Confrontatie en co-existentie (1955-1963) - les 13

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

3.3 Confrontatie en co-existentie 

(1955-1963)

Leidende vraag: Waardoor liep de Koude Oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten?

4 a Leg uit hoe de westerse propaganda tot 1961 Berlijn kon gebruiken om te laten zien dat het kapitalistische systeem beter was dan het communistische. 

b Beschrijf hoe het Berlijnse 'gat in het Ijzeren Gordijn' werd gedicht. 

• 4 a Bijvoorbeeld: Steeds meer Oost-Duitsers ontvluchtten via de nauwelijks waarneembare grens tussen Oost- en West-Berlijn de DDR. Kennelijk was het kapitalistische westen aantrekkelijker dan het communistische oosten.
• b West-Berlijn werd hermetisch afgesloten van de DDR. Eerst werd prikkeldraad gelegd, daarna verrees een muur die later werd verhoogd en versterkt met zoeklichten, wachtposten en een ‘strook des doods’ met mijnenvelden en schietinstallaties.

4 c Beschrijf hoe Kennedy in 1963 duidelijk maakte dat hij West-Berlijn zag als symbool voor het vrije Westen dat hij niet wilde opgeven. 

• Bijvoorbeeld: Op een verhoging bij de Muur hield hij zijn ‘Ich bin ein Berliner’- toespraak, waarin hij verzekerde dat hij de Berlijners niet in de steek zou laten.

Vreedzame co-existentie? 

Vreedzame co-existentie? 

Vreedzame co-existentie? 

Vreedzame co-existentie? 

Gebruik afbeeldingen 17 en 18 en bronnen 24 en 25. 

11 a Leg per afbeelding of bron uit of deze past bij de vreedzame co-existentie. Gebruik elementen van de afbeelding of bron in je uitleg. 

b Bedenk wat Chroesjtjov in bron 25 bedoelde met zijn 'groentetuin'. 

• 11 Bijvoorbeeld: afbeelding 17 past bij vreedzame co-existentie: Kennedy en Chroesjtsjov hebben een vriendelijk gesprek met elkaar.
  
• Afbeelding 18 past niet bij vreedzame co-existentie: de bouw van de Berlijnse muur leidde opnieuw tot wederzijds wantrouwen .
  
• Bron 24 past bij vreedzame co-existentie: de VS en de Sovjet-Unie zijn in evenwicht met elkaar en voeren handel met elkaar.
  
• Bron 25 past bij vreedzame co-existentie: Chroesjtsjov bedoelde met de uitspraak dat je met elkaar moet samenleven om oorlog te voorkomen, ook al kun je elkaar niet kan uitstaan.
  
• b Chroestsjov bedoelde daarmee de gordel van landen in Oost-Europa. Binnen die invloedssfeer van de Sovjet-Unie mochten de imperialisten (VS) niet komen.
  

Gebruik bron 29 

13a De toespraak bevatte een boodschap voor de Berlijners, voor de Amerikaanse burgers en voor de Sovjets. Leg uit wat Kennedy aan hen duidelijk wilde maken. 

b Leg uit dat de 'Ich bin ein Berliner'-toespraak van Kennedy in 1963 een voorbeeld is van de kenmerkende aspecten: 

1 moderne propaganda- en communicatiemiddelen 

2 de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken en de wapenwedloop

• 13 a Kennedy maakte duidelijk dat de VS de vrijheid van West-Berlijn wilden blijven beschermen tegen de dreiging van SU, als voorpost van het vrije Westen.
• b Bijvoorbeeld: In een toespraak voor een groot aantal mensen propageerde Kennedy de vrijheid van de Berlijnse burgers tegenover het minderwaardige communistische systeem dat hen bedreigde. Dat past bij de Koude Oorlog waarin het kapitalistische democratische Westblok tegenover het totalitaire Oostblok stond.

13 c Leg uit of deze uitspraak van Kennedy getuigt van continuïteit of van verandering in de buitenlandse politiek van de VS sinds de Tweede Wereldoorlog. 

• c Daaruit bleek continuïteit, want het was in feite een voortzetting van de containmentpolitiek.

Reconstructie: De Cubacrisis

1959: Rebellen op Cuba hebben de pro-Amerikaanse regering verjaagd. 

O.l.v. Fidel Castro werd Cuba communistisch. 

In 1961 liet Kennedy een invasie uitvoeren 'Varkensbaai-incident'.  

Dit mislukt! 

Als reactie: besloot Castro Cuba te beschermen met kernwapens (raketinstallaties) met toestemming van de Sovjetregering. 

Achterliggende reden: De Verenigde Staten en de NAVO hebben ook raketinstallaties in Europa en Azië gericht op de VS. 

In 1962 werden de installeerinstallaties voor atoomraketten ontdekt door de Amerikanen. 

Kennedy eiste op tv dat Chroesjtsjov ze weghaalde! De SU regeerde niet meteen. 

Uiteindelijk liet Kennedy Castro met rust en haalde zijn rakketen in Turkije weg. 

Confrontatie! 

Huiswerk

Lees van paragraaf 3.3 Confrontatie en co-existentie (1955) de tekst onder de kopjes 'de Cubacrisis'. 

Maak opdrachten 5, 12 en 14.