Herhaling H1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H1 - ARM & RIJK 

§2 Leerdoelen 

• Je kunt kenmerken noemen waarmee je werlvaart kunt meten 
• Je kunt beoordelen welke kemerken belangrijk zijn om welvaart mee te meten. 

Welvaart 

De economische welvaart van een gebied en zijn bewoners.

Manieren om welvaart te meten:

• Inkomen 
• Koopkracht 
• Gebruiksgedoeren 

Inkomen 

Inkomen is het geld dat iemand verdient door arbeid, een onderneming of vermogen. 

Wanneer je naar een land kijkt, gebruik je het BBP, dit is de waarde van alle geproduceerde goederen in een land. 

Het BPP is een gemiddelde, het laat dus geen onderlinge verschillen zien. 

Koopkracht 

Inkomen, omgerekend naar de heoveelheid goederen en diensten die je ervoor kunt kopen.

Gebruiksgoederen 

Goederen die tijdens het gebruik niet meteen opgaan, maar jaren mee kunnen 

Je kunt bijvoorbeeld kijken hoeveel telefoons inwoners bezitten. 

Armoede grens 

Het inkomen dat iemand minimaal nodig heeft om te kunnen leven, dus voor een huis, eten en kleding. 

Elk land heeft zijn eigen nationale armoede grens, voor Nederland ligt dit rond de 30-, euro. 

§3 Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven hoe je amre en rijke wijken in Nederland kunt herkennen
• Je kunt verklaren waarom sommige wijken welvarender zijn dan andere 
• Je kunt beschijrven hoe de welvaart in een wijk verhoogd kan worden. 

Verschillen in wijken 

Om vast te stellen of je met een arme of rijke wijk te maken hebt, kun je kijken naar de volgende zaken:

• Soort woningen 
• Bebouwingsdichtheid; hoe meer ruimte tussen de huizen, hoe rijker de wijk vaak is. 
• Straten en verkeer 
• Recreatie 
• Diensten (soorten winkels) 

Oorzaken van verschillen 

Vaak wonen mensen van dezelfde bevolkingssamenstelling in de wijk. De mensen hebben dezelfde leeftijd, inkomsten, gezinssamenstelling en afkomst. 

Welvaart verhogen 

Stadsvernieuwing: Het opknappen van verouderde wijken door de overheid om wijken veiliger, gezelliger schoner en gezonder te maken. Er zijn twee manieren om de stad te vernieuwen:

• Sanering: Stadsvernieuwing door woningen te slopen en te vervangen door nieuwbouw
• Renovatie: Stadsvernieuwing door woningen op te knappen. 

§5 Leerdoelen 

• Je kunt de kenmerken benoemen waarmee je welzijn kunt meten 
• Je kunt beoordelen welke kenmerken belangrijk zijn om welzijn mee te meten 

Kwaliteit van leven 

De mate waarin in mensen een goede kwaliteit van leven hebben noem je welzijn. 

Welzijn meten 

Wl zijn kun je op verschillende manieren meten:

• Levensverwachting 
• De voedselzekerheid 
• Het onderwijs 

Human Development Index (HDI)

De HDI is samengesteld door de Verenigde Naties.

Het is het kenmerken van welzijn, samengesteld uit levensverwachting, onderwijs en inkomen 

HDI Top 10

Welvaartziekten 

Dat een land welvarend is, is niet alleen maar postief.

In sommige welvarende landen komen welvaartzieken voor. Welvaartziekte is een ziekte die samenhangt met een hoger inkomen en luxere levenstijl, bijvoorbeeld suikerziekte. 

§6 Leerdoelen 

• Je kunt arme en rijkere gebieden onderscheiden 
• Je kunt op meerdere schaalniveaus gebieden indelen in centrum, periferie en semiperiferie. 

