’. Weer een ander waarschuwde dat een witte slaaf meer ellende gaf dan profijt. En één man zei dat het niet aanging om blanken te verkopen. Ik vroeg hem of dat slechter was dan zwarte mensen verkopen. Hij gaf geen antwoord. Voordat de jongen verkocht werd, kwam zijn moeder radeloos van verdriet uit haar huis de veranda op gestormd. Ze schreeuwde: ‘Mijn zoon! O, mijn jongen! Mijn liefste jongen nemen ze mee…’Haar stem begaf het, terwijl ze ruw werd teruggeduwd, en de deur ging dicht. De verkoop ging ondertussen ongestoord verder en niet één toeschouwer leek door dit tafereel ook maar in het minst van zijn stuk gebracht. De arme jongen, die niet wilde huilen in het bijzijn van zo veel vreemdelingen, die geen van allen een teken van medeleven lieten zien, veegde met zijn mouwen zijn wangen droog. Voor 250 dollar ging hij van de hand. Terwijl hij verkocht werd, weerklonken er uit de verblijven van de slaven zulke vreselijke kreten en jammerklachten, dat mijn hart pijn deed. Daarna werd de naam van een vrouw afgeroepen. Ze gaf haar kind een laatste uitzinnige omhelzing, voordat ze het aan een oude vrouw gaf, en kwam mechanisch naar voren om aan een bevel gehoor te geven. Maar ze bleef staan, gooide haar armen in de lucht, schreeuwde, en kon geen stap meer zetten. 

Eén van mijn metgezellen tikte mij op mijn schouder en zei: ‘Kom mee, ik kan het niet langer aanzien.’ We liepen weg. (…)

Bron : Mak, G. & Van Stipriaan, R. (2005). Ooggetuigen van de wereldgeschiedenis in ruim honderd rapportages. Amsterdam: Uitgeverij Bert Bakker.

-Wat vindt Elwood Harvey (de schrijver van de bron) van de slavenveiling?
-Wat vinden de andere aanwezigen?
-Welke conclusie kun je hieruit trekken?

Lesdoelen:

Je weet:

-wat abolitionisme is en wat het verband is tussen de opkomst van abolitionisme en de verlichting.

Je begrijpt dat:

-er een enorm verschil kan zitten tussen het huidige wereldbeeld en het beeld uit het verleden. Wat is goed en fout?

-verschillende historische personen verschillende perspectieven hebben op een gebeurtenis, in dit geval de slavenveiling.

-het perspectief van de historische persoon (Elwood Harvey) het best te begrijpen is door kennis te hebben van de historische context.

Even terug...

KA 25 - Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

Verlichting

Waren de verlichte denkers hier voor of tegen?

Verlichters zijn voor

Verlichters zijn tegen

Vrijheid van meningsuiting

Gelijke rechten voor iedereen

Vrijheid van godsdienst

Ongelijkheid

Horen de uitspraken van absolute vorsten of verlichte denkers?

Absolute vorsten

Verlichte denkers

Als bestuurders slecht besturen, moeten ze vervangen worden

Elke staat moet een grondwet hebben

De macht moet verdeeld zijn tussen de regering, het parlement en de rechters

Een koning hoeft zijn besluiten niet uit te leggen

Iedereen moet zich aan de wet houden

Mensen hebben mensenrechten

Koningen hebben hun macht van het volk gekregen

Koningen hebben hun macht van God gekregen

Lees 7.2 uit Feniks

Terug naar het verhaal...
Hoe kun je het perspectief van de schrijver (hij vindt de slavenveiling verwerpelijk) in verband brengen met de verlichting?

Lesdoelen:

Je weet:

-wat abolitionisme is en wat het verband is tussen de opkomst van abolitionisme en de verlichting.

Wat weten we van Elwood Harvey?

• Professor aan de universiteit in het noorden van Amerika.
• In het noorden van de VS werd slavernij  al aan het begin van de 19e eeuw afgeschaft.
• Was betrokken bij het redden van slaven.
• Brief over de slavenveiling circuleerde onder abolitionisten. Deze werd toegevoegd aan 'Uncle Tom's Cabin'. 

Harriet Beecher Stowe (1852)

(dochter van een predikant)

• In één jaar 300.000 exemplaren verkocht in de VS!
• Verhaal over slaaf Tom die in het zuiden van Amerika moet proberen te overleven.
• De schrijver wil laten zien dat slaven echte mensen waren met herkenbare menselijke gevoelens.
• Sympathie voor abolitionisten onder bevolking groeit.

Afschaffing slavernij (abolitionisme)

Lees bron 2 op bladzijde 88 (GS compact) en maak vraag 4,5,6

Een Afrikaanse jongen, Equinaio, werd in de tweede helft van de achttiende eeuw ontvoerd uit zijn dorp. Hij werd naar een slavenschip gebracht, gebrandmerkt, en naar West-Indië (Amerika) vervoerd. Hij had geluk: op zijn eenentwintigste werd hij vrijgelaten. Hij vertrok naar Engeland en werd een voorvechter van het abolitionisme. Over zijn gevangenneming schrijft hij: Mijn schreeuwen had slechts tot gevolg dat zij mij de mond snoerden en mij nog steviger vastbonden, en toen stopten zij mij in een grote zak. Zij snoerden ook mijn zusters mond en bonden haar handen en op deze manier gingen wij verder [...]. De enige troost die wij hadden, was dat wij de hele nacht in elkaars armen lagen en elkaar met onze tranen wasten. Maar helaas! Wij werden spoedig beroofd van zelfs die kleine troost om samen te huilen. De volgende dag bleek een dag van groter verdriet dan ik tot nu toe had meegemaakt, want toen werden mijn zuster en ik gescheiden terwijl we nog in elkaars armen lagen.

Slavernij werd vaak verdedigd vanuit de heersende overtuiging dat mensen met een donkere huidskleur geen 'echte' mensen waren, maar een soort dieren.
Hoe zie je dat terug in de bron?

Het was ongebruikelijk dat Europeanen in de achttiende eeuw een dergelijke autobiografische tekst van een slaaf onder ogen kregen. Waarom was dit denk je?

Equinaio schreef na zijn vrijlating veel van zijn herinneringen op. Hoe diende dit het abolitionisme?

Zou je het fijn vinden om nu een filmpje van Jort geschiedenis te zien van KA 29?

Ja

Nee