6.2. Vriend en vijand in Berlijn, 1945-1949

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6.2. Vriend en vijand in Berlijn, 1945-1949 RZ

De Koude Oorlog

6.2 Vriend en vijand in Berlijn, 1945 - 1949 

OP TAFEL: SCHRIFT, PEN, IPAD (DICHT)

Leerdoelen deze les: 

• Je kunt de ideologieën van Amerika en de Sovjet-Unie aan de hand van voorbeelden uitleggen.
• Je kunt zowel afspraken als problemen tijdens de conferentie van Potsdam beschrijven.
• Je kunt verschillende voorbeelden noemen hoe de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten elkaar dwarszitten in Europa tussen 1945 en 1950.

Ontstaan en verloop van de: 

Koude Oorlog

VS en SU 

Westen - Oosten

Verenigde staten

• Democratie (kernwaarde) 
•  Economie: kapitalisme, vrije markt economie
• Politiek: Democratie
• Bang dat de Sovjet-Unie haar normen en waarden wilt opdringen aan de rest van de wereld.

Sovjet-Unie

• Communisme
• Economisch: alle productiemiddelen zijn van de staat, overheid bepaalt wat iedereen moet produceren; (planeconomie) 
• Politiek: eenpartijstaat, dictatuur, totalitair regime
• Bang dat Amerika haar normen en waarden wilt opdringen aan de wereld

'Vrienden' onder spanning

• Voorjaar 1945: duidelijk dat Duitsland gaat verliezen

•  Conferentie van Potsdam om afspraken te maken na de oorlog; hoe nu verder?

• Ze worden het niet eens!

Attlee, Truman & Stalin 

Maar waarom?

• Churchill (GB) maakt plaats van Attlee;
•  Roosevelt (VS) is onverwacht gestorven;
• Truman (VS) krijgt bericht dat Sovjet-Unie een atoombom heeft;
• Truman wilt overal in Europa een vrije markt economie;
• Stalin (SU) wilt een bufferzone tussen Europa en Sovjet-Unie

Verdeling van Duitsland

• Duitsland (tijdelijk) niet meer zelfstandig

• Vier bezettingszones onder leiding van: Frankrijk, Engeland, de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten

• Ook Berlijn wordt in 4 zones verdeeld

• Reizen tussen bezettingszones is geen probleem

• Vergeet dit ook niet: Berlijn ligt in de bezettingszone van de Sovjet-Unie
  

Berlijn is, net als Duitsland, verdeeld in 4 bezettingszones. Omdat Berlijn in de Sovjet-zone ligt, liggen de Berlijn-bezettingszones van Frankrijk, Engeland en de Verenigde Staten dus ook in de Sovjet-zone.

Invloedssferen

Verdeling van Europa:

• Gebied dat jij hebt veroverd op de Duitsers, daar heb jij invloed

• Jij mag bepalen wat in dat gebied gebeurt (economie, politiek)

• Vergeet dit ook niet: De ander mag niet ingrijpen in dat gebied, ook al zie je er van alles gebeuren waarmee je het niet eens bent.
  

Marshallplan

• Actief helpen bij de wederopbouw van Europa: Marshallplan
• Trumanndoctrine

• Vergeet dit ook niet: met het Marshallplan wilden de Amerikanen ook voorkomen dat Europa voor het communisme zou kiezen.
  

Marshallplan

De Blokkade van Berlijn

mei 1948 - juni 1949

Blokkade

• Stalin vertrouwt het Marshallplan en Trumandoctrine niet.

• Westelijke bezettingszones steeds meer één gebied

• Directe aanleiding: invoering van de D-Mark in westelijke bezettingszones

Blokkade vervolg:

• Stalin blokkeert alle aanvoerwegen naar West-Berlijn om zo de stad tot overgave te dwingen: Blokkade van Berlijn
  

• Het Westen gaat West-Berlijn via de lucht bevoorraden: de luchtbrug

• Een jaar lang landt er iedere 3 minuten een vliegtuig in West-Berlijn
  

• 
  

Leerdoelen deze les: 

• Je kunt de ideologieën van Amerika en de Sovjet-Unie aan de hand van voorbeelden uitleggen.
• Je kunt zowel afspraken als problemen tijdens de conferentie van Potsdam beschrijven.
• Je kunt verschillende voorbeelden noemen hoe de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten elkaar dwarszitten in Europa tussen 1945 en 1950.

Huiswerk

Maken van 6.2 vraag 1 t/m 10b 

Vragen 9 en 10 gaan over bronnen. Volgende les bespreken we deze na!