Drie groepen landen 

Je kunt de wereld grofweg indelen in drie soorten landen:

• Centrum (Rijk en ontwikkeld)
• Semi - periferie (Landen die zich ontwikkelen naar centrum landen)
• Perferie (Arme en onontwikkelde landen) 

Schaalniveau = grootte van het gebied dat je bestudeert.

mondiaal

continentaal

fluviaal

nationaal

regionaal

lokaal

(schaalgetal geeft aan hoe vaak de werkelijkheid op een kaart is verkleind)

inzoomen en uitzoomen = wisselen van schaalniveau

§7 Leerdoelen

• Je kunt verschillende soorten kaarten herkennen.
  
• Je kunt verschillende soorten kaarten, luchtfoto's en satellietbeelden lezen.
• Je kunt met kaarten de welvaart en het welzijn van gebiede nbeschrijven en verklaren 

Soorten kaarten 

• Overzichtskaart: Je hebt staatkundige en natuurlijke overzichtskaarten 
• Thematische kaart 
• Topografische kaart 

Staatkundig overzichtskaart

Natuurkundige overzichtskaart

Thematische kaart

Kaart die over één onderwerp (thema) gaat

Topografische kaart 

Topografische kaart: Een kaart die bedoeld om zo getrouw en volledig mogelijk de werkelijkheid weer te geven

wegen, gebouwen, akkers, rivieren, namen (toponiem)

§10 Leerdoelen 

• Je kunt beschrijven welke rol Europese landen hebben gespeeld bij kolonialisme in de wereld
• Je kunt beoordelen welke gevolgen kolonialisme heeft gehad voor de ontwikkeling van landen in de wereld 

Kolonialisme

Kolonialisme: in het bezit nemen (door Europese landen) van overzeese gebieden voor economisch of politiek voordeel

Kolonies

Nut van kolonies 

Veel kolonies werden gebruik om grondstoffen te winnen, bijvoorbeeld voor de industriële revolutie

Landen willen ook hun macht uitbreiden, door landen te veroveren. Dit moen wij imperialisme 

Gevolgen kolonialisme 

Door het kolonialimse zijn veel kolonies armer geworden. 

Er werden alleen maar grondstoffen uit het land gehaald, maar er werd niet geinversteerd, bijvoorbeeld in onderwijs. 

Dekolonistatie 

De ontwikkeling van koloniën naar naar zelfbestuur en onhafhankelijkheid.

Dit verliep vaak chaotisch, waardoor er oorlogen uitbraken. 

Het BNP gaat over..

1. Welvaart
2. Welzijn

Analfabetisme zegt iets over..

1. Welvaart
2. Welzijn

Artsendichtheid gaat over...

1. Welzijn
2. Welvaart

Een veilige woonomgeving hoort bij..

1. Welvaart
2. Welzijn

Dit is een :

1. plattegrond
2. thematische kaart

Tekst

1. Overzichtskaart
2. Thematische kaart

Vergelijk de HDI van
België met die
van DR Congo.

1. HDI in België is hoger dan in DR Congo
2. HDI in België is lager dan in DR Congo
3. HDI in België is even hoog als in DR Congo
4. HDI in Congo is hoger dan in België

Welke landen zijn rijk?

1. periferie
2. semi-periferie
3. centrum
4. centrum-periferie

Hoort dit gebied bij het centrum of bij de periferie van Turkije?

1. Centrum
2. Periferie

Hoe hoger de bebouwingsdichtheid hoe hoger de leefbaarheid van de wijk is

1. Goed
2. Fout

Welke vorm stadsvernieuwing?

1. Saneren
2. Renoveren
3. Vinex-wijk
4. Nieuwbouw

Levensverwachting gaat over..

1. Welvaart
2. Welzijn

Waar bestaat de Human Development index uit?

1. Basisbehoeften - BNP - Analfabetisme
2. Basisbehoeften - BNP per inwoner - Levensverwachting
3. Analfabetisme - BNP per inwoner - Levensverwachting
4. Analfabetisme - Basisbehoeften - Levensverwachting