5.4 Criminaliteit

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Wat is criminaliteit?

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je de volgende zaken herkennen en uitleggen:

• Verschil  burgerlijk recht - bestuursrecht
• Verschil asociaal – strafbaar gedrag
  
• Verschil overtredingen – misdrijven
  
• Wat is criminaliteit?
  
• Afhankelijk van tijd en plaats
  
• Rechtsstaat
  
• Verschil materiële – immateriële schade
  
• Individuele risicofactoren

Soorten recht

• Publiek recht: overheid vs. burger

• Burgerlijk recht: burger vs. burger

Soorten recht

• Strafrecht (onderdeel van publiek recht):
   regels waarbij overtreding kan worden bestraft. Bijvoorbeeld misdrijven 
   of overtredingen. 
  

• Civielrecht (burgerlijk recht):
   regels voor burgers onderling. Bijvoorbeeld als iemand  ruzie heeft over
   een huurcontract. 
  

• Bestuursrecht (onderdeel van publiek recht): 
  geeft regels voor het overheidsbestuur, dit wordt bijvoorbeeld toegepast bij conflicten tussen burger en overheid. 

Wat is criminaliteit?

Alles wat door de wet strafbaar is gesteld

Wetten of rechtsregels zijn geschreven regels

Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels

Strafbaar?

Strafbaar?

Strafbaar gedrag

• Je overtreedt wetsregels
• Je pleegt een strafbaar feit:
• delict

Soorten strafbare feiten:

Misdrijven:

• Ernstige strafbare feiten:
• opgepakt: verhoord door de politie
• ernstig misdrijf? = rechtszaak
• strafblad

Overtredingen

• Strafbare feiten die minder ernstig zijn
• Niet naar de rechter, wel een boete

Even herhalen:

• Wetten zijn geschreven regels 
•  bij een overtreding: strafbaar gedrag
  
  
• Fatsoensnormen zijn ongeschreven regels: 
• bij overtreding asociaal gedrag

Maken opdracht:

2, 3, 6

Rechtsregels zijn tijdgebonden

• Spugen was vroeger een misdrijf

• Sinds 1970 is overspel niet meer strafbaar

• Tegenwoordig is hacken van computers strafbaar

• Vroeger stonden er gevangenisstraffen op homoseksualiteit
• Landloperij was vanaf 1809 bij wet verboden
  
• In 2000 werd landloperij in Nederland uit het Wetboek van Strafrecht geschrapt

Rechtsregels zijn plaatsgebonden

• In Nederland is abortus en
    euthanasie toegestaan

• In Nederland mogen
   homoseksuelen met elkaar trouwen

• (Vuur)wapens zijn in Nederland
   verboden

• Nederland kent geen doodstraf

3. Materiële gevolgen

Soorten schade:

• Materiele schade
  
  
  
• Immateriële schade

Civiel recht heeft te maken met ....

1. Verschil tussen overheid en burger
2. Recht en onrecht
3. Burgers onderling
4. OM en verdachte

Aan de slag:

Maken wb 5.4: 8, 9, 11, 15 en 18
Lezen paragraaf 5.5.
Maken opdracht 5.5: seponeren, schikken en vervolgen