Didactische werkvormen

• Didactiek
• MBO
• Studiejaar 1

Sl als lesgever

7. Didactische werkvormen

LE11 Les 5

Tussenstand LessonUp 

na 4 lessen

Didactische werkvormen

Hoe laat ik ze leren?

Hoe laat ik ze leren?

Sl als lesgever; Didactische werkvormen

Wat zijn didactische werkvormen ?

Een didactische werkvorm is een effectieve weg die de lesgever en deelnemers samen bewandelen om gewenste doelen te bereiken.

Het zijn manieren om leren in de zaal (veld, zwembad) zo te organiseren, dat deelnemers zoveel mogelijk leren.

Het zijn gedragswijzen van de lesgever, gericht op het tot stand brengen van leerervaringen, met het oog op het realiseren van bepaalde doelstellingen

Het geheel van didactische handelingen die in de groep door de lesgever worden gebruikt, met het oog op het bereiken van vooraf bepaalde doelstellingen

Met 'zoveel mogelijk leren' kun je bedoelen:

Het zijn manieren om leren in de zaal (veld, zwembad) zo te organiseren, dat deelnemers zoveel mogelijk leren

Bepaalde bewegingsvaardigheden

= motorisch

Bepaalde sociale vaardigheden

= sociaal affectief

Bevorderen van zelfstandigheid

Bevorderen van mondigheid

= sociaal affectief

= sociaal affectief

Bepaalde spelregels

= cognitief

In het Model van Van Gelder ?

Op basis van de beginsituatie en de doelstelling kies jij als lesgever voor een bepaalde inhoud van de les / training:

- hoe bouw ik mijn les op

- welke bewegingsvormen kies ik

- welke didactische werkvorm(en) gebruik ik

- hoe ga ik dat organiseren

Wat zijn didactische werkvormen ?

Het zijn gedragswijzen van de lesgever, gericht op het tot stand brengen van leerervaringen, met het oog op het realiseren van bepaalde doelstellingen

De activiteit van de lesgever roept uiteraard een bepaalde reactie op bij deelnemers!

Activiteiten lesgever:

- informatie geven

- opdrachten geven

- uitleggen

- voorbeeld geven

Activiteiten deelnemers:

- antwoord geven

- luisteren

- nadoen

- oefenen

Voorbeelden

Wat is / zijn voorbeelden van acties van de lesgever / trainer ?

1. Nadoen
2. Oefenen
3. Voorbeeld geven
4. Opzoeken

Wat is / zijn voorbeelden van acties van de deelnemers ?

1. Uitleggen
2. Informatie geven
3. Voorbeeld geven
4. Nadoen

Wat zijn didactische werkvormen ?

Afhankelijk vd beginsituatie en de doelstelling,

kiest de lesgever de meest geschikte didactische werkvormen

om zijn lesdoelen te bereiken.

1. Met de keuze voor een bepaalde bewegingsvorm (oefening)

2. en de didactische elementen die hij/zij toevoegt

3. probeert de lesgever  te voorspellen

4. hoe de deelnemers reageren

5. om op die manier de deelnemers iets te laten leren

Onderstaand allemaal voorbeelden van acties van de deelnemers.
Welke hoort er niet bij?

1. Antwoord geven
2. Oefenen
3. Voorbeeld geven
4. Nadoen

Didactische werkvormen kun je indelen op drie manieren.
Waaronder valt het uitgangspunt het geven van opdrachten ?

1. Organisatorisch
2. Wijze van aanbieden
3. Ruimte die de lesgever biedt
4. Open werkvorm

We delen de didactische werkvormen in op onderstaande drie gebieden. Wat hoort waar?

Organisatorisch

Wijze van aanbieden

Ruimte die de lesgever biedt

Vrij werken

Open werkvorm

Opdracht vorm

Vraagvorm

Werken in groepen

Spelvorm

Gesloten vormen

Klassikaal werken

Waaronder valt:

Uitleg geven aan een groep studenten ?

1. De wijze van aanbieden
2. Organisatorisch
3. Ruimte bieden

Waaronder valt:

Vragen stellen n.a.v de uitleg ?

1. De wijze van aanbieden
2. Organisatorisch
3. Ruimte bieden

Vrij werken

- Deelnemers hebben een vrije keuze in bewegingssituatie en bewegingsvorm of...

- Twee bewegingssituaties hebben een vaste opdracht en overige zijn vrij

Vrij werken voordelen:

- op eigen niveau en interesse oefenen

- leren zelf op gang te houden

- bevordert zelfstandigheid

- bevordert samenwerking en rekening houden met

- bevordert creativiteit

Vrij werken betekent niet zomaar wat doen!

Maak afspraken over:

- hoe rekening houden met elkaar

- veiligheid

- iedereen MOET actief meedoen

Werken in groepen

- Deelnemers verdelen in aantal groepen

- Meestal één groep o.l.v. lesgever, overige groepen zelfstandig

Werken in groepen voordelen:

- gevarieerd aanbod activiteiten

- leren zelf op gang te houden

- bevordert zelfstandigheid

- lesgever kan gericht en met meer individuele aandacht lesgeven

Werken in groepen 

Maak afspraken over:

- hoe door wisselen

- veiligheid

- de mate van vrijheid bij overige onderdelen

Werken in een vaste volgorde

- Circuit, toestellenbaan, omgangsbaan, stations vormen

- Verschillende onderdelen op meerdere manieren te kiezen

Werken in vaste volgorde voordelen:

- gevarieerd aanbod activiteiten

- intensief

Werken in vaste volgorde 

Zorg voor:

- positie met overzicht

- voorkom opstoppingen

- bereidt eventuele veranderingsmogelijkheden voor

Klassikaal werken

- Alle deelnemers doen hetzelfde, de lesgever bepaalt

- differentiëren

Werken in vaste volgorde voordelen:

- deelnemers leren veel

- bewegingssituatie is overzichtelijk

- makkelijk controleerbaar

- versterkt groepsgevoel

Werken in vaste volgorde 

Zorg voor:

- positie met overzicht

- differentiëren moet mogelijk zijn

- bereidt eventuele veranderingsmogelijkheden voor

Open en gesloten

- Vormgeven a.d.h.v. vijf punten (zie onder)

- Alle vijf volledig vrij = open didactische werkvorm!

- Leg je alles vast = gesloten didactische werkvorm!

1 Materiaal: 

2 Ruimte en plaats: 

3 Technische uitvoering: 

4 Groeperen:  

5 De werktijd: 

verschillende materialen aanbieden of als lesgever bepalen wat gebruikt mag worden

zelf weten waar ze oefenen of als lesgever bepalen welke ruimte ze krijgen

zelf bepalen hoe uit te voeren of als lesgever voorschrijven hoe iets moet

varieert van individueel, tweetallen tot hogere aantallen of als lesgever voorschrijven

deelnemers laten werken zonder of juist met tijdsdruk

Waarom open didactische werkvormen?

Werken via de weg der geleidelijkheid.

Fouten maken mag!

Actievere rol van deelnemers in hun eigen leerproces.

Waarom een actievere rol van van deelnemers in hun eigen leerproces ?

Mensen onthouden ongeveer:

10% van wat ze lezen

20% van wat ze horen

30% van wat ze zien

50% van wat ze horen en zien

70% van wat ze met anderen bespreken

80% van wat ze evalueren en nabespreken

90% van wat ze anderen uitleggen

Waaronder valt:

Gesloten of open lessituatie ?

1. De wijze van aanbieden
2. Organisatorisch
3. Ruimte bieden
4. Mond dicht of mond open

Welke didactische werkvorm kies je als je zo snel mogelijk een bepaalde techniek wilt aanleren?

1. Open werkvorm
2. Gesloten werkvorm
3. Organisatorisch
4. Wijze van aanbieden

Welke didactische werkvorm kies je als je een cognitief of sociaal affectief doel stelt?

1. Open werkvorm
2. Gesloten werkvorm
3. Organisatorisch
4. Wijze van aanbieden

Stelling 1 Bij een risicovolle bewegingsvorm kun je het beste een open werkvorm kiezen.
Stelling 2 Gesloten werkvormen zijn gericht op het zo snel mogelijk behalen van resultaat.

Welke stellingen met betrekking tot open en gesloten werkvormen zijn juist?

1. Alleen stelling 1 is juist
2. Alleen stelling 2 is juist
3. Stelling 1 en 2 zijn beide juist
4. Stelling 1 en 2 zijn beide onjuist

Indeling didactische werkvormen ?

Hoe organiseer je het ?

Hoe bied je het aan ?

Welke ruimte geef je ?

Opdrachtvorm

De lesgever geeft een opdracht, deelnemers gaan aan de slag

Geeft opdrachten zonder al teveel aanwijzingen / instructies

- Opdrachten verbaal of visueel

- Open opdrachten = veel inbreng deelnemers

- Gesloten opdrachten = weinig inbreng deelnemers

Instructievorm

Eigenlijk een gerichte opdracht ter ondersteuning vh leerproces

Het geven van technische / tactische aanwijzingen

Lesgever moet de bewegingsuitvoering heel goed kennen

- Auditieve instructie (praatje)

- Visuele instructie (plaatje)

- Tactiele of manuele instructie (daadje)

Opdrachtvorm of instructievorm ?

"Stap met je rechtervoet op de balk, loop naar de overkant en spring er met een streksprong af".

Tot welke wijze van aanbieden behoort bovenstaande formulering?

1. Open opdrachtvorm
2. Gesloten opdrachtvorm
3. Visuele instructie
4. Manuele instructie

Opdrachtvorm of instructievorm ?

"Kom op een of andere manier op de balk, ga naar de overkant en doe een afsprong".

Tot welke wijze van aanbieden behoort bovenstaande formulering?

1. Open opdrachtvorm
2. Gesloten opdrachtvorm
3. Visuele instructie
4. Manuele instructie

Opdrachtvorm of instructievorm ?

Bij de uitleg van een tikspel het beeld schetsen van politieagenten die boeven vangen!

Tot welke wijze van aanbieden behoort bovenstaande uitleg?

1. Open opdrachtvorm
2. Gesloten opdrachtvorm
3. Visuele instructie
4. Auditieve instructie

Opdrachtvorm of instructievorm ?

Welke wijze van aanbieden laat bijgaan foto zien?

1. Open opdrachtvorm
2. Gesloten opdrachtvorm
3. Visuele instructie
4. Auditieve instructie

Vraagvorm

Lesgever stelt vragen, deelnemer wordt aan het denken gezet

Geeft positief effect op kwaliteit van het leerproces

Lesgever komt erachter wat deelnemer weet

Vragen kunnen gaan over techniek, tactiek, spelregels, samenwerking, etc

Info leerstijl deelnemer? Cognitief betrokken of juist oppervlakkig

Leerstijl deelnemer ?

Zelfontdekking

Leren door zelfontdekking is efficiënter!

Bevordert motivatie en zelfwerkzaamheid

Goed te combineren met vraagvorm!

Vergt nauwkeurige formulering van opdrachten

Wijze van aanbieden

Welke opdracht geeft het meeste leereffect?

1. Ga maar lekker zwaaien
2. Ga zwaaien en probeer zwaai te vermeerderen

Wijze van aanbieden

Wanneer is een deelnemer cognitief betrokken op het leerproces ?

1. Als de instructie nauwkeurig uitgevoerd wordt
2. Als de opdracht begrepen wordt
3. Als er wordt geantwoord op een vraag van de lesgever
4. Als er wordt geluisterd naar de vragen van de lesgever

Wijze van aanbieden
Stelling:

Tactiele instructie past bij zelfontdekkend leren...

1. Ja
2. Nee

 Spelvorm

Al spelend iets aanleren

Wedstrijdecht / game-like leren

Feedback: achteraf coachen

Aandachtspunten

- Info moet hoorbaar zijn

- Heb je weinig volume dan bevriessituaties gebruiken

- Info moet kort en krachtig zijn

- Gebruik non-verbale ondersteuning

- bevriezen = stoppen met bewegen (niet te vaak toepassen)

Wijze van aanbieden

De groep gaat de aanval/smash bij volleybal aan het oefenen. De accenten zijn: aanloopje, omhoog afzetten en zo hoog mogelijk raken.

De docent laat vervolgens een voorbeeldje zien.

Welke didactische werkvormen worden bij deze uitleg gecombineerd..?

1. Opdrachtvorm en instructievorm
2. Instructievorm en coachvorm
3. Spelvorm en vraagvorm
4. Instructievorm en zelfontdekkend leren

Wijze van aanbieden

De groep is de aanval/smash bij volleybal aan het oefenen. De accenten zijn: aanloopje, omhoog afzetten en zo hoog mogelijk raken.

De docent legt de oefening stil en vraagt aan Melle: op welke manieren kun je omhoog afzetten?

Welke didactische werkvormen worden hierbij gecombineerd..?

1. Opdrachtvorm en feed forward
2. Instructievorm en feedback
3. Coachvorm, vraagvorm en feed forward
4. Coachvorm, vraagvorm en feedback

Wijze van aanbieden

De groep is de aanval/smash bij volleybal aan het oefenen. De accenten zijn: aanloopje, met twee voeten afzetten en zo hoog mogelijk raken.

De docent legt de oefening stil en vraagt aan Melle: hoe moest je nou afzetten?

Welke didactische werkvormen worden hierbij gecombineerd..?

1. Opdrachtvorm en feed forward
2. Instructievorm en feedback
3. Coachvorm, vraagvorm en feed forward
4. Coachvorm, vraagvorm en feedback

Indeling didactische werkvormen ?

Hoe organiseer je het ?

Hoe bied je het aan ?

Welke ruimte geef je ?

Waar invullen op het LVF ?

Hoe invullen op het LVF ?

Wanneer invullen op het LVF ?

LE11 DIDACTIEK overzicht

- algemene doelstelling bepalen

- beginsituatie beschrijven

- specifieke doelstelling formuleren

- specifieke beginsituatie beschrijven

- consequenties lesgeven weergeven 

- bewegingsvormen kiezen

- didactische werkvormen beschrijven

Wat is er nog niet duidelijk

Waarom zijn die eerste vier stappen ook alweer in blauw beschreven